۰٫۸۸

۵

تجربه مشتری

۰٫۹۲

۶

اولویت برند در ذهن مشتری

۰٫۹۰

۷

ساخت برند در سطح خرده فروشی از دیدگاه مشتریان

۰٫۹۱

جدول ۳-۲ مقدار آلفای کرونباخ متغیرهای تحقیق
همانطور که مشاهده می شود تمامی آلفاهای کرونباخ بیشتر از ۰٫۷ بوده و مورد تایید است.
۳-۸- روش تحلیل داده ها
در این روش پس از گردآوری داده ها به استخراج و کدگذاری و ورود داده های نهایی به رایانه انجام شد و با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد. در مرحله بعد در جهت توصیف داده ها، از آماره های میانگین و واریانس و انحراف معیار استفاده شد. از آزمون های همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه و همچنین آزمون انوا استفاده کردیم. برای بررسی همبستگی بین متغیرها از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. در زیر به طور مختصر در مورد این آزمون توضیح داده می شود:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در بسیاری از موارد کاربردی، به ویژه در علوم اجتماعی آنچه مورد نظر محقق است، فقط اندازه‏گیری همبستگی بین دو متغیر است. تکنیک همبستگی در رابطه با تعیین میزان وابستگی است (نادری & وسف نراقی, ۱۳۷۶, ص. ۵۰). همبستگی معیاری است که برای تعیین میزان ارتباط دو متغیر مورد استفاده قرار می­گیرد. همبستگی پارامتری شامل ضریب همبستگی پیرسون می­باشد که آن را با علامت r و یا ρ نشان می­ دهند. ضریب همبستگی پیرسون برای محاسبه درجه و میزان ارتباط خطی بین دو متغیر در سطح فاصله­ای و نسبی به کار می­رود. فرمول ضریب همبستگی پیرسون در رابطه زیر نشان داده شده است.
در مورد تحلیل و آزمون فرضیات پس از کنترل وجود همبستگی بین متغیرها از تحلیل رگرسیون استفاده شد. در رگرسیون به دنبال بر آورد رابطه­ای ریاضی و تحلیل آن هستیم، به طوری که بتوان به کمک آن کمیت یک متغیر مجهول را با بهره گرفتن از متغیر یا متغیرهای معلوم تعیین کرد. گاهی دو یا چند متغیر تاثیر عمده­ای روی متغیر وابسته­ای دارند. در این وضعیت از رگرسیون چندگانه جهت پیش بینی متغیر وابسته استفاده می­ شود. در رگرسیون چندگانه نیز فرض خطی بودن رابطه بین متغیرها برقرار می­باشد و بر همین اساس معادله رگرسیون چندگانه با دو متغیر وابسته به شکل y= a + b₁x₁ + b₂x₂ تعریف می شود.
سپس از آزمون ANOVA برای بررسی وجود تفاوت های معنی دار در داده های بدست آمده از سه برند استفاده کردیم تا از تعمیم نتیجه مطمئن شویم.
تحلیل واریانس یک طرفه(ANOVA) برای آزمون تفاوت میانگین یک متغیر در بین بیش از دو گروه(۳ گروه و بیشتر) به کار می­رود. در آزمون F، واریانس کل جامعه به عوامل اولیه آن تجزیه می­ شود که به همین دلیل، به آن آزمون آنالیز واریانس(ANOVA) نیز گفته می­ شود. همچنین به کمک این آزمون می­توانیم مقایسه­های چندگانه را میان گروه­ ها انجام دهیم(حبیب پور و صفری، ۱۳۸۸، ص. ۵۴۶).
فرمول آزمون F به­شکل زیر است:

۳-۹- خلاصه
در این فصل نوع پژوهش، جامعه آماری، شیوه نمونه گیری و حجم نمونه، روش و ابزار گردآوری اطلاعات، متغیرهای پژوهش و روش های آماری مورد استفاده در پژوهش به طورکامل توضیح داده شده اند. در فصل بعدی به بررسی تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه با بهره گرفتن از شاخص های آمار توصیفی و آزمونهای آمار استنباطی پرداخته خواهد شد.

فصل چهارم
تحلیل داده های تحقیق
۴-۱- مقدمه
پس از آنکه داده‌های تحقیق گردآوری ، استخراج و طبقه بندی گردیدند، جداول و نمودارهای لازم تهیه شدند و آزمون‌های آماری نیز انجام شد؛ نوبت به مرحله جدیدی از فرایند تحقیق که به مرحله تجزیه و تحلیل داده‌ها معروف است، می‌رسد. این مرحله در تحقیق اهمیت زیادی دارد.
در مرحله تجزیه و تحلیل آنچه که مهم است این است که محقق باید اطلاعات و داده‌ها را در مسیر هدف تحقیق، پاسخگویی به سؤالات تحقیق و نیز ارزیابی فرضیه‌های خود، هدایت کند و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. تجزیه و تحلیل به عنوان فرایندی از روش علمی، یکی از پایه‌های اساسی هر روش تحقیقی است. تجزیه و تحلیل روشی است که از طریق آن، داده‌هایی که از طریق بکارگیری ابزارهای تحقیق فراهم آمده‌اند؛ خلاصه،کدبندی، دسته بندی و در نهایت پردازش می‌شوند تا زمینه برقراری انواع تحلیل‌ها و ارتباط بین این داده‌ها به منظور آزمون فرضیه‌ها فراهم آید.
برای تجزیه و تحلیل داده ­های جمع آوری شده در این تحقیق ابتدا آمار توصیفی که به بررسی متغیرهای جمعیت شناختی تحقیق شامل جنسیت، سن، میزان تحصیلات و… می ­پردازد با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS مورد بررسی قرار گرفت. پس از آن آمار استنباطی مطرح می­گردد. در آمار استنباطی این تحقیق که با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS انجام شد، ابتدا همبستگی میان متغیرهای تحقیق بررسی شد و سپس به وسیله آزمون رگرسیون خطی همزمان به بررسی فرضیات تحقیق پرداخته شد و در نهایت به منظور بررسی بیشتر بر روی داده ­های تحقیق از آزمون‌های ANOVA استفاده شد.
۴-۲- آمار توصیفی
۴-۲-۱- تعداد مراجعه
جدول ۴-۱ : توزیع فراوانی اعضای نمونه­های آماری بر حسب تعداد مراجعه

برند

کل

هاکوپیان

میزان افزایش مطلق جمعیت را رشد جمعیت می‌نامند. در سطح جامعه برای محاسبه رشد جمعیت معمولا دو عامل طبیعی (موالید و مرگ) را در نظر می‌گیرند، مگر اینکه عوامل مهاجرت نقش مهمی در افزایش یا کاهش جمعیت یک منطقه داشته باشد. در این صورت لازم است حجم مهاجرت و موازنه‌ی آن را در محاسبات وارد کرد. در محاسبات جمعیتی، به جای ارقام مطلق افزایش جمعیت، از نرخ نسبی رشد جمعیت نیز استفاده می‌شود. نرخ رشد جمعیت در حقیقت، مقدار نسبی افزایش جمعیت یک منطقه را در یک سال نشان می‌دهد(تقوی، ۱۳۸۸).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در ادبیات اقتصادی، تقریبا از آغاز نظریه‌پردازی در زمینه عوامل موثر بر رشد و توسعه اقتصادی در یک جامعه، به موضوع جمعیت پرداخته شده است. به عنوان مثال، مبحث تقسیم کار و بزرگ‌تر شدن بازار، که توسط ویلیام پتی و آدام اسمیت مطرح شده است، به موضوع مقیاس اقتصاد و میزان و تعداد عوامل اقتصادی موجود در طرف عرضه و تقاضای بازار بر می‌گردد. به عبارت دیگر، تقسیم کار و تخصص گرایی، منتج از بزرگ شدن مقیاس اقتصاد و افزایش تعداد عاملین در یک بازار معین است. علاوه بر مبحث تاثیر اندازه جمعیت بر رشد اقتصادی، اقتصاددانان بر اثرات نرخ رشد جمعیت نیز متمرکز شده‌اند. در همین زمینه، ساموئلسون (۱۹۵۸و۱۹۷۵) به ارائه نظریه‌ای پرداخت که در آن به دنبال یافتن نرخ بهینه‌ای برای جمعیت در یک اقتصاد بود. وی، قضیه و انگاره خود را در باب نرخ بیهنه رشد جمیعت، در قالب اصطلاح “قضیه خوش اقبالی” بیان نمود. به بیان ساده، قضیه خوش اقبالی بیان می‌کند که “در هر نرخ بهینه رشد جمعیت، پس‌انداز بخش خصوصی در دوران زندگی، طلایی‌ترین قانون طلایی دوران زندگی را می‌تواند فراهم ‌کند” و به عبارت دیگر، اقتصاد از نظر رفاه و مطلوبیت، در وضعیت بهینه اجتماعی خویش قرار می‌گیرد(ساموئلسون، ۱۹۵۸).
در این پژوهش، در فصول۳ تا ۵، به ارائه و تحلیل مدل‌های مربوط به اثر اندازه جمعیت بر رشد اقتصادی وهمچنین ارائه و تحلیل و نقد مدل ساموئلسون پرداخته می‌شود و در فصل آخر، به سوالات پژوهش پاسخ گفته می‌شود.

۲-۳) تاریخچه نظریات و اندیشه ها در باب جمعیت در ادبیات اقتصادی

۲-۳-۱) مالتوس و تئوری کلاسیک جمعیت و رشد

برای اقتصاددانان کلاسیک، پایداری زمین یک قید و محدودیت آشکار بر اقتصادهای وابسته به زمین آنها محسوب می‌شد. در نظریات آن‌ها، جریان رشد اقتصادی به سادگی توصیف شده بود. با گسترش سرمایه (ساخته شده به دست بشر) و نیروی‌کار، دوره‌ای اولیه از بازدهی فزاینده، منتج از صرفه‌های مقیاس و تخصیص نیروی‌کار، به بازدهی کاهنده و در نهایت به حالت ایستا منجر می‌شد. برای آدام اسمیت و بسیاری دیگر، تصور نقطه پایانی چشم اندازی غم افزا بود: نرخ سود به سمت صفر سقوط می‌کرد، رشد جمعیت ناپدید می‌شد و دستمزدها به سطح معیشت افت می‌کرد (مک نیکول، ۲۰۰۵).
در تئوری جمعیت مالتوس نیز، وابستگی رشد جمعیت به شرایط اقتصادی مخصوصا عرضه غذا است. به نظر مالتوس ظرفیت بیولوژیکی بشر برای همنوع‌سازی از ظرفیت فیزیکی برای تولید غذا پیشی می‌گیرد و اگر محدودیتی وجود نداشته باشد، جمعیت ممکن است به صورت تصاعد هندسی افزایش یابد، اما تولید غذا ممکن است فقط به صورت تصاعد حسابی افزایش یابد.
از آنجایی که بقاء، نیازمند حداقل سطحی از مصرف است ممکن است رشد جمعیت تدریجا توسط رشد تولید مواد غذایی تعدیل شود و مصرف سرانه به سطح اسفناکی سقوط کند که آن را معمولا تله مالتوسی می‌نامند. انحراف از این تله فقط با تعدیل منفی یا بازدارنده در نرخ رشد جمعیت از طریق محدودیت‌های اخلاقی (به تاخیر انداختن ازدواج به دلیل ترس از گرسنگی و غیره) یا تعدیل مثبت روی نرخ مرگ‌ و میر از طریق بدبختی و فلاکت (ناشی از جنگ، قحطی و بیماری) ممکن است(مالتوس، ۱۹۹۸).
جنبه مهمی که معمولا در تئوری مالتوس نادیده گرفته می‌شود، فرض آن در مورد انگیزه داشتن فرزند است. در این مدل با فرزندان به عنوان کالاهایی که دارای سود روانی برای والدین هستند، برخورد نمی‌شود، بلکه این‌گونه تلقی می‌شود که آن‌ها نقش کالاهای سرمایه‌ای دارند که منجر به نیروی کار آینده خواهد شد و تولید آن‌ها دارای هزینه ثابتی است. افزایش در تقاضا برای نیروی کار ممکن است جریانی از بازدهی‌های انتظاری که افزون بر هزینه‌هاست را ایجاد کند و نهایتا به افزایش در نرخ زاد و ولد بیانجامد. این ممکن است منبع بالقوه‌ای برای انحرافات کوتاه‌مدت از سطح تعادلی جمعیتی باشد

۲-۳-۲) تحلیل مدل مالتوس

با اغماض می‌توان گفت که نظرات مالتوس برای اولین بار مطرح می‌شد، زیرا آدام اسمیت تا حدودی به تمام نظرات اصلی تئوری مالتوس قبلا اشاره کرده بود. این نظرات یکسان را حتی می‌توان در کارهای اقتصاددانان قبل مالتوس نظیر جیووانی بوترو^[۲۷] دنبال کرد.
بوترو (۱۹۹۷) بیان می‌کند که جمعیت تمایل دارد تا اندازه‌ای که برای باروری بشر امکان‌پذیر است، افزایش یابد. ولی افزایش واقعی آن محدود شده است. حتی تعدیلات مثبت و منفی هم در کارهای بوترو آمده است. تنها فرضیه دام مالتوسی- که در آن درآمد سرانه تمایل دارد در سطوح معاش باقی بماند- توسط بوترو اشاره نشده است.
مهم‌ترین نوع آوری مالتوس شاید قانون ریاضی تصاعدهای هندسی و حسابی وی باشد. اما حتی این مساله نیز در کارهای ویلیام پتی چند دهه قبل آمده بود. بدون توجه به مبدا این مساله، کار مالتوس بر اقتصاددانان کلاسیکی که بعد از وی آمدند و حتی نویسندگان دوران معاصرش تاثیر شگرفی گذاشت.
ریکاردو و پیروانش منحنی عرضه نیروی کار (جمعیت) افقی مالتوسی را قبول کردند، اما طرف عرضه معادله را دوباره فرمول‌بندی کردند. مالتوس توضیح کافی در مورد این‌که چرا تولید مواد غذایی، فقط می‌تواند به صورت حسابی افزایش یابد، نداده بود. مدل ریکاردویی این را به کمیابی زمین و قانون بازدهی نزولی نیروی کار ثابت کشاورزی منتسب کرد. با فرض این‌که کار و سرمایه لازم برای کشاورزی همیشه در نسبت‌های ثابتی ترکیب می‌شوند، مدل عنوان می‌کند که جمعیت، تا زمانی به افزایش ادامه می‌دهد که سود باقیمانده سرمایه‌داران مثبت بماند، که باعث سرمایه‌گذاری اضافی می‌شود. این وضعیت تا زمانی ادامه دارد که تولید نهایی کار روی زمین ثابت بالاتر از پرداختی به کارگران باشد. مدل ریکاردویی نقش ویژه‌ای برای پیشرفت‌های تکنولوژیکی و صنعتی شدن برای انتقال منحنی تقاضا برای نیروی کار به سمت بالا قایل شد. چنین انتقال‌هایی قبلا برای تغییر قانون آهنی دستمزد، پیش‌بینی نشده بود. البته مگر اینکه انتظارات کارگران که متاثر از دستمزد واقعی یا معاش بود خود در این پروسه تغییر یابد.
نظرات جان استوارت میل هم از این الگو نشأت می‌گیرد. با ثبات شرایط در بحث ریکاردو، نرخ دستمزد بازار بالاتر از نرخ تعادلی ممکن است باعث افزایش در جمعیت شود و در نتیجه باعث دلسرد کردن سرمایه‌گذاری و نهایتا منجر به کاهش تقاضا برای کار خواهد شد و تدریجا نرخ دستمزد بازار به نرخ واقعی آن برمی‌گردد و جمعیت ممکن است به سطح تعادلی برگردد.
پیش‌بینی بدبینانه‌ی مالتوس در تضاد با شواهد تاریخی متاثر از رشد اقتصادی و جمعیت بود. شاید بیشترین اهمیت این نوع نگرش به رشد جمعیت ناشی از شرایط اقتصادی متداول و انگیزه‌ها برای داشتن فرزند است. برای مدت‌های زیادی به دنبال دوره کلاسیکی، اقتصاددانان به سادگی از کنار مطالعات جمعیتی می‌گذشتند. به عنوان مثال کاهش در باروری در نیمه دوم قرن نوزدهم با تغییر در « ذائقه تولیدمثل» توضیح داده می‌شد. به علاوه این پیشنهادی که رشد جمعیت تدریجا به سمت مقدار برون‌زای نرخ رشد عرضه‌ی مواد غذایی همگرا می‌شود، ممکن است به شکست در نحوه نگرش درون‌زا نسبت به جمعیت کمک کرده باشد.
سایر دیدگاه‌های تئوری کلاسیک مثل امکان تعادل چندگانه، تله فقر، تمایز بین تعادل ایستا و پویا و ارتباط بین باروری و مدت عمر را می‌توان در ادبیات معاصر اقتصادی رشد درون‌زا پیدا کرد.
۲-۳-۳) الگوی بوسراپ^[۲۸]
در حالی که مالتوس جمعیت را توسط مواد غذایی محدود شده و هم‌چنین رشد آن را عامل درون‌زایی می‌دانست، بوسراپ این بحث را معکوس کرد. او رشد جمعیت را که اثر مهمی در تعیین توسعه کشاورزی دارد، متغیر مستقلی فرض کرد. به جای روش‌های معمول افزایش ستاده کشاورزی مثل به زیر کشت بردن زمین بیشتر و استفاده کارا از زمین، تاکید بوسراپ روی دفعات برداشت محصول بود. این بحث که بر مبنای تئوری کلاسیک اجاره بود، اساس تئوری بوسراپ را تشکیل می‌داد. بنابراین با افزایش دفعات برداشت محصول به دلیل افزایش تراکم جمعیت نیازمند ابزارهای جدید و سرمایه‌گذاری است که منجر به توسعه کشاورزی ناشی از جمعیت بیشتر می‌شود. هم‌چنین بوسراپ باروری را درون‌زا می‌دانست. بنابراین سرمایه‌گذاری و نوآوری می‌توانستند باروری را افزایش دهند.
ار بحث بوسراپ، اگر رشد جمعیت نسبت به تکنولوژی بیشتر باشد ممکن است پیشرفت تکنولوژی رخ دهد و همین‌طور اگر رشد جمعیت خیلی کم باشد ممکن است پسرفت تکنولوژی اتفاق بیافتد. بوسراپ بعدها مفهموم دیگری را با نام مازاد که در آن از محصول کل به اندازه نیازمندهای معاش کسر می‌شد، معرفی کرد. به عقیده وی مازاد بیشتر در جامعه بزرگتر یا این‌که در بخشی که نوآوری بیشتری داشته باشد، وجود دارد. با این مفهوم که جمعیت می‌تواند خیلی کوچک و نامتراکم یا خیلی بزرگ و حجیم باشد تا پیشرفت تکنولوژی رخ دهد. جمعیت خیلی حجیم، به آسانی مازاد لازم برای تغییر تکنولوژی را از بین خواهد برد. هم‌چنین می‌توان فرض کرد، ماندن روی یک سطح معینی از تکنولوژی هزینه بر است و هم‌چنین بازدهی نزولی نسبت به افزایش تکنولوژی وجود دارد. با ترکیب این دو فرض می‌توان به این نتیجه رسید که به ازای سطح داده شده‌ای از جمعیت، سطح تکنولوژی نمی‌تواند بدون محدودیت افزایش یابد.

۲-۳-۴) از دوره رشد مالتوسی تا دوره رشد مدرن

از زمان مالتوس به بعد، افکار عمومی و هم‌چنین دیدگاه رسمی در این خصوص، رشد جمعیت را به عنوان عاملی تهدیدکننده برای فرایند توسعه تشخیص دادند. برپایه این طرز تلقی، افزایش ایجاد شده در تولید کل، به سادگی از طریق ازدیاد جمعیت، از بین می‌رود و با افزایش جمعیت، مساله کمبود ذاتی منابع، در زمان کوتاه‌تری آشکار خواهد شد(مک نیکول، ۲۰۰۳).
در این راستا، دو زمینه ی مهم انتقاد مخالفان جمعیت، کمبود ذاتی منابع و تنزل خدمات زیست محیطی و خدشه‌دار شدن پایداری منابع، در صورت افزایش جمعیت است.
الف) کمبود ذاتی منابع
ملاحظات گذشته درباره رشد جمعیت سریع یا مداوم، اغلب با این ایده که منابع طبیعی و بحرانی یک کشور-یا جهان- در حال اتمام است، همراه شده است. مک نیکول (۲۰۰۵) بیان می‌کند “در این جا، مدعیان بی‌شماری برای آن منابع، در گذشته وجود داشته است. بیش از همه، چنین ادعاهایی به شدت اغرق آمیز از کار درآمده است. تقریبا همیشه، آنان که ادعاهایی بر روی منابع دارند، در این زمینه غفلت و اهمال می‌کنند و نقش خود را به منظور انطباق اجتماعی در خلال یک تغییر اجتماعی یا تکنولوژیکی به خوبی ایفا نمی‌کنند". به بیان دیگر، مک نیکول می‌گوید آنهایی که ادعای حفظ منابع خود را دارند و رشد جمعیت را به دلیل از بین بردن منابع تکفیر می‌کنند، خود نیز وظایف خود را برای سازگاری منابع با تغییرات تنولوژیکی یا اجتماعی به خوبی ایفا نمی‌کنند. موردی کلاسیکی این قضیه در قرن نوزدهم در بریتانیا اتفاق افتاد، که صنایع آن کشور در معرض نابودی قرار داشت در حالی که منابع ذغال سنگ آن به طور کامل استخراج شده بودند (جونز^[۲۹] (۱۹۹۵).
علاوه بر این، عامل دیگری که می‌تواند عامل مهمی در کمبود منابع باشد، فرهنگ مصرفی غیرصحیح و غیراصولی می‌باشد. پیمنتال و دیگران (۱۹۹۹) نشان داده‌اند که اگر فرض شود که امروز الگوی مصرفی کشورهای ثروتمند، در سراسر جهان تکرار شده است، ظرفیت تکفل افت می‌کند: به طوری که، پایداری بلندمدت زمین، جمعیت کمتر از نصف سطح حاضر را ایجاب می‌کند. به عبارت دیگر، الگوی مصرفی غیر صحیح، به شدت می‌تواند پایداری منابع را خدشه دار نماید.
از سوی دیگر، حتی اگر بپذیریم که ذخیره بسیاری از منابع واقعا پایان می‌پذیرد و تمام شدنی هستند، این امر با این متعاقب نخواهد بود که ارتباط این امر با جمعیت الزاما باید نتیجه منطقی بسیار بزرگی باشد. همان طور که در نشستی از “انجمن تحقیق ملی^[۳۰]” آمریکا این طور استدلال می‌کنند که : حتی اگر رشد جمعیت کمتر، دوره ای که مرحله خاصی از تهی سازی و نقصان منابع در آن حاصل شده است را به تاخیر بیندازد، این امر، لزوما یا حتی به طور احتمالی، ارتباط با تعداد مردمی که در آن مرحله ویژه تخلیه منابع زندگی می‌کنند، ندارد. جز این که رشد جمعیت در این حالت با رفاه مردم متولد شده در آینده‌ای دور از تولد آنها، مرتبط است. به همین خاطر، دلیل کمی برای نگران بودن درباره این که نرخ رشد جمعیت، خالی کننده موجودی منابع تمام شدنی می باشد وجود دارد (مک نیکول، ۲۰۰۵)
ب) تنزل خدمات زیست محیطی و خدشه دار شدن پایداری منابع
زمینه‌ی دیگری که منتقدان جمعیت به آن متوسل می‌شوند، بحث تخریب محیط زیست و کاهش کیفیت خدمات زیست محیطی ناشی از رشد جمعیت است. مک نیکول (۲۰۰۵) بیان می‌دارد که : “خدمات زیست محیطی، نه تنها شامل تهیه غذا و سوخت، بلکه همچنین شامل تعدیل و تنظیم آب و هوا، گرده افشانی، ساخت خاک و نگهداری و ابقای چرخه مواد مغذی و چیزهای دیگر نیز می‌شود. این‌ها اثرات زیست محیطی مستقیم بر رفاه، از طریق خلق مجدد تفریح و سرگرمی و لذت‎های ناشی از زیبایی را شامل می‌شوند. یک مطالعه کلان در مورد روند زمانی استفاده از این خدمات زیست محیطی^[۳۱] در گزارش اول (۲۰۰۵)، دریافت که بخش اعظم خدماتی که مورد بررسی قرار گرفت، در حال تنزل و حرکت به سمت نرخ ناپایدار هستند. مناطق خشک، در برگیرنده دو پنجم سطح زمین و دارای یک سوم جمعیت جهان، به خصوص این روند را تحت تاثیر قرار داده است. اما این مطالعه نشان می‌دهد که بیش از مقداری که این تنزل می تواند به جمعیت مرتبط شود، به رشد اقتصادی یا به عوامل متعددی که می توانند به طرح‌ها و الگوهای غیرمسئول و وظیفه‌ناشناس در مصرف منجر شوند، مرتبط است. تعداد جمعیت، همچنین تمایل به اسراف و ظرفیت‌های انتفاعی، همگی می توانند عواملی در تنزل خدمات زیست محیطی باشند.
عامل مهم دیگر در زمینه رابطه بین جمعیت و منابع و خدمات زیست محیطی، وساطت نهادها، قانون و مقررات و مجوزهای موجود در یک اقتصاد است. مهم ترین رابطه‌ها بین جمعیت و خدمات زیست محیطی، در حالتی که زمینه‌های تاثیرگذاری نهادها را مورد توجه قرار دهیم، مشروط و احتمالی هستند. به این معنی که تحت تسلط برخی ترتیبات- برای مثال نظام مدیریتی، حقوق تعیین شده مربوط به دارایی‌ها، یا هنجارهای اجتماعی موثر و ضمانت‌های اجرایی و مجوزها رشد جمعیت در یک منطقه، می‌تواند به طور زیان باری محیط منطقه را تحت تاثیر قرار دهد. برای مثال، جنگل زدایی بیش از حد، اغلب می‌تواند نشانگر عدم کارایی نهادی را نشان دهد و این آثار زیان‌بار به جای رشد جمعیت، به عدم وجود مقررات مناسب و کارهای زیان بار در اصلاحات نهادی مربوط باشد (مک نیکول، ۲۰۰۵). در این حالت، با وضع قوانین و مقررات مناسب، می‌توان دست‌یابی به یک منبع محدود را، برای این که بیش از حد مورد استفاده قرار نگیرد، جیره بندی یا کنترل نمود.
وضع و برقراری این قبیل مقررات، می‌تواند بی‌مقدمه به طور صحیح اتفاق بیفتد. برای مثال، تغییر سیاسی یا اقتصادی، می‎تواند یک رژیم مدیریت را منحل کند، حقوق تعیین شده را سست کند، یا هنجارها یا مجوزها را منسوخ کند. در این زمینه، سیستم‌های منابع همگانی مشترک کوچک، بیشترین توجه و رسیدگی را طلب می‌کنند: یک نمونه مطلوب، تجربه روستاهای واقع در ارتفاع زیاد{کوه آلپ} کشور سوییس است که آیین‎نامه‌ها و قوانین اجتماعی، با محدود کردن چرای بیش از حد، برای نسل‌های زیادی، منابع را ابقا کرده است(مک نیکول، ۲۰۰۵).
تودارو (۱۹۹۵) بیان می‌کند که اگر افزایش جمعیت با نرخ‌های پایین پس‌انداز همراه باشد، در این صورت ضرب آهنگ توسعه کاهش خواهد یافت و نرخ رشد مثبت جمعیت، درآمد سرانه را با روند نزولی مواجه خواهد نمود. در صورت وجود یک نرخ رشد جمعیت سریع‌تر، به یک نرخ بالاتری از رشد ذخیره سرمایه که خود مستلزم وجود نرخ‌های پس‌انداز و سرمایه‌گذاری بالاتری است، نیاز خواهیم داشت، تا بتوانیم سطح درآمد سرانه را حداقل ثابت نگه داریم. البته در صورتی که نرخ رشد ذخیره سرمایه به طور معکوس با نرخ رشد نیروی کار در ارتباط باشد، شرایط از این هم وخیم‌تر خواهد شد. زیرا برای تحمل اثرات ناشی از بار اضافی جمعیت بالاتر، لازم است پس‌انداز کاهش یابد.
از نظر تودارو، اگر خانوارهای فقیر ترجیح زمانی بالایی برای داشتن فزند بیشتر- به عنوان نیروی کار ارزان که می‎توانند در آینده وضعیت اقتصادی خانوار را ارتقا دهند و تضمینی برای تامین دوران پیری والدین باشند- از خود نشان دهند، در این صورت یک سیکل جمعیتی فقیر دائما گسترش خواهد یافت. خانوارهای بزرگتر، نرخ بالاتری از رشد جمعیت را در پی خواهند داشت که نتیجه آن بار تکفل بالاتر، پس‌انداز پایین‌تر، سرمایه‌گذاری کمتر، نرخ رشد اقتصادی پایین‌تر و در نهایت فقر بالاتر خواهد بود(حسن، ۲۰۱۰).
تکامل جمعیت و ستاده سرانه در بیشتر تاریخ بشری با الگوی مالتوس سازگار بود. تاثیر مثبت استانداردهای زندگی روی رشد جمعیت همراه با بازدهی نزولی نیروی کار، درآمد سرانه را در نزدیکی سطح امرار معاش نگه می‌داشت. بعدها با گذشت زمان، روند پیشرفت تکنولوژی به طور قابل ملاحظه‌ای در طی صنعتی شدن افزایش یافت و با وجود خیز از عصر مالتوسی، اثر درآمد سرانه روی رشد جمعیت همچنان باقی بود و افزایش زیادی در رشد جمعیت به وجود آورد، که مقداری از افزایش در درآمد را متعادل می‌کرد.
خیز مناطق توسعه یافته از رژیم مالتوسی همراه با انقلاب صنعتی بود و در اوایل قرن نوزدهم به وقوع پیوست، در حالی که خیز مناطق کمتر توسعه یافته در اوایل قرن بیستم و در برخی کشورها تا قرن بیستم به تاخیر افتاد. رژیم بعد از مالتوسی با کاهش رشد جمعیت در اروپای غربی و آمریکای شمالی در اواخر قرن نوزدهم و در مناطق کمتر توسعه یافته در نیمه دوم قرن بیستم پایان یافت. تسریع در پیشرفت تکنولوژی و صنعتی شدن در رژیم بعد مالتوس و تقابل آن با انباشت سرمایه انسانی، تغییر جمعیتی را فراهم آورد که راه را برای انتقال به عصر رشد اقتصادی پایدار آماده می‌کرد. همچنین افزایش در درآمد سرانه با توجه به پیشرفت تکنولوژی و عامل انباشت، با رشد جمعیت موازنه نشد و درآمد سرانه در مناطقی که پیشرفت تکنولوژی پایدار و انباشت عوامل را تجربه کرده بودند اجازه داد که به رشد پایداری برسند. انتقال مناطق توسعه یافته اروپای غربی و آمریکای شمالی به وضعیت رشد پایدار اقتصادی در آخر قرن نوزدهم رخ داد، در حالی که مناطق کمتر توسعه یافته‌ی آسیا و آمریکای لاتین در اواخر قرن بیستم روی داد. در مقابل آفریقا هنوز هم در کشمکش این است که این انتقال را انجام دهد.
اقتصاد از رژیم مالتوسی که در آن رشد جمعیت کند است و رشد جمعیت از هرگونه افزایش پایدار در درآمد سرانه جلوگیری می‌کند، به سمت رژیم بعد مالتوسی که رشد تکنولوژی در حال افزایش است و رشد جمعیت فقط بخشی از ستاده را جذب می‌کند، در حرکت است. و در نهایت دوره رشد مدرن که رابطه مثبت بین درآمد سرانه و رشد جمعیت را معکوس می‌کند. این دوره با ویژگی کاهش رشد جمعیت و رشد درآمد پایدار آخرین رژیم تحولات جمعیتی هستند.

۲-۳-۵) علاقه مجدد به جمعیت و رشد

در همان حال که تغییرات فن‌آورانه، به عنوان محرک رشد اقتصادی دیده شد، صنعتی شدن شهری بیشتر فعالیت‌های اقتصادی وابسته به زمین را پشت سر گذاشت، نظریه پردازان رشد اقتصادی تمایل و علاقه به منابع طبیعی را از دست دادند. با تمرکزی تنها بر روی سرمایه، نیروی کار، و تکنولوژی و با نرخ ثابت رشد جمعیت، پس‌انداز، و تغییر فن‌آوری، مدل ها مسیر رشد یکنواخت (و بنابراین در اصطلاح مدل ها، پایدار) را نتیجه دادند که در آن‌ها، محصول به طور نامحدود با سرمایه و نیروی کار گسترش می‌یافت (مک نیکول، ۲۰۰۵).
اولین شکاف مهم در تاثیر تئوری کلاسیک جمعیت و رشد، با توسعه مدل‌های رشد نئوکلاسیک سولو^[۳۲](۱۹۵۶)، نلسون^[۳۳](۱۹۵۶)، دنیسون^[۳۴](۱۹۶۲)، کوپمانز^[۳۵](۱۹۶۵) و کس^[۳۶] (۱۹۶۵) و سایرین اتفاق افتاد. در این مرحله بود که از ثابت بودن زمین به عنوان یک محدودیت روی تولید چشم‌پوشی شد. تکنولوژی تولید دارای بازدهی ثابت به مقیاس، نسبت به نهاده‌های کار و سرمایه است. مدل نئوکلاسیکی نشان می‌دهد که حتی اگر جمعیت در طول زمان به صورت تصاعد هندسی افزایش یابد، سطح درآمد سرانه نیازی به تعدیل در محدودیت برون‌زای نرخ رشد تولید ندارد. تحت سیستم بازار رقابتی، انگیزه افراد برای پس‌انداز، نرخ تشکیل سرمایه را تضمین خواهد کرد که در بلندمدت برابر با نرخ رشد جمعیت خواهد بود و یا حتی از آن پیشی خواهد گرفت که بستگی به نرخ رشد تکنولوژی تولید دارد.
قانون طلایی رشد متوارن شامل نرخ ثابت سرمایه به ستاده در طول دوره زمان می‌شود که در آن تکنولوژی نیز مانند جمعیت و سرمایه فیزیکی، در نرخ‌های هندسی ثابت افزایش می‌یابد. این مدل‌ها با برون‌زا در نظر گرفتن رشد جمعیت و نادیده گرفتن پایه‌های خرد، جنبه‌های مهمی را از دست داده‌اند. همچنین در این‌گونه مدل‌ها اندازه  (رشد جمعیت)، فقط در تعیین سطح درآمد سرانه و نه نرخ رشد وضعیت پایای آن نقش دارند. در حقیقت فرض می‌شود نرخ رشد وضعیت پایای منحصرا از رشد تکنولوژی برون‌زایی متاثر می‌شود. بنابراین، این مدل‌ها در مورد امکان تاثیر شرایط اقتصادی روی متغیرهای جمعیت سکوت اختیار نموده‌اند. آن‌ها نمی‌توانند اختلاف در  و یا مولفه‌های آن  (نرخ موالید) و  (نرخ مرگ‌و میر) را در بین اقتصادهای مختلف و یا یک اقتصاد در طول زمان، مخصوصا در طول مراحل مختلف توسعه اقتصادی توضیح دهند.
ادبیات در این مرحله به دو جریان مکمل تقسیم شد. اولی که با جمعیت به صورت کامل‌تری به عنوان متغیر درون‌زا برخورد می‌کرد، اما عمدتا خود رشد را به طور سنتی نظیر مدل رشد نئوکلاسیک، متغیر برون‌زا مدنظر قرار داد. دومی که جریان جدیدتری است، با هردو متغیرهای رشد و جمعیت به صورت درون‌زا رفتار می‌کرد.

۲-۴) تاریخچه نظریات مربوط به نرخ بهینه رشد جمعیت

از آن جایی که تغییر جمعیت در بعضی ابعاد، موضوعی از انتخاب اجتماعی است، به طور نظری می‌تواند به عنوان یک متغیر سیاستی درکارهای مدل سازی مورد توجه قرار گیرد. این کار را می‌توان با تغییر دادن آن به بالاتر از محدوده عملی آن وسپس اجازه دادن به بهینه شدنش برای یک تابع رفاه مشخص تعیین شده، انجام داد. در ادبیات اقتصادی، انگاره اندازه بهینه جمعیت در برخی کشورهای مشخص که در مشخصه‌ های رفاه اقتصادی سرانه (یا دیگر معیار های رفاه)، به حداکثر رسیده بودند، به عنوان یک نتیجه منطقی از بازدهی کاهنده نیروی کار، استنباط و تعقیب شد. این موضوع با ادوین کانان^[۳۷] در اواخر قرن نوزدهم شروع شد و با آلفرد ساوی^[۳۸] در اواسط قرن بیستم پایان یافت. بحث اندازه بهینه جمعیت به عنوان موضوع “ظرفیت تکفل” انسانی^[۳۹]- به عنوان پرسشی از این دست است که چه تعداد از جمعیت می توانند حمایت شوند (مورد تکفل واقع شوند).

۲-۴-۱) تجربه چین در مورد مقدار مطلق و بهینه جمعیت

در این زمینه که منابع و ظرفیت‌های موجود در یک کشور می‌توانند چه تعداد جمعیت را حمایت کنند، می‌توان به اعتقاد منسوخ بر بخشی از رهبری چین در دهه ۱۹۷۰ اشاره کرد که طبق نظرات آنان، رشد جمعیت کشور داشت به چشم اندازهای توسعه و طرح‎ریزی‌های جدید نتیجه بخش مساله صدمه می‌زد. در آن زمان گروهی از دانشمندان علوم اجتماعی و سازندگان ایدئولوژی‌های سیاسی و مهندس سیستم تا نظریه پردازان “محدودیت‌ها برای رشد”^[۴۰] این مطلب را مشاهده کردند. کارشناسان اخیر، افراد گروه مهندسین و دانشمندان که توسط یک مهندس پرتابه موشک به نام سانگ جیان^[۴۱] رهبری شدند، هردو موضوع بهینه ایستا-اندازه جمعیت هدف- و مسیرجایگزین دیگر که به این هدف منجر می‌شود را وارسی وتحقیق کردند. آن‌ها نتایج پژوهش خود را این چنین خلاصه سازی کردند: ” ما مطالعاتی بر پایه روندهای توسعه اقتصادی محتمل انجام داده‌ایم. ضرورت تهیه غذا، منابع آب شیرین، تعادل بوم شناختی و زیست محیطی، و ما نتیجه می‌گیریم که جمعیت بهینه چین در بلندمدت، ۷۰۰ میلیون نفر باید باشد (سانگ و همکاران، ۱۹۸۵). آن ها سپس مساله کنترل بهینه این که چگونه زاد و ولد برای دست‌یابی به جمعیت هدف، در طول قرن آینده باید رشد کند را حل کردند.

۲-۴-۲) نقد سیاست اندازه مطلق جمعیت در چین

سیاست نتیجه شده از تحقیق فوق، ایجاب کرد که نرخ زاد و ولد به سرعت به سطح حد پایینی(پایینترین حد) کاهش یابد و به مدت ۵۰ سال یا بیشتر در آن نرخ نگه داشته شود (در نتیجه، بعد از یک مدت زمانی، رشد جمعیت منفی حاصل شود)، سپس اجازه داده شود تا به سطح جایگزینی برگردد. درحالی سطح‌های زاد و ولد حداقل متغیر مورد توجه قرار گرفتند، که سیاست هر خانوار یک فرزند، بهترین استدلال تلقی می‌شد. هزینه‌های انسانی به دست آوردن چنین مسیری (شامل میزان زیادی ناخشنودی و وضع نامناسب در اجرای برنامه) و مسائل اقتصادی و اجتماعی متعاقب با سالخورده شدن سریع جمعیت، جبران کردن خیره سری سرسخت دهه ۱۹۵۰، را غیر ممکن کرده بود (مک نیکول، ۲۰۰۵).

۲-۴-۳) تحلیل و نقد جمعیت بهینه ایستا

برای کشورها و شهرها، تعیین یک معیار رفاه برای بهینه یابی، نیازمند تصمیماتی در مورد عناصر رفاه و این که چگونه در بین جمعیت توزیع و در طول زمان چگونه ارزش‎گذاری شده است، می‌باشد. استبداد اصلی برنامه چین، فقدان اشتیاق و علاقه برای راه کار یا روش اجرای یک بهینه را که به صورت رسمی و قراردادی تعیین شده است، توضیح می دهد. هرچند که این ایده ممکن است مقداری توان سیاسی در دست داشته باشد. تغییرات در تجارت و فن‌آوری- هر کدام که می توانند صرفه‌های مقیاس را دگرگون کنند- آن چه در جمعیت بهینه ایستا برای یک کشور یا منطقه وجود دارد را از بین می‌برد. به طریق اولی، به دلیل غیر قابل پیش بینی بودن ترکیبات و نتایج حاصل از فن‌آوری و تجارت، همراه با بسیاری موارد ناشناخته در تغییرات محیطی آینده، مزیت این گونه مدل‌های پرخرج را در طول زمان کاهش می‌دهند (مک نیکول، ۲۰۰۵). به عبارت دیگر، مدل‌های مذکور ناتوان از این موضوع هستند که نتایج حاصل از تغییرات فن‌آوری و تجارت و تغییرات محیطی آینده را به طور کامل در نظر بگیرند. به همین دلیل در پیش‌بینی‌های خود در مورد اندازه بهینه جمعیت دارای خطاهای فاحش هستند.

۲-۵) مدل های عمده رشد اقتصادی با لحاظ متغیر جمعیت

در این قسمت ابتدا مدل‌هایی که در آن‌ها، جمعیت به عنوان متغیری برون‌زا در نظر گرفته می‌شود بیان می‌شود و سپس به مدل‌هایی می‌پردازیم که جمعیت را به صورت درون‌زا در نظر می‌گیرد.

۲-۵-۱) مدل‌های رشد برون‌زا

۲-۵-۱-۱) مدل سولو - سوان

با توجه به مسائل ذکر شده، توسعه دانش مربوط به بیوپلیمر و بهبود خواص آنها جهت کسب استانداردهای مواد بسته‌بندی سنتزی، ضروری به نظر می‌رسد. مهمترین این خواص شامل خواص مکانیکی و نفوذپذیری نسبت به گازها (اکسیژن، دی‌اکسید کربن) و بخارآب می‌باشد (گیلبرت، ۱۹۸۶).
بیوپلیمرهای مورد استفاده در بسته‌بندی را می‌توان بر اساس ساختار شیمیایی به چهار دسته پروتئین‌ها، پلی‌‌ساکاریدها، لیپیدها و پلی‌استرها تقسیم کرد:
۱) پروتئین‌: مانند زئین ذرت، گلوتنین و گلیادین گندم، پروتئین‌های سویا، ژلاتین، کلاژن، میوفیبریل گوشت، کازئین شیر، پروتئین‌های آب پنیر شیر، پروتئین‌های تخم مرغ.
۲) کربوهیدرات‌ها: مانند سلولز و مشتقات سلولز (متیل سلولز، کربوکسی‌متیل سلولز، هیدروکسی‌پروپیل سلولز)، نشاسته و مشتقات آن، ترکیبات پکتینی، کیتین و کیتوزان، صمغ‌هایی مانند آلژینات، کاراگینان، پولولان و لوان، گزانتان، خرنوب و گوار.
۳) لیپیدها: مانند چربی‌ها و روغن‌های گیاهی و حیوانی، موم‌ها (مانند موم زنبور عسل)، مشتقات گلیسیریدی مانند گلیسرول و مونواستئارات و سورفاکتانت‌ها (امولیسفایرها). چون مواد لیپیدی به صورت پلیمر نیستند فیلم‌های پیوسته و مستقلی تولید نمی‌کنند. لیپیدها بخاطر بازدارندگی در مقابل نفوذ رطوبت در ساختار فیلم مرکب استفاده می شوند. فیلم‌های مرکب به دو صورت هستند-
الف) لایه لیپیدی به عنوان لایه‌ای فرعی روی لایه پروتئینی یا پلی‌ساکاریدی قرار می‌گیرد.
ب) مواد لیپیدی در ماتریکس پروتئین یا پلی‌ساکارید پخش می‌شوند (فیلم امولسیونی).
۴) پلی‌استرها: مانند پلی‌هیدروکسی بوتیرات (PHB)^[37]، پلی‌هیدروکسی والرات(PHV)^[38]، پلی‌لاکتیک‌اسید (PLA)^[39]، پلی‌گلیکولیک اسید. این دسته بیشتر حالت زیست تخریب‌پذیری غیر خوراکی دارد (کستر و فنیما، ۱۹۸۶).
بیوپلیمرها به دو صورت زیر در تولید بسته‌بندی زیستی بکار می‌روند:
الف) آلیاژکردن بیوپلیمرها با پلیمر سنتزی
ب) استفاده مستقیم از بیوپلیمرها برای بسته‌بندی‌های زیستی

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

الف) آلیاژکردن بیوپلیمرها با پلیمر سنتزی: وقتی بیوپلیمرها با پلیمرهای سنتزی برای تولید موادبسته‌بندی آلیاژ می‌شوند در برابر تهاجم میکروارگانیسم‌ها مساعدتر می‌شوند و زیست‌تخریب‌پذیری آنها نیز افزایش می‌یابد.
در حال حاضر اکثر محصولات تجاری که با این روش ساخته می‌شوند از اختلاط بیوپلیمر نشاسته و یک پلیمر سنتزی ساخته می‌شوند. استفاده از بیوپلیمرهای دیگر مانند سلولز، پروتئین‌ها و لیپیدها در این روش هنوز رایج نشده است.
بیوپلیمرها به شکل مواد پرکننده و همچنین بصورت مواد ترکیبی در ساختار پلیمرهای سنتزی بکار می‌روند:
۱) استفاده از بیوپلیمرها به عنوان پرکننده: نخستین پلاستیک‌های زیست تخریب‌پذیر با بهره گرفتن از اکسترودکردن گرنولهای نشاسته (به میزان ۵ تا ۲۰ درصد) با پلیمرهای سنتزی به همراه افزودنی‌های پرواکسیداتیو و اتواکسیداتیو به دست آمد. در این روش، در اثر اکسترودکردن، گرانول‌های نشاسته بدون هیچ برهمکنشی در ماتریکس پلیمر سنتزی (معمولاً پلی‌اتیلن) پراکنده می‌شوند (گیلبرت، ۱۹۸۶).
به علت زیست فروپاشی نشاسته با آنزیم‌ها، سطح بین پلیمر سنتزی و اتمسفر اطراف (اکسیژن، آب و غیره) بیشتر می‌شود و قابلیت تجزیه و تخریب‌پذیری آن افزایش می‌یابد. به تخریب‌شدن این مواد در محیط، زیست‌شکنندگی^[۴۰] می‌گویند. معمولا ۳ تا ۵ سال طول می‌کشد تا این مواد کاملاً تجزیه گردد.
تاکنون فرآورده‌های گوناگونی تحت نام‌های تجاری مختلف با بهره گرفتن از این روش تولید شده‌اند. برای مثال در کانادا با نام تجاری Ecoster، در آمریکا با نام‌های Polyclean و Polychim و در فرانسه تحت عنوان Ecopolym به بازار معرفی شده‌اند. اگرچه این فراورده‌ها زیست تخریب‌پذیری نسبتاً بالایی در مقایسه با پلیمرهای سنتزی خالص دارند ولی به علت سازگاری ضعیف نشاسته و پلی‌اتیلن، خواص مکانیکی آنها ضعیف خواهد بود. بنابراین درصد نشاسته‌ای که در این محصولات بکار می‌رود محدود می‌باشد.
۲) استفاده از بیوپلیمرها به عنوان مواد ترکیبی: در این روش نشاسته به حالت ژلاتینه شده (نه به شکل گرانولی) با پلیمرهای سنتزی آبگریز مانند پلی‌‌اتیلن و یک ماده سازگار کننده مانند کوپلیمرهای اتیلن با اسید آکریلیک، وینیل‌الکل، پلی‌ونیل الکل و استات وینیل آلیاژ می‌شود. در این روش برخلاف روش قبل بین نشاسته و پلیمرهای سنتزی نوعی برهمکنش ایجاد می‌شود و نشاسته به فاز پراکنده محدود نمی‌شود. برای ایجاد برهمکنش بین بیوپلیمر نشاسته و پلیمر سنتزی از سازگار کننده‌های مناسب استفاده می‌شود (گیلبرت، ۱۹۸۶).
تخریب کامل نشاسته ۴۰ روز طول می‌کشد و تخریب کامل فیلم ترکیبی حداقل به دو تا سه سال زمان نیاز دارد در حالیکه حداقل ۲۰۰ سال طول می‌کشد که پلیمر سنتزی پلی‌اتیلن در محیط طبیعی تجزیه گردد. محصولات تولید شده تحت این روش، تحت نام‌های تجاری مختلف ارائه می‌شوند. برای مثال در آمریکا تحت عنوان Polygrade II و در ایتالیا تحت نام Mater-B عرضه می‌شوند.
ب) استفاده مستقیم از بیوپلیمرها در بسته‌بندی‌های زیستی: می‌توان بیوپلیمرها را بدون ترکیب با پلیمرهای سنتزی برای تولید مواد بسته‌بندی مورد استفاده قرار داد. بسته‌‌بندی‌های زیستی حاصل از بیوپلیمرهای خالص دارای سرعت زیست تخریب‌پذیری بالایی نسبت به فیلم‌های آلیاژ شده می‌باشند. ولی کیفیت مکانیکی و نفوذپذیری آنها به نسبت، پایین‌تر است (گیلبرت، ۱۹۸۶ و ویبر، ۲۰۰۰).
بسته بندی‌های زیستی را بر اساس هضم‌پذیری می‌توان به دو دسته خوراکی و غیرخوراکی تقسیم کرد. فیلم‌ها و پوشش‌ها معمولاً جزو بسته‌بندی‌های خوراکی طبقه‌بندی می‌شوند به شرطی که در ساخت آنها از افزودنی‌های مضّر استفاده نشود. بسته‌بندی‌های زیستی سخت و نیمه سخت مانند سینی‌ها، بطری‌ها و پاچ‌ها جزو دسته غیرخوراکی طبقه‌بندی می‌شوند.
اگر خواص بیوپلیمرها با آن چیزی که مورد نیاز است مطابقت نداشته باشد یا اگر بیوپلیمرها، ماهیّت ترموپلاستیک نداشته باشند باید اصلاحات معینّی روی آنها صورت گیرد. معمولاً یک بیوپلیمر بعد از اصلاح نیز نمی‌تواند به تنهایی خواص بسیار ویژه مورد نیاز مانند نفوذپذیری بسیار پایین نسبت به گازها و مقاومت بالا نسبت به آب را برآورده کند. بنابراین برای تولید مواد بسته‌بندی مناسب، مجبور به استفاده از چندین نوع پلیمر در ترکیب، لامینه کردن با لایه‌های مختلف و اکسترودکردن مواد مختلف می‌باشیم.
۳-۲- روش‌های تولید بسته‌بندی‌های زیستی
برای تولید بسته‌بندی‌های زیستی معمولاً از دو روش کلی خشک و مرطوب استفاده می‌شود (قنبرزاده و همکاران، ۱۳۸۸).
۳-۲-۱- روش خشک
روش خشک بیشتر برای تولید بسته‌بندی‌های نیمه‌ سخت مانند سینی‌ها، فنجان‌ها و غیره استفاده می‌شود. ولی گاهی برای تولید برخی از انواع فیلم‌ها مانند فیلم‌های زئینی نیز به کار می‌رود. روش خشک به روش ترموپلاستیک مشهور است و در آن از حرارت‌دهی و قالب گیری و یا اکستروژن برای تولید مواد بسته‌بندی استفاده می‌شود.
۳-۲-۲- روش مرطوب (یا روش حلال)
بیشتر برای تولید پوشش‌ها، فیلم‌ها و ورقه‌ها که می‌توانند خوراکی باشند مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش بیوپلیمر را در حلال مناسبی پخش و محلول می‌کنند سپس حلال را از آن جدا می‌کنند. جداسازی حلال توسط روش‌هایی مانند تبخیر حلال، رسوب دادن فاز جامد توسط تغییر pH، تغییر قطبیت حلال یا افزودن الکترولیت‌ها صورت می گیرد.
۳-۳- بسته‌بندی‌های زیست تخریب‌پذیر نیمه سخت
برای تولید این دسته از مواد بسته‌بندی معمولاً از بیوپلیمرهای ترموپلاستیک^[۴۱] (پلیمرهایی که در اثر حرارت شکل می‌پذیرند) استفاده می‌شود. رایج‌ترین بیوپلیمرهای ترموپلاستیک مورد استفاده در این روش، نشاسته و برخی از پروتئین‌ها مانند زئین می‌باشند. نشاسته ترموپلاستیک به وسیله ژلاتینه کردن نشاسته تحت۱۰-۶ درصد رطوبت و حرارت و فشار (همراه یک پلاستی‌سایزر) که به محصول خصوصیات عالی می‌دهد، تولید می‌شوند) (گئورگ و همکاران، ۱۹۹۴). قبل از فرایند حرارتی، به ماده خام (بیوپلیمر) پودری شکل، نرم‌کننده (پلاستی سایزر^[۴۲]) افزوده می‌شود. پلاستی‌سایزرهای متداول برای تهیه نشاسته ترموپلاستیک عبارتند از- گلیسرول و دیگر ترکیبات پلی‌هیدروکسی با وزن مولکولی کم، پلی‌اترها، اوره و آب که جهت کاهش باندهای هیدروژنی داخل مولکولی و بهبود پایداری خصوصیات محصول اضافه می‌شوند (سورنتینو و همکاران، ۲۰۰۷) ولی نشاسته ترموپلاستیک هنوز نیاز به مخلوط کردن با دیگر پلی‌مرها مانند پلی (اتیلن-کو-‌ ونیل الکل) دارند که علت آن مقاوت کشش کم و مقاومت آب کم در محصول نهایی می‌باشد. همچنین برای بهبود خصوصیات نشاسته‌های ترموپلاستیک در کاربرد‌های مختلف افزودن خاک رس به عنوان یک ماده پرکننده گزارش شده بود. نشاسته ترموپلاستیک در پلاستیک‌های زیستی که معمولاً از ذرت و سیب‌زمینی منشاء می‌گیرند، استفاده می‌شود(سورنتینو و همکاران،۲۰۰۷).
۳-۴- پوشش‌ها^[۴۳]، فیلم‌ها^[۴۴] و ورقه‌های خوراکی^[۴۵]
سالیان طولانی است که از پوشش‌های خوراکی برای نگهداری بهتر محصولات غذایی و افزایش جذابیّت ظاهری آنها استفاده می‌شود. برای مثال از دوران باستان چینی‌ها پرتقال و لیموهای تازه را با لایه نازکی از موم می‌پوشاندند تا خشک‌شدن آنها به تعویق بیافتد. این کار هم اکنون نیز انجام می‌شود. پوشش دادن علاوه بر اینکه از خشک‌شدن جلوگیری می کند باعث ایجاد ظاهری جذاب، کاهش تبادل گازهای تنفسی (کاهش فعالیت‌های بیولوژیکی) و عدم رشد کپک‌ها و حشرات بر روی میوه‌ها و سبزی‌ها می‌گردد.
استفاده از فیلم‌های خوراکی در بسته‌بندی مواد غذایی اولین بار در سال ۱۸۹۵ توسط Maris و Parker انجام گرفت. آنها از فیلم‌های ژلاتینی برای نگهداری گوشت استفاده کردند. از سال ۱۹۳۰ استفاده از موم‌های پارافینه مذاب برای پوشش دادن مرکبات تجاری شد. در اواخر دهه ۱۹۵۰ امولسیون‌های روغن در آب موم کارنوبا جهت پوشش دادن میوه‌ها و سبزی‌ها بکار رفت. ایده اولیه استفاده از پوشش‌های خوراکی از پوشش‌های طبیعی که روی سطح میوه ها وسبزی‌ها قرار دارد گرفته شده است. در حال حاضر تحقیقات گسترده‌ای برای استفاده از فیلم‌ها و پوشش‌های خوراکی در صنایع غذایی و دارویی در حال انجام است که موجب بهبود کیفیت و افزایش کاربردهای آنها می‌شود. فیلم‌های خوراکی از نظر نحوه تولید، متفاوت از پوشش‌های خوراکی هستند. فیلم‌ها و ورقه‌های خوراکی قبل از کاربرد در بسته‌بندی ماده غذایی بصورت لایه‌ای نازک تولید می‌شوند و بعد همانند پلیمرهای سنتزی برای بسته‌بندی بکار می‌روند. تفاوت فیلم و ورقه در ضخامت آنهاست. معمولا به ضخامت‌های بالاتر از mµ ۲۵۰ ورقه و کمتر از آن فیلم می‌گویند. فیلم‌ها می‌توانند به شکل لفاف، کپسول، پاچ و کیسه تولید شوند که این محصولات با ضخامت زیاد قالب‌گیری می‌شوند.
پوشش‌های خوراکی بر خلاف فیلم‌ها و ورقه‌ها بر روی ماده‌غذایی تشکیل می‌شوند. بنابراین پوشش بعنوان بخشی از محصول بوده و موقع استفاده روی محصول باقی می‌ماند. اینکار توسط روش‌هایی نظیر واکس‌زدن، اسپری کردن و غوطه ورکردن صورت می‌گیرد.
برای تولید فیلم‌های خوراکی معمولاً بیوپلیمر را در یک حلال با یک ماده‌ی نرم‌کننده (پلاستی‌سایزر) مخلوط می‌کنند. نرم‌کننده‌ها معمولاً ترکیبات آلی با وزن مولکولی پایین و غیر فرّار هستند. البته آب نیز به عنوان نرم کننده عمل می‌کند. این مواد باعث کاهش بر هم‌کنش‌های زنجیر به زنجیر و جدا شدن نسبی زنجیرها از همدیگر و کاهش اصطحکاک بین آنها و تسریع حرکت مولکولی زنجیرهای پلیمر می‌شوند و در حقیقت به عنوان یک لیز‌کننده داخلی^[۴۶] عمل می‌کنند. نرم‌کننده‌ها با تغییر شبکه سه بعدی باعث افزایش انعطاف‌پذیری و کشش‌پذیری و کاهش پیوستگی الاستیسیتی و مقاومت مکانیکی می‌گردد.
نرم‌کننده‌ها شامل دسته وسیعی از مواد هستند و شامل آب، اسیدهای چرب، الکل‌های گلیسرول، گلیکول‌ها (مانند پروپیلن گلیکول، استیل گلیکول)، استون‌ها، فنول‌ها، اترها، هیدروکسی اسیدها (مانند اسید لاکتیک)، قندهای الکلی (مانند سوربیتول، مانیتول) و غیره می‌باشند. در تولید فیلم‌های خوراکی باید به این نکته توجه شود که نرم‌کننده‌ها علاوه بر کارایی بالا باید غیره سمی بوده و خوراکی باشند.
برای بهبود خواص فیلم‌های خوراکی علاوه بر نرم کننده‌ها، گاهی از اتصال‌دهنده‌های عرضی^[۴۷] نیز استفاده می‌شود. این مواد با افزایش پیوندهای عرضی بین زنجیرهای ماکرومولکول‌ها باعث افزایش مقاومت مکانیکی، کاهش نفوذپذیری نسبت به گازها و بخارات می‌شوند. از ترکیبات مختلفی بسته به نوع بیوپلیمر برای این منظور استفاده می‌شود. برای مثال برای بهبود خواص فیلم‌های کازئینی از کلسیم استفاده می‌شود. از ترکیبات دیگر می‌توان از فرمالدئید، گلوتارآلدئید، اپی‌کلروهیدرین، اسید استیک، اسید تانیک و اسید لاکتیک نام برد. برخی از این اتصال‌دهنده‌ها مانند فرمالدئید سمّی هستند. بنابراین در کاربرد آنها برای تولید فیلم‌های خوراکی باید این موضوع مورد توجه قرار گیرد(گیلبرت، ۱۹۸۶).
۳-۵- خوراکی بودن و زیست تخریب‌پذیری فیلم‌ها و پوشش‌ها
فیلم‌ها و پوشش‌های بیوپلیمری ممکن است خوراکی بوده و یا تنها زیست تخریب‌پذیر باشند که این به فرمولاسیون، روش تولید و تیمارهای اصلاح‌کننده بستگی دارد. اگر بیوپلیمر از نوع خوراکی باشد و افزودنی‌های خوراکی (نرم‌کننده، اسید، نمک‌ها، آنزیم‌ها و مواد ضد میکروبی) در ساختار فیلم و پوشش استفاده شود و تغیییرات اعمال شده روی بیوپلیمر از طریق حرارت دادن، تغییر pH، افزودن نمک، اصلاح آنزیمی و حذف آب باشد، فیلم یا پوشش حاصله خوراکی خواهد بود.
فیلم‌ها و پوشش‌های خوراکی، زیست تخریب‌پذیر نیز هستند. هنگامیکه بیوپلیمر با سایر مواد شیمیایی قبل یا در طول تشکیل فیلم و پوشش وارد واکنش شود (ایجاد اتصالات عرضی) یا ترکیبات غیرخوراکی به فیلم یا پوشش اضافه شود قابلیت خوراکی بودن را از دست می‌دهد.
۳-۶- کاربردهای فیلم‌ها و پوشش‌های خوراکی
فیلم‌ها و پوشش‌های خوراکی عمدتاً برای حذف بسته‌بندی غیرخوراکی استفاده نمی‌شوند بلکه به همراه بسته‌بندی‌های مرسوم به بهبود کیفیت و ماندگاری کمک می‌کنند و تعداد لایه‌های بسته‌بندی را کاهش می‌دهند و بعد از اینکه بسته باز شد حفاظت از غذا را ادامه می‌دهند. فیلم‌های خوراکی همچنین ممکن است به عنوان لایه‌ای از بسته‌بندی‌های چند لایه مورد استفاده قرار گیرد. برخلاف فیلم‌ها و پوشش‌های خوراکی استفاده از فیلم‌ها و پوشش‌های زیست‌تخریب‌پذیر با هدف جایگزینی کامل با مواد بسته‌بندی سنتزی صورت می‌گیرد.
در زیر کاربردهای مختلف فیلم‌های خوراکی بطور خلاصه ارائه شده‌اند:
۱) به تاخیر انداختن تبادل رطوبت بین ماده‌ غذایی و محیط و همچنین بین اجزاء تشکیل دهنده‌ی ماده غذایی هتروژن. این عمل می‌تواند منافع زیر را در بر داشته باشد:
الف) جلوگیری از کاهش کیفیت بافتی
ب) جلوگیری از فساد مواد غذایی
ج) حفظ ارزش اقتصادی فرآورده
۲) کاهش تبادل گازهای تنفسی (اکسیژن و دی‌اکسید‌کربن) بین محیط و ماده غذایی

۹.۳

۳۲.۳

۴۹.۱

۸.۱

۱.۲

۲.۶۰

۰.۸۱۷

۵-در اجرای طرح ها و ارائه خدمات از سوی شهرداری منابع طبیعی و محیط یست در نظر گرفته می شود .

منطقه ۴

۱۴.۳

۴۷.۲

۳۸.۵

۲.۲۴

۰.۶۸۷

منطقه ۸

۱۶.۸

۲۴.۸

۴۶

۹.۹

۲.۵

۲.۵۷

۰.۹۶۷

میانگین کل منطقه ۴: ۲.۲۸

میانگین کل منطقه ۸: ۲.۶۶

منبع :یافته های تحقیق ،۱۳۹۳
۴-۳-۳-۱-مقایسه میانگین گویه های شاخص بینش راهبردی در منطقه ۴
با توجه به نمودار(۴۱-۴) و اطلاعات جدول (۱۰-۴)این شاخص شامل ۵ گویه می باشد که در این منطقه گویه (شهروندان و شورای شهر برنامه های میان مدت و دراز مدت مناسبی برای شهر دارد .)با ۴۴/۲ بالاترین میانگین و گویه (طرح های انجام شده ضمن کمک برحل مشکلات موجود مشکلات چند سال آینده را نیز در نظر دارند .)با ۱۶/۲ پایین ترین میانگین می باشند

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نمودار (۱۴-۴):مقایسه میانگین گویه های شاخص بینش راهبردی در منطقه ۴
منبع: یافته های تحقیق ، ۱۳۹۳
۴-۳-۳-۲-مقایسه میانگین گویه های بینش راهبردی در منطقه ۸
با توجه به نمودار و اطلاعات جدول این شاخص شامل ۵ گویه می باشد که در این منطقه گویه (شورای شهر وشهرداری برنامه های خوبی برای آینده مشهد دارند .)با ۸۱/۲ بالاترین میانگین ودو گویه ( شورای شهر و شهرداری برنامه های دارازمدت را به طور پیوسته دنبال می کنندو طرح های انجام شده ضمن کمک برحل مشکلات موجود مشکلات چند سال آینده را نیز در نظر دارند .)با۲.۶ پایین ترین میانگین می باشد
نمودار (۱۵-۴):مقایسه میانگین گویه های شاخص بینش راهبردی در منطقه ۸
منبع :یافته های محقق ،۱۳۹۳
مقایسه هر سه شاخص مشارکت ،بینش راهبردی ، شفافیت (با توجه به جداول و نمودار ها )در دو منطقه نشان می دهد میانگین شاخص ها در منطقه ۸ نسبت به منطقه ۴ بالاتر می باشد . این موضوع همان گونه که اشاره شد به عوامل مختلفی بستگی دارد ،ازجمله منطقه ۸ نسبت به منطقه ۴ ( همان طور که در فصل سوم اشاره شد به خاطره وجود امکانات مختلف دارای سطح توسعه بهتر است )از میزان برخورداری بالاتری برخوردار است . جامعه آماری منطقه ۸ (۱۶۱ نفر ) نسبت به جامعه آماری منطقه ۴ (۱۶۱ نفر ) از لحاظ سطح تحصیلات ,وضعیت شغلی ( تعداد افراد کارمند بیشتر )ووضعیت در آمد (میانگین درامد بیشتر )مطلوبتر است و این عوامل با میزان شاخص های حکمروایی خوب شهری همبستگی مثبتی دارد .

عدم درك مسائل روز و ناآشنايي به پيچيدگي نقشه‏هاي دشمنان در مبارزه با اسلام باعث مي‏گردد كه عوام رويدادها را به ديد سطحي نگاه كنند و به دام دسيسه‏هاي نامرئي دشمن گرفتار شوند. عوام با نگرش سطحي و ساده‏لوحانه هيچ‏گاه به پيامد رويدادهاي سياسي نمي‏نگرند و ظاهرِ رويدادهاي سياسي را مبناي موضع‏گيري غلط خود قرار مي‏دهند.^[142]
اميرمؤمنان ‌علی (عليه‌السلام)، فتنۀ بنی امیّه را، كه خود بلايي بود كه به دليل بي‌بصيرتي مردم به‌وجود آمده بود، به دلیل دشواری وسختی آن براسلام ومسلمین وزیادی آشوب درمیان متدیّنین، همچون کشت وکشتار، واذیت وآزار، ازهولناک‌ترین فتنه ها می دانند، زیرا دراین دوران، راه حق وطریق مستقیم پیموده نمی‌شود. حضرت می فرمایند:
«همانا، ترسناك‌ترين فتنه ها، در ديده من، فتنه فرزندان اميه است، كه فتنه اي است سردرگم و تار. حكومت آن بر همگان، و آزارش دامنگير خاص از مردم ديندار. آن كه فتنه را نيك بيند و بشناسد، آزار آن بدو رسد. و آن كه آن را نبيند از بلاي آن رهد.»^[143]
بلای بنی امیّه، هرچند پيدايش وبروزش، ناشي از بي‌بصيرتي مردم بود و درواقع يك بلاي عمومي به‌شمار مي‌رفت، امّا از نگاه ديگر، یک بلای خصوصی بود وبه مردم پرهیزگار وبابصیرت وآگاه، اختصاص داشت؛ یعنی کسانی که فتنه بودن بنی‌امیّه را تشخیص دهند، ازناحیۀ وجدان خود وبنی امیّه، گرفتار بلا می شوند، بدین معنا که منکرات را مشاهده می‌کنند وچون قدرت بررفع آنها ندارند، دچار اندوه فراوان وممتد می گردند.
علّت گرفتار شدن در بلاي بني‌اميّه اين است كه، شخص پرهیزگاری که می داند آنها پیشوایان گمراهی وضلالت‌اند، ازآنها فاصله می گیرد ودر کارهای باطل آنها دخالت نکرده، با بصیرت وآگاهی، خطر آنها رادرک می‌کند. بنی‌امیّه، چنین اشخاصی را راحت نمی گذارند. امّا كساني که نمي‌دانند رفتار بنی امیّه، فتنه وبرخلاف اسلام است، درکوری جهل و بی‌بصیرتی گرفتارندو مطیع دعوت های باطلشان بوده، خطری برای آنها ندارند وبروفق اوامر ودستورآنها عمل می کنند. بدیهی است که چنین افرادی، ازبلای خاص بنی امیّه، سالم ودرامان می باشند. هرچند بروز ووجود اين شجرۀخبيثه، بلاي عام است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

درواقع، افراد آگاه وبابصیرت، بادرک شرایط واوضاع جامعه شان، همواره خطر ونگرانی ای برای دولت ها ورژیم های فاسد هستند وبه دلیل مخالفت‌ها وعدم همراهی شان، موردآزار این دولت ها قرار می گیرند. كسي‌كه نسبت به مرتكب شدن منكر توسط آنان داناست، اگرآن را انكار نكند گنهكار است.^[144]
کوفیان ، با در پیش گرفتن کجراهه، بیراهه و تندراهه، از کنار هدف یعنی حق، گذشته و به باطل افتاده بودند. کسی که خواستار رسیدن به حق است، باید با دقت نشانه‏گیری کند، برنامه‏ ریزی داشته باشد، جهت‏گیری سنجیده‏ای در پیش گیرد، بی‏راهنما به راه نیفتد، به رهنمودهای رهنما گوش فرا دهد، و وقتي آگاه شد، دقیقاً برابر با برنامه و نقشه حرکت کند تا به مقصد و هدف برسد و از آن تجاوز نکند.
چند خصلت مردم کوفه درآن دوران، حضرت امير(عليه‌السلام) را رنج می داد که همۀ آنها، ازعلامات دوری آنها ازاعتدال وآگاهی وبینش است. آنها درعین شنوایی،کر ودرعین چشم داشتن، کور بودند. مقصود این است که درمصالح دین ونظام امور دولتشان، برگویایی وبینایی وشنوایی آنها، نفعی وجود ندارد. کسی که ازاین حواس خود، سودی نبرد وعبرت نگیرد، مانند کسی است که این احساسات رانداشته باشد^[145]. اميرمؤمنان(عليه‌السلام) دراعتراض به آنها می فرمایند:
«مردم كوفه، گرفتار شما شده ام كه سه چيز داريد و دو چيز نداريد: كرانيد با گوشهاي شنوا، گنگانيد با زبانهاي گويا، كورانيد با چشمهاي بينا، نه آزادگانيد در روز جنگ و نه به هنگام بلا برادران يكرنگ.»^[146]
مهمترین فایدۀ زبان، گفتن حق ومهمترین فایدۀ چشم، دیدن نشانه های حقیقت، ومهمترین فایدۀ گوش، شنیدن سخن حق است. اگر زبان وچشم وگوش، راهی برای درک حقیقت وکسب بینش وبصیرت نداشته باشند، مانند این است که اصلاً وجود ندارند.^[147]
دركلام اميرمؤمنان علي(عليه‌السلام)، بصیرت دارای موانعی است^[148] که می توان مهمترین آنها را به اين شرح برشمرد:
1ـ وابستگي‌ها وسمت‌گيري‌هاي عاطفي؛^[149]
هركسي كه دلباختۀ چیزی شود، این دلباختگی دیده اش را کور ودلش را بیمار می‌كند. اگر انسان، عقل رادرراه آنچه سزاوار نیست به کار ببرد وکوشش خود را برای گردآوری آنچه میان مردم پراکنده است، مصروف دارد ودرراه امور بی ارزش وحفظ آنچه ازدنیا دارد، صرف کند، خرد او مانند جامه پاره‌ای است که نمی توان ازآن سود برد.^[150]
کار این شخص به آن جا می‌رسد که همواره درغم واندوه چیزهایی است که ازدست داده، و از نابودي آنچه دارد، درنگراني وهراس است وهمّت وتلاش او درراه گردآوری آنچه تاکنون به دست نیاورده است، صرف مي‌شود.
عقل ودل انسان درچنین شرایطی، محدود و معطوف به اموری است که او را از رسیدن به حقایق ودرک واقعیّات، محروم می سازد ودر نتیجه امکان روشنی دیدۀ دل را ازدست می دهد و این مسئله، مانعی بزرگ برسر راه بصیرت او خواهد شد.
2ـ حجاب های مادّی ؛^[151]
تازمانی که انسان، درقفس بدن، پوشیده باشد، درحجابی ازتاریکی جسمانیت وکشمکشهای وهم وخیال قرار گرفته وازمشاهدۀ روشنی‌های عالم غیب وملکوت محروم است.این حجاب، قابل افزایش وکاهش وقوّت وضعف است ومردم نسبت به آن دارای مراتبی هستند.
درواقع اميرالمؤمنين (عليه‌السلام) به همۀ مردم هشدار می دهند که ازخواب غفلت بیدار شوند وکوتاهی های خود را درمسیر عبادت وبندگی، جبران کنند وازآیندۀ وحشتناکی که درپیش است برحذر باشند، وازتاریخ گذشته عبرت گرفته وبرای ساختن آینده ازآن ياري بگيرند^[152].
3ـ فتنه های اجتماعی؛^[153]
فتنه، جریانی است که درآغاز شناخته نمی شود ودرظاهر شبیه حق است، ودعوت کنندگان آن، شبیه دعوت‌کنندگان به هدایت وارشاد می باشند. وپس از آنکه فتنه از میان برود، مردم خواهند دانست که با حق، هیچ رابطه ای نداشته ودعوت کنندگان به فتنه، دعوت کنندگان به ضلالت و گمراهی بوده اند. ^[154]
اینگونه نیست که وقتی فتنه ای در جامعه ای سر برمی آورد، به قدری علامتها ومختصاتِ فتنه بودن آن واضح وروشن باشد که همگان بتوانند آنرا بفهمند، زیرا بوجود آورندگان فتنه ها، آگاه تر و ماهرتر ازآنند که کاری انجام بدهند که مردم جامعه از نخستین بروزهای آن، حالت مقاومت ازخود نشان دهند.
فتنه گران، جوّ جامعه را می شناسند وافرادی، مطّلع وژرف نگر هستند وتاآنجا که بتوانند، دم از اصول عالیۀ انسانی وارزشهای او می زنند. آنها موقعیّت گذشتۀ جامعه واصول سیاسی واجتماعی و جهان بینی حاکم درآن را چنان بی‌امان می‌کوبند که ساده لوحان را وادار می‌کنند حتی دربارۀ بدیهی ترین اصول هم به تردید بیفتند.
فتنه، به گونه‌ای درجامعه، رسوب می کند وعناصر واصول خود را به عنوان مکتب وعقیده، برجامعه تحمیل می کند که تدریجاً همۀ فرهنگ جامعه را فرا می گیرد ودراين شرايط، تنها راه نجات ازآسيب‌هاي فتنه و فتنه‌گران، بصيرت وهوشياري وآگاهي است. حق، مرزی است که اگرکسی ازآن تجاوز نماید، به یکی از دوسوی افراط وتفریط می افتدو جزگمراهی وهلاکت، ثمره ای ندارد. شبهه وفتنه درجامعه، چشم اشتباهکاران را نابینا می سازد وآنها راگرفتار باطل می نماید. حضرت امير (عليه‌السلام) براین اساس سفارش می کنندکه:
«از شبهت بپرهيز و از آميختگي آن به حق و باطل نيز، كه روزگاراني است فتنه پرده بر خود افكنده و تيرگيهاي آن ديده ها را پوشانده. »^[155]
دوران حکومت آن حضرت دوران ظهور انواع گروه های‏ سیاسی و جریانهای پیچیده و فتنه‏ها و دسیسه‏هاست و در قلمرو وسیع حکومت آن حضرت کمتر روزی بوده است که در آن، فتنه‏ای و شبهه‏ای و معضلی و مسألۀ چالش‏برانگیزی پیش نیامده‏ باشد.
شرایطی که پس از رحلت پیامبر اسلام(صلّی‌الله‌عليه‌وآله) درجامعۀ اسلامی شکل گرفت، شرایط فتنه بود. مسلمانان، گرفتارِ فتنه های آشکار ونهان فراوانی شده بودند وبسیاری از آنان نتوانستند به درستی درفضای غبارآلود، وظیفۀ خود را بشناسند ورفتاری شایسته از خود بروز دهند وهمین هم علّت العلل تنش های اجتماعی ودرگیری های خونین میان مسلمانان بود.^[156]
بصیرت درفرهنگ علوی دارای آثار ونتايجی می باشد.^[157] که مهمترین این آثارعبارتنداز:
1ـ داشتن حرکت سنجیده؛^[158]
انسان راه سعادت خود را باچشم دل می بیند، وهدف ومقصدی را که دراین راه تعقیب می‌کند، با دیدۀ بصیرت می نگرد ودراین مسیر نیازمند بهره گیری ازراهنماییهای هادیان الهی است. بینایی چشم دل، سبب راهیابی ورسیدن انسان به هدف عالی خود است^[159].انسان بصیر، درطی مسیر کمالی خود هرگز دچار رفتارهای جاهلانه و نسنجیده نخواهد شد.
2ـ گرایش سالم ؛^[160]
بیناترین چشمها، چشمی است که نگاهش درخیر نفوذ کند. آن چشمی که همواره دنبال دیدن هواهای نفسانی وعمل مطابق آنها می گردد وآن اندیشه واحساس درونی که فقط درجستجوی لذائذ زودگذر مادّی است، چنین چشم واندیشه واحساسی درحقیقت کور است وازاین دنیا وزندگانی، چیزی برای دیدن، سراغ ندارد.
3ـ شهامت وخطرپذیری؛^[161]
امیر مؤمنان علی (عليه‌السلام)، دربیانی زیبا، شهامت و خطرپذیری و شجاعت خود دربرابر دشمن انبوه دشمنان را ناشی از بصیرت وآگاهی وبینش خود می دانند؛ اميرالمؤمنين (عليه‌السلام) سوگند یاد می کند که اگر او به تنهایی با سپاه معاویه ، درحالی که آنها تمام زمین را پر کرده باشند، روبرو شود، ازآن باکی نداشته ونمی ترسد، واین نترسیدنش به خاطر دو چیز است، اوّل:آگاهی ویقین براینکه آنان برگمراهی اند واو برهدایت. و دوّم: علاقه ودلبستگی اش به دیدار پروردگار وانتظار وامیدواری‌اش به اجر وثواب او واین، همان حقیقت ونهایت بصیرت دروجود یک انسان است.^[162]
4ـ زهد؛^[163]
علم حقيقي و حكمت نوراني كه روشنگر وهدايتگر انسان است، در دلي كه زهد يافته است مي‌تابد. در حقيقت با پشت كردن به دنيا بصيرت و علم و حكمت در دل، جلوه می کند. دنيا حجاب حق است و وقتي اين حجاب كنار زده شود، حقيقت آشکار می‌شود. دنيای مذموم، مانع شکوفاشدن عقل ودرک وبینش است. در حقيقت به سبب زهد، پرده‏ها كنار مي‏رود و علم به معارف الهيه و حقايق هستی آشكار مي‌شود.
انسانی كه دارای استعداد رسیدن به کمال حقیقی والهی است، به واسطه دنيا، از حكمت و حقيقت محروم مي‏شود، و چون اين ناخالصي از او جدا شود، بصیرت و علم نوراني و حكمت الهي و هدايت در او جاري خواهد شد. علم حقيقي و هدايت و بصيرت نور است،که نتيجه خروج انسان از ظلمات خود و دنياست؛ یعنی ثمره پشت كردن به بندگي غير خداست،^[164] همانگونه که حضرت امير(عليه‌السلام)، بصیرت را ثمرۀ زهد زاهدان می‌دانند.
5ـ استقبال از مشکلات مبارزه ؛^[165]
کسانی که صاحب بصیرت وبینش هستند، با روح ایمان و یقین، عقل و اندیشۀ خود را به کار می بندند و سختی را برای خود آسان می دانند. آنچه باعث ترس و مشقّت برای نادانان است، برای اهل بصیرت، مایۀ انس والفت است. صاحبان بصیرت، دردنیا با بدنهایشان زندگی می کنند، امّا روحشان درجایگاه والایی قرار دارد و شیفتۀ مشاهدات خود ازجمال حضرت حق وهمراهی با ساکنان عالم بالا وفرشتگان می باشند.
انسان بصیر، دارای قاطعیت وجسارت انقلابی است واین ثمره ای مهم برای بصیرت می باشد.مردم ساده لوح وسطحی نگر، وکسانی که دارای شخصیت ضعیف می باشند و بصیرت وبینشی نسبت به مسائل اجتماع خود ندارند(که متأسفانه اکثریت قریب به اتّفاق هرجامعه را درهمۀ دوران‌ها تشکیل می دهند)؛ آنها درفتنه ها، همانند انسانهایی می باشند که سگِ‌هار آنها را گزیده و بیماری جنون درآنها بوجود آورده باشد.^[166] امیرمؤمنان‌(عليه‌السلام) در معرفی خود، به عنوان کسی که با قاطعیت وجسارت مثال زدنی، با بزرگترین فتنه ها مقابله کرده است، بصیرت را دلیل این قاطعیت می دانند.^[167]

3.1.1. بصيرت ياران، زير ذره‌بين تاريخ

تاريخ گواهي مي‌دهد كه در دوران حكومت اميرالمؤمنين(عليه‌السلام)، انسان‌هايي بابصيرت و ژرف‌نگر در كنار حضرت حضور داشتند كه در مواقع وشرايط مختلف، رفتارهايي برآمده از بصيرت ودانايي، ازخود بروز داده‌اند كه مطلوبيت حداكثري را درميان ياران حضرت امير(عليه‌السلام) براي خود رقم زده‌اند. آنچه در ذيل نام هريك از ياران مطلوب حضرت ذكر مي‌شود، بخش كوتاهي از زندگي ايشان است كه بيانگر بصيرت والاي آنان نسبت به شرايط دوران حكومت حضرت امير(عليه‌السلام) ورفتار مبتني بر بصيرت وآگاهي است. نمونه‌اي از بصيرت آنان، به‌ترتيب مقام والايشان به شرح زير مي‌باشد.

عمّار ياسر مَذحِجي
ابو یَقظان، عمّار بن ياسر بن عامر مَذحِجي، از پاك سرشتاني است كه پيامبر خدا(صلّی‌الله‌عليه‌وآله) به حق مداري، پاك طينتي و آكندگي جانش از ايمان، گواهي داد و تأكيد كرد كه آتش دوزخ، هرگز به اين جان منوّر، نزديك نخواهد شد.^[168]
او در زمان خلافت عثمان، در صف مخالفان جدّی او قرار گرفت و بارها از رفتار او انتقاد كرد تا آن‏جا كه خليفه، قصد تبعيد او (به رَبَذه) را داشت ؛ امّا مخالفت علي (عليه السلام) او را از دست يافتن به اين هدف، باز داشت. او را به خاطر صراحتش در گفتارها، به دستور عثمان، كتك زدند. عثمان، خود نيز او را مضروب ساخت و آن بزرگوار تا آخر عمر از آثار آن ضربه‏ها رنج مي‏برد.^[169]
شركت سختكوشانه او در جنگ جمل و تصدّی فرماندهي سواره نظام لشكر علي (عليه السلام) جلوه بسيار داشت. در صِفّين نيز مسئوليت پياده نظام كوفه و نيز قاريان را به عهده داشت. او بارها با عمروعاص و ديگر مخالفان امام (عليه‌السلام) سخن گفت و با منطقي استوار و استدلال‏هايي متين، حق را نماياند.
اين چهره درخشان و صحابى بزرگوار، در جنگ صِفّين، به شهادت رسيد و به اين ترتيب، پيشگويي شگفت پيامبر خدا(ص) كه فرموده بود:«تو را گروه متجاوز مي‏كشند»، به واقعيّت پيوست.^[170]
عمّار در دفاع از موضع علي(عليه‌السلام) درجنگ جمل گفت:«سوگند به خدا اگر همۀ مردم با اميرالمؤمنين(عليه‌السلام) مخالفت كنند، هرگز با او مخالفت نخواهم كرد و همواره دستم در دست اوست؛ چون علي، از زماني كه خداوند پيامبرش را مبعوث كرده است، همواره با حق بوده است و من گواهي مي‌دهم كه بر هيچ كس روا نيست كه كسي را بر او مقدّم بدارد.»^[171]