(۴-۱۴)

(۴-۱۵)

(۴-۱۶)

اندیس‌های ،n، sو lبه ترتیب نشان‌دهنده منابع تولید سنتی، منابع بادی، خودروهای برق ده قابل اتصال به شبکه، تعداد سناریوهای در نظر گرفته شده برای مدل­سازی منابع بادی به‌صورت احتمالاتی، فصل در مطالعات میان­مدت جهت محاسبه سود بهره ­برداری و سطح بار هستند.از آنجائی که شرکت­های تولید مسئولیتی در قبال تأمین کل تقاضا پیش‌بینی شده ندارند، قید (۴-۱۲) به‌عنوان محدودیت تولید برای تأمین تقاضا در مسئله بهینه‌سازیدر نظر گرفته می‌شود. قیود (۴-۱۳)، (۴-۱۴) و (۴-۱۵) حدود متغیرهای تصمیم (توان تولیدی واحدها) را نشان می‌دهند که شامل واحدهای سنتی، بادی و خودروهای برق ده قابل اتصال به شبکه می­باشد. رابطه (۴-۱۶) نیز قید مربوط به سقف قیمت بازار می­باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تابع هدف اشاره شده در رابطه (۴-۱۱) بیانگر سود بازیگر در بازه زمانی میان­مدت می­باشد که از ۵ جزء تشکیل شده است. قسمت اول بیانگر درآمدهای شرکت تولید از شرکت در بازار انرژی می­باشد که در رابطه (۴-۱۷) با جزییات بیان شده است.
قسمت دوم رابطه مربوط به درآمد بازیگران بازار از قبیل منابع بادی است که ازسیاست­های تشویقی در نظر گرفته‌شده برای این منابع حاصل می­گردد. باوجود اینکه این قسمت به‌صورت درآمدی برای تشویق بازیگران جهت سرمایه ­گذاری بر روی منابع بادی محسوب می­ شود، اما تأمین هزینه مربوط به آن به‌عنوان یکی از مسائل اصلی بخصوص در محیط رقابتی می­باشد.
چنانچه قبلاً بیان شد، در سیستم قدرت بدون اتخاذ سیستم تشویقی مناسب برای منابع بادی سرمایه ­گذاری بر روی چنین منابعی از طرف سرمایه ­گذاران صورت نمی­گیرد.
پایه و اساس سیاست­ تشویقی که در این پایان‌نامه مدنظر قرار گرفته­اند همان مکانیزم پرداخت ظرفیت است که شرکت تولید برق به دلیل آماده نگه‌داشتن واحد تولیدی خود برای تولید برق در بازار به سایر نیروگاه­ها پرداخت می­کرد. در این روش به منابع بادی در قبال توانی که تولید می­ کنند مبلغی ثابت و از قبل تعیین شده به‌عنوان تشویق پرداخت می­گردد.
رابطه مربوط به سود حاصل شده برای منابعی از قبیل منابع بادی که برای آن­ها سیاست تشویق در نظر گرفته می­ شود را می­توان به‌صورت رابطه (۴-۱۸) مدل­سازی کرد.هزینه مربوط به سرمایه ­گذاری نیز در قسمت سوم آمده است. در ادامه راجع به هزینه سرمایه ­گذاری بیشتر بحث می­ شود. ازآنجاکه هزینه سرمایه ­گذاری در ابتدای کار صورت می­گیرد و مطالعات انجام شده در این پایان نامه بر مبنای یک سال می­باشد، لذا هزینه سرمایه ­گذاری با توجه به طول عمر نوع تکنولوژی و نرخ تورم به‌صورت هزینه سالیانه درآمده است. هزینه سالیانه سرمایه ­گذاری در شکل (۴-۴) نشان داده شده است.
شکل (۴-۴): هزینه سرمایه ­گذاری یکنواخت شده در n سال
قسمت چهارم این رابطه هزینه بهره ­برداری این منابع را نشان می­دهد. منظور از هزینه
بهره ­برداری همان هزینه متغیر بوده که واحد آن دلار بر مگاوات­ساعت می­باشد. رابطه مربوط به هزینه بهره ­برداری واحدهای سنتی در رابطه (۴-۱۹) آمده است.
علاوه بر این رابطه مربوط به هزینه بهره ­برداری خودروهای برق­ده در رابطه (۴-۲۰) آمده است که هزینه آن به قیمت شارژ بستگی دارد. هزینه مربوط به مالیات بر کربن و یا همان هزینه آلودگی در قسمت پنجم این رابطه نشان داده شده است و فرمول­بندی آن در (۴-۲۱) آمده است.

(۴-۱۷)

(۴-۱۸)

(۴-۱۹)

(۴-۲۰)

(۴-۲۱)

۴-۴-۳- مدل بازار و محاسبه قیمت

لانگمویر

-

کادمیم: ۰٫۱۳
مس: ۰٫۱۸

سبوس گندم

۱۷

پور کیوانی

-

لانگمویر
لانگمویر
فرندلیچ

pH= 4

آهن: ۲۳٫۰۸
مس: ۲٫۹۷
سرب: ۱۹٫۷۲

روده گوسفند

۱۸

فصل سوم:
مواد و روش ها
۳-۱ تجهیزات آزمایشگاهی مورد استفاده برای جذب کبالت، کادمیم و نیکل

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۲ آماده سازی جاذب زیستی
پوست لیمو مورد نیاز جهت انجام آزمایش_­ها با بهره گرفتن از میوه­های خریداری شده از میوه فروشی تهیه گردید. جهت تهیه جاذب ابتدا پوشش سفید داخل پوست به وسیله چاقو از رویه پوست جدا گردید. سپس پوست به قطعه­های کوچک بریده شد و به منظور حذف مواد زائد، چهار مرتبه با آب دو بار تقطیر شده شسته شد. پس از آن پوست میوه برای مدت ۲۴ ساعت در یک آون در دمای Cº۸۰ خشک گردید. ماده خشک شده آسیاب گردید و برای تهیه ذراتی با اندازه کمتر از mµ۳۵۵ غربال گردید و برای انجام آزمایش­های بعدی در دسیکاتور نگهداری گردید. مشخصات جاذب با بهره گرفتن از آنالیزهای FTIR و SEM تعیین گردید.
۳-۳ آماده سازی محلول
برای انجام آزمایش های جذب لازم است محلول های آبی حاوی فلزات با غلظت دلخواه تهیه گردد، به این منظور از نمک های Ni ، Cd ، Co تهیه شده از شرکت مرک آلمان استفاده گردید.
۳-۴ تجهیزات استفاده شده برای آنالیز مواد و داده ها
۳-۵ روش انجام آزمایش های جذب زیستی
جذب کبالت، کادمیم و نیکل توسط پوست لیمو در یک سیستم نا­پیوسته مورد بررسی قرار گرفت. در تمام آزمایش­های انجام شده جهت بررسی اثر pH ، زمان تماس، مقدار جاذب و دما، آزمایش­ها با افزودن مقدار مشخصی از جاذب به فلاسک­های پلی اتیلنی ته گرد حاوی ۱۰۰ میلی­لیتر از محلول یون فلزی در غلظت­های مختلف انجام پذیرفت. جهت تنظیم pH محلول­ها از محلول ۱/۰ مولار NaOH و استفاده گردید و pH محلول با بهره گرفتن از یک pH متر مدل ( ) اندازه ­گیری گردید. فلاسک­ها در یک شیکر^[۱۰۴] که قابلیت تنظیم زمان، دما و دور همزن برای آن وجود دارد در rpm 180 به هم زده شد. برای بررسی ایزوترم جذب کبالت، کادمیم و نیکل از محلول با غلظت­های اولیه ۱۰، ۲۰، ۵۰، ۷۵، ۱۰۰ و ppm200 استفاده شد. تاثیرات pH بر روی فرایند جذب در محدوده ۲ تا ۷ مورد بررسی قرار گرفت.
برای تعیین زمان تماس بهینه نمونه­ها در زمان­های ۵، ۱۰، ۲۰، ۳۰، ۴۵، ۶۰، ۷۵، ۹۰ و ۱۲۰ دقیقه گرفته شدند. همچنین آزمایش­های جذب برای تعیین پارامترهای ترمودینامیکی جذب در دماهای ۲۰، ۳۰، ۴۰ و Cº۵۰ انجام شدند.
تاثیر میزان جاذب بر روی حذف کبالت، کادمیم و نیکل با بهره گرفتن از غلظت اولیهppm 50 از محلول فلزات و اضافه کردن ۱/۰، ۲/۰، ۳/۰، ۴/۰، ۵/۰، ۶/۰ و ۷/۰ گرم از پوست لیمو به عنوان جاذب بررسی شد. پس از اتمام هر آزمایش محلول موجود در فلاسک به منظور جداسازی جاذب از آن، از یک فیلتر کاغذی عبور داده شد و محلول حاصل در ظروف نمونه گیری جمع­آوری گردید و به منظور اندازه گیری غلظت فلز در محلول جمع­آوری شده از دستگاه (ICP-AES) مدل( ) استفاده گردید.
برای اندازه ­گیری مقدار ماده جذب شده در واحد وزن جاذب از معادله موازنه جرم استفاده شد:
V حجم محلول فلز در تماس با جاذب با واحد لیتر است. و به ترتیب غلظت اولیه و تعادلی فلز در محلول می باشد که هر دو با واحد می باشند. M جرم جاذب با واحد گرم می باشد.
میزان درصد جذب یون­های فلز از فرمول زیر محاسبه گردید:
که در آن غلظت نهایی یون فلز و غلظت اولیه آن می باشد.
ضریب توزیع یون­های فلز بین فاز مایع و فاز جامد ( ) با واحد میلی­لیتر بر گرم با بهره گرفتن از معادله زیر محاسبه گردید:
مقدار مطلق متوسط ​​خطای نسبی،AARE ، برای مقایسه نتایج پیش ­بینی شده با داده ­های تجربی استفاده گردید. معادله آن به صورت زیر است:
که در آن NDP ارزش تعدادی از نقاط داده است.
فصل چهارم:
نتایج و بحث
۴-۱ پارامترهای موثر بر جذب
۴-۱-۱ تاثیر pH
pH محلول پارامتر مهمی در فرایند جذب می­باشد که بر روی بار سطحی جاذب و درجه یونیزاسیون و مشخصات جاذب تاثیر می­ گذارد. غلظت یون هیدروژن در فرایند جذب به عنوان یکی از مهمترین پارامترها می­باشد که رفتار جذب یون­های فلزی را در محلول­های آبی تحت تاثیر قرار می­دهد در واقع یون­های هیدروژن با یون­های فلزی برای جذب در محلول­های آبی رقابت می­ کنند. همان­طور که در نمودار ۴-۱ برای کبالت، نمودار ۴-۲ برای کادمیم و نمودار ۴-۳ برای نیکل مشاهده می­ شود محدوده pH بین ۲ تا ۷ می­باشد.
شکل۴-۱ تاثیر PH بر روی جذب کبالت با بهره گرفتن از پوست لیمو ( غلظت اولیه: ppm 50، زمان تماس: ۱۲۰ دقیقه، مقدار جاذب: ۱/۰ گرم )

کوست بی رنگ و خامه و پرگار نعمت و شکرگوی و شکرگذار
و گفتهاند سپاسدار باش تا سزاوار نیکی باشی، من شکر القلیل استحقّ الجزیل» (وراوینی، ۱۳۸۳: ۹۸)
۵-۴-۱-۵- رعیت
یکی از ارکان حکومت که بدون آن حکمرانی معنا و مفهوم خود را از دست میدهد طبقهی رعیت است. رعیت، در کتابهای کلیله و دمنه و مرزباننامه، در زمرهی درباریان و بقیه طبقات نقطه مقابل پادشاه قرار میگیرد.
خواجه نصیرالدین طوسی از مجموع گفته‏های ارسطو و تشریح خویش در باب«محبت و دوستی» به این نتیجه سیاسی رهنمون می‏گردد که سلطان نیز باید روابط خود با مردم و رعیت را بر پایهی «محبت» استوار سازد. خواجه می‏گوید:
«محبت ملک رعیت را محبتی بود أبوی (پدرانه) و محبت رعیت او را بنوی (پسرانه) و محبت رعیت با یکدیگر اخوی (برادرانه) باشد تا شرائط نظام میان ایشان محفوظ بماند، و مراد از این نسبت آن است که ملک با رعیت در شفقت و تحنّن و تعهد و تلطف و تعهد و تلطّف و تربیت و تعطّف و طلب مصالح و دفع مکاره و جذب خیر و منع شر به پدران مشفق اقتدا کند.» (طوسی، ۱۳۸۷: ۲۲۷)
سپس خواجه نصیر مانند ابنمسکویه به نقش دین و شریعت در تحکیم مودت و محبت میان مسلمانان می‏پردازد و می‏گوید:
«ممکن است شریعت اسلام نماز جماعت را بر نماز تنها تفضیل به این علت نهاد باشد که تا چون در روزی پنج‏بار مردمان در یک موضع مجتمع شوند با یکدیگر مستانس گردند، و اشتراک ایشان در عبادات و دیگر معاملات سبب تأکید آن استیناس شود، و باشد که از درجه انس به درجه محبت رسد.» (همان: ۲۲۲ )
کلیله در خطاب به پادشاه، داستان سه ماهی را در مورد تفاوت رعیت در بهرمندی از احتیاط و حزم، بازگو میکند.
«و گفتهاند که مردم دو گروه است: حازم و عاجز و حازم هم دو نوع است: اول آنکه پیش از حدوث و معاینه شر چگونگی آن را بشناخته باشد ، و آنچه دیگران در خواتم کارها دانند او در فواتح آن به اصابت رای بدانسته باشد و، تدبیر اواخر آن در اوایل فکرت بپرداخته. اولالفکر آخر العمل. چون نقش واقعه و صورت حادثه پیدا آمد در آن غافل و جاهل و دوربین و عاقل یکسان باشد. و زبان نبوی از این معنی عبارت کند: الامور تشابهت مقبله فاذا ادبرت عرفها الجاهل کما یعرفها العاقل.
ذهن تو بیک فــکرت ناگاه بداند وهمی که نهان باشد در پرده اسرار
رای تو بیک نپرت دزدیده ببیند ظنی که کمین دارد درخاطر غدار
چون صاحب رای بر این نسق به مراقبت احوال خویش پرداخت در همه اوقات گردن کارها در قبضه تصرف خود تواند داشت و پیش از آنکه در گرداب افتد خویشتن به پایاب تواند رسانید.
در کار خصم خفته نباشی به هیچ حال زیرا چراغ دزد بود خواب پاسـبان
و دوم آنکه چون بلا بدو رسد دل از جای نبرد ، و دهشت و حیرت را بخود راه ندهد ، و وجه
تدبیر و عین صواب بر وی پوشیده نماند .
جایی که چو زن شود همی مرد آنجا مرد است بوالفـــــــضایل
و عاجز و بیچاره و متردد رای و پریشان فکرت در کارها حیران و وقعت حادثه سراسیمه و نالان ، نهمت برتمنی مقصور و همت از طلب سعادت قاصر. » (همان، ۹۱-۹۰)
«چون پادشاه آثار سجاحت خلق خویش پیدا کند و نظر پادشاهی به رعیت تعلق گیرد، ناچار تخلّق ایشان به عادت او لازم آید و عموم خلل در طباع عوام صفت خصوص پذیرد.» (همان: ۳۷ )
پادشاهان به واسطهی وجود رعیت و زیردستان فرمانروایی میکنند پس لازمهی پادشاهی دلخوشی رعیت است و دلخوشی رعیت در گرو عدل و راستی پادشاه است. پادشاهی که در کنار کوخهای مظلومان کاخ رفیع بنا مینهد و با گرفتن مالیات و خراج کاشانه و ملک آنان ویران میسازد دیری نخواهد پایید که این ظلم اساس حکومتش را ویران کند چرا که حکومت کفر پایدار خواهد ماند اما حکومت جور هرگز باقی نخواهد ماند.
«…شاه را از رعیت است اسباب کام دریا ز جوی جـــوید آب
ملک ویران و گنـــــج آبادان نبود جز طریق بیــــــدادان
ولیکن چون دستور مراسم معدلت نه بر این گونه برزد جز انفصام عروهی پادشاهی و انهدام عمده دولت، از او حاصل نشود و الملک یبقی مع الکفر و لا یبقی مع الظلم..) (وراوینی، ۱۳۸۳: ۷۷)
«و از حقوق رعیت بر ملک آنست که هریک را بر مقدار مروت و یکدلی و نصیحت بدرجه ای رساند ، و بهوا در مراتب تقدیم و تاخیر نفرماید ، وکسانی را که در کارها غافل و از هنرها عاطل باشند بر کافیان هنرمند و داهیان خردمند ترجیح و تفضیل روا ندارد، که دو کار از عزایم پادشاهان غریب نماید :حلیت سر بر پای بستن، و پیرایه پای بر سر آویختن. و یاقوت و مروارید را در سرب و ارزیز نشاندن در آن تحقیر جواهر نباشد لکن عقل فرماینده بنزدیک اهل خرد مطعون گردد.» ( نصرالله منشی، ۱۳۸۶: ۶۸ )
۵-۴-۲- تهذیب اخلاق
۵-۴-۲-۱- فضایل اخلاقی
مخاطب اصلی فضایل اخلاقی ذکر شده در دو کتاب کلیله و دمنه و مرزباننامه خود پادشاه میباشد همانطور که قبلأ نیز ذکر شده این دو کتاب سیاستنامههایی هستند در قالب داستان که برای امور مملکتداری به حاکمان آن زمان تقدیم شدهاند بنابراین طبیعتاً باید در مبحث فضایل پادشاه آورده میشدند لکن چون اساس تقسیمبندی اخلاقیات ما بر اساس طبقهبندی خواجه نصیرالدین طوسی در کتاب اخلاق ناصری است به بررسی آن بر همین اساس پرداختیم. به خاطر صورت تدوین مرزباننامه و کلیله و دمنه که سیاستنامه میباشند نخست، سیاست مدن، سپس تهذیب اخلاق و پس از آن تدبیر منزل مورد بررسی قرار گرفته است.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۵-۴-۲-۱-۲- تسلیم قضا و قدر بودن
در داستان شماره ۱۴ از کتاب کلیله و دمنه از طریق تأمل درباره سرنوشتی که حاکم بر زندگی انسان است سوالی مطرح میشود در باب امکان موفقیت در وضعیتی که در آن انسان عاقل در بدبختی به سر میبرد در حالی که انسان دیوانه زندگی را «فارغ از خوشبختییی که غبطه دیگران را برمیانگیزد » میگذراند. (منشی، ۱۳۸۶ :۴۰۸)
نه عقل به شکل اول کمکی میکند و نه بلاهت دومی آسیبی به او میرساند. پاسخ برهمن این است که انسان به مشیت الهی گردن نهد زیرا که موفقیت فقط بدان وابسته است. قصهای که برهمن در تأییدنظر خود نقل میکند قصه یک شاهزاده، یک شریفزاده، یک بازرگان و یک برزیگر است که همه خردمند و فرزانهاند اما در بدبختی به سرمیبرند. شاهزاده از برکت سرنوشت نیکوی خود، بیشتر از دیگران خود را به دست تقدیر میسپارد و از این رهگذر صاحب یک پادشاهی میشود و به آسانی «مملکتی به دست وی میافتد ».
چنین مینماید که نصرالله منشی عمدتا کتاب خود را با این قصه به سر رسانده از آن جهت که میخواسته مجموعه درسهای کتاب را با مفهوم سرنوشت و تقدیر به پایان برد. «انسان به سبب تأثیر بخت نیک خود، یک موجود اخلاقی است » (دوفوشه کور، ۱۳۷۷: ۵۷۲)
«فنزه گفت: عجز آفریدگان از دفع قضای آفریدگار عز اسمه ظاهر است، و مقرر است که انواع خیر و شر و ابواب نفع و ضر برحسب ارادت و قضیت مشیت خداوند جل جلاله نافذ می گردد، و بجهد و کوشش خلایق دران تقدیم و تاخیر و ممالطت و تعجیل صورت نبندد، لامرد لقضاء الله و لامعقب لحکمه یفعل الله مایشاء و یحکم مایرید . » (نصرالله منشی،۱۳۸۶: ۲۹۶)
«روباه گفت: سود ندارد. هنوز مدت رنج و ابتلای تو سپری نشده است و با تقدیر آسمانی مقاومت و پیش دستی ممکن نگردد .» (همان: ۲۵۶ )
«ملک گفت: هیچ کس بر نفع و ضر در حق کسی بیخواست باری عز اسمه قادر نتواند بود و اندک و بسیار و خرد و بزرگ آن به تقدیری سابق و حکمی مبرم باز بسته است» (همان، ۲۹۶)
«نی پای همیشه در رکابت باشد بد نیز چو نیک در حسابت باشد
و اکنون بضرورت اینجا آمدم تا ملک بر من نشیند و من بحکم ازلی و تقدیر آسمانی راضی گردم.» (همان،۲۳۱)
«در فواتح آن برای دفع خصم و قمع تواضعی رود و مذلتی تحمل افتد چون مقرر باشد که عواقب آن بفتح و نصرت مقرون خواهد بود به نزدیک خردمند وزنی نیارد، که صاحب شرع میگوید «ملاک العمل خواتیمه »
گردی که همی تلخ کند کام تو امروز فردا نهــد اندر دهـــن تو شکــر فتح»
(نصرالله منشی،۱۳۸۶ :۲۲۸ )
«آن روز که یَومَ یَفِرُّ المَرء مِن اَخِیهِ وَ أُمِّهِ وَ اَبِیهِ نقدِ حال گردد، از یکدیگر چه فایده تصور توان کرد؟ هیچ اندیشه و انکسار به خاطر راه نباید داد که اگر چه قوتِ بشریت عَن کِتمانِ مَایَقتَضی الکِتمانَ قاصر است،
فَلا اَنَا عَمَّا استَودَعُونِی بِذَاهلٍ وَ لاَ اَنَا عَمَّا کَاتَموَنیِ بِفَاحِصِ»
(وراوینی،۱۳۸۳ :۱۷۲)
۵-۴-۲ -۱-۳- «عبادت»
در قرآن، عبادت مهمترین غایت خلقت است بشر به اجرای آن فرمان داده شد: «رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَیْنَهُما فَاعْبُدْهُ وَ اصْطَبِرْ لِعِبادَتِهِ هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِیًّا »^[۱۸]
اصطلاح عبادت هم نمونه دیگری از مفاهیم پیچیده است که در طول قصهها به صورت متنوع عرضه میشود. عبادت مستلزم کنارهگیری مرد پارسا از زندگی پست روزانه است و گاه به زهد خشک و شدید میانجامد. اما سبب بریده شدن پیوندهای انسانی نمیگردد، بلکه مستلزم برخورداری از شجاعت زندگی عملی در میان آدمیان و درنیامیختن با ایشان است، چنان که شغال قصه نهم میزیست: «گوشت نمیخورد و خون نمیریخت و به زندگان آسیب نمیرساند.» (منشی، ۱۳۸۶ :۳۰۸)
عبادت همچنین اشتغالی است که آدمی تمامی وقت خود را صرف آن میکند، نوعی زندگی است که در تسلیم کامل به مقررات عملی، مذهبی و اخلاقی میگذرد. مفهوم مستتر در این اصطلاح یک آرمان زندگانی است که در سراسر کتاب مطرح است ولذا مخصوصا با عشق عارف در تضاد است همانگونه که «ادامه ناممکن هوس» یا (تعذر مراد) با قناعت به آنچه سرنوشت برای انسان رقم زده است تباین دارد. به عقیده مولف کلیله و دمنه والاترین عزم (همت) آدمی باید صرف رسیدن به این قناعت گردد که زندگی پارسایانه بدان منوط است (همان،۳۴۰تا۳۴۲).
۵-۴-۲ -۱-۴- عفو
قرآن عفو را در حد و اندازه امر به معروف دانسته: «خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِینَ : با آنها مدارا کن و عذرشان را بپذیر و به نیکیها دعوت نما و از جاهلان روى بگردان (و با آنها ستیزه مکن). (اعراف، آیه ۱۹۹)
در نهجالبلاغه درباره عفو به نکته مهمی اشاره شده است و آن، عفو در مقام قدرت است:
«وَ قالَ عَلَیْهِ السَّلامُ: أَوْلَى النَّاسِ بِالْعَفْوِ أَقْدَرُهُمْ عَلَى الْعُقُوبَهِ. و درود خدا بر او فرمود:سزاوارترین مردم به عفو کردن، تواناترینشان در کیفر دادن است» (نهجالبلاغه، حکمت ۴۹)

محمّدعلی فروغی دردشتی معروف به ذکاءالملک، در ۱۲۵۴ ش در تهران چشم به جهان گشود. پدرش، محمدحسین فروغی که در تاریخ، فلسفه و علوم سیاسی دانشور بود، نقش مهمی در تربیت فرزندش محمدعلی داشت. محمدحسین در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار رئیس دارالترجمه، رئیس وزارت انطباعات، و مترجم شاه (در زبان عربی و فرانسه) بود.
محمدعلی فروغی تحصیلات خود را از پنج سالگی آغاز کرد و در ۱۲۶۸ وارد دارالفنون شد. در آغاز، پزشکی و داروسازی آموخت؛ ولی بعداً به فلسفه، ادبیات، و تاریخ روی آورد. همچنین به مدرسه صدر، مدرسه مروی، و مدرسه سپهسالار نیز رفت و فلسفه مشاء و اشراق را فرا گرفت. در همین زمان، به سبب آشنایی خوبی که با زبان‌های انگلیسی و فرانسوی داشت، با دیدگاه فیلسوفان اروپایی نیز آشنا ‌شد و زندگی‌نامه‌های فلاسفه غرب را به پارسی برگرداند و این برگردان‌ها بعدها کتاب سیر حکمت در اروپا را شکل داد.
فروغی اشتغالات و مسؤولیت‌های زیادی در عرصه‌های علمی و فرهنگی داشته است. از این میان، به این موارد می‌توان اشاره کرد: مترجمی زبان‌های فرانسه وانگلیسی وزارت انطباعات در سال ۱۳۱۲، معلمی و مترجمی در دارالفنون و برخی مدارس دیگر، نگارش و برگردان مقالات فلسفی و تاریخی، کمک به پدرش در انتشار هفته‌نامه و روزنامه تربیت، ترجمه‌ی برخی از کتاب‌های مربوط به علم روزِ اقتصاد و حقوق در غرب که برای اولین بار با معادل‌سازیِ فارسیِ اصطلاحات این دو علم انجام می‌شد، تأسیس و ریاست فرهنگستان ایران، تأسیس دانشگاه تهران، ریاست انجمن آثار ملی، ریاست مدرسه‌ی علوم سیاسی،^[۱۲۷] معلّمیِ خصوصی احمدشاه، و … .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

علاوه بر کارهای علمی و فرهنگی، او کاملاً یک انسان سیاسی بود. از جمله فعالیت‌های سیاسی وی، موارد ذیل است: نخست‌وزیریِ رضاخان، نمایندگی مجلس شورای ملی و سپس ریاستِ آن، وزارت مالیه، وزارت عدلیه، وزارت امور خارجه، وزارت جنگ، ریاست دیوان عالی، عضویت در هیأت نمایندگی ایران در کنفرانس صلح پاریس، تشکیل مجلس مؤسسان، نمایندگیِ ایران در کنفرانس خلع سلاح ژنو، و … .
در کنار همه‌ی این فعالیت‌ها، فروغی و پدرش را از مؤثرترین چهره‌های فراماسونری و ترویج فرهنگ غرب در ایران نیز دانسته‌اند.
محمّدعلی فروغی در سن ۶۵ سالگی، در ۶ آذر ۱۳۲۱ بر اثر سکته قلبی در تهران درگذشت و در آرامگاه خانوادگیش در آرامگاه ابن بابویه در شهر ری به خاک سپرده شد.^[۱۲۸]
بنا بر شواهد و قرائن، محمدعلی فروغی در عین این‌که از شاگردان خاص فاضل تونی بود، رابطه‌ای صمیمی نیز با ایشان داشت تا جایی که بنا به گفته‌ی فروغی، جلسات درس شفا که به ترجمه‌ی شفا منتهی شد، هر هفته به صورت منظم و یکی در میان، در منزل وی و فاضل تونی برگزار می‌شد.^[۱۲۹]
۲ـ ۲ـ ۵٫ سید جعفر سجادی
سید جعفر سجادی در اسفند ۱۳۰۳ ش در کارماسه، از روستاهای بلوک لنجان سفلای اصفهان، به دنیا آمد. پدر سید جعفر، مردی روستایی و کشاورز بود و با لغت عرب آشنایی داشت و بر رسایل عملیه و فتواهای علمای مشهور مسلط بود. سید جعفر از هیچ آغاز کرد و کودکی را در سختی و مرارت پشت سر گذاشت؛ اما با کوشش و جدیت، به مدارج عالیه کمال رسید و یکی از پرکارترین و پُراثرترین استادان دانشگاه تهران شد.
او تحصیلات ابتدایی را در روستا فرا گرفت و برای ادامه‌ی تحصیل به اصفهان رفت و از محضر بزرگانی چون حاج آقا رحیم ارباب کسب فیض نمود. سپس به تهران رفت و چون در مدرسه مروی خوش درخشید، از طرف مسئولین حوزه جهت اخذ مدرک لیسانس به دانشکده معقول و منقول معرفی، و پس از سه سال تحصیل در سال ۱۳۲۹ ش فارغ التحصیل شد. او در سال ۱۳۴۱ از رساله خود در رشته‌ معقول دفاع کرد و دوره دکتری را به انجام رسانید.^[۱۳۰]
او همچنین محضر آیات شیخ محمدحسین فاضل تونی، شیخ علی تهرانی، میرزا باقر آشتیانی، شیخ محمدرضا قلی‌زاده تهرانی، شیخ محمدتقی آملی، سید عباس آیت‌الله‌زاده فشارکی طباطبایی، سید صدرالدین جزایری، سید ابوالقاسم کاشانی، محمدباقر کمره‌ای، غلامحسین صدیقی، و بدیع‌الزمان فروزانفر را نیز درک کرده است.
از میان مشاغل و سمت‌هایی که او تصدی نمود، به مواردی می‌توان اشاره نمود:
خدمت در وزارت فرهنگ، تدریس در برخی مدارس تهران، استادیاری دانشگاه تهران و سپس دانشیاری و پس از آن استادی، فعالیت در مؤسسه لغت‌نامه دهخدا به دعوت دکتر معین، مدیریت گروه ادبیات فارسی دانشگاه تهران، عضویت در فرهنگستان، فعالیت در بنیاد دایره المعارف اسلامی.
او در مدت خدمت علمیش، جوائز و نشان‌هایی دریافت کرده، از جمله: جایزه‌ی بهترین کتاب سال به خاطر تألیف کتاب فرهنگ فلسفی، در سال ۱۳۳۸، جایزه‌ی بهترین کتاب سال در بخش ترجمه در سال ۱۳۵۵ به خاطر ترجمه حکمه الاشراق شیخ شهاب الدین سهروردی.
وی نزد فاضل تونی ادبیات خواند و سپس منطق و مقداری از علوم عقلی را فرا گرفت. علاقه‌ی وی به فاضل تونی به حدّی بود که بعد از فوت ایشان، یک مقاله‌ی فلسفی^[۱۳۱] خود را به یاد ایشان در مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، نوشته است.^[۱۳۲]
۲ـ ۲ـ ۶٫ حسن ملکشاهی
دکتر حسن ملکشاهی در سال ۱۳۰۷ ش در شهرستان بابل به دنیا آمد؛ ولی دبستان را در مشهد و دبیرستان را در تهران گذراند. علاقه‌ی او به فلسفه و درس فقه سبب شد که او به نجف اشرف برود و در محضر آیات عظام خویی و شاهرودی، خارج فقه و اصول را بگذراند. اما با بازگشتش به تهران به پیشنهاد استاد بدیع‌الزمان فروزانفر، در دانشکده‌ی الهیات دانشگاه تهران مشغول به کار می‌شود و هم‌زمان با تدریس فلسفه، در سال ۱۳۳۹ مدرک دکتری خود را در رشته‌ فلسفه و الهیات از دانشگاه تهران می‌گیرد. از میان اساتید او، می‌توان فاضل تونی، ادیب نیشابوری، بدیع‌الزمان فروزانفر، و مهدی الهی‌ قمشه‌ای را نام برد.
او از سال ۱۳۵۲ به مدت پانزده سال مدیریت گروه فلسفه‌ دانشکده الهیات دانشگاه تهران را بر عهده گرفت و شاگردان زیادی تربیت کرد که بسیاری از آنها در حال حاضر از استادان برجسته‌ی فلسفه و فلسفه‌ اسلامی در دانشگاه‌ها هستند. وی در میان استادان فلسفه چنان اعتبار یافت که سال‌ها در دانشگاه پرینستون امریکا تدریس کرد.
شاید ترجمه و شرح اشارات و تنبیهات ابن‌سینا را بتوان مهم‌ترین اثر از میان آثار تألیف و ترجمه شده‌ی استاد ملکشاهی به شمار آورد که با همکاری استادان فلسفه از جمله استاد حاج‌حسین نبی‌لو و دکتر فتحعلی اکبری کتاب مذکور را به چاپ رساند.
آثار دیگر دکتر ملکشاهی، به این شرح است: الألفاظ المستعمله فی المنطق، السیاسه المدنیه، فصول متنزعه فارابی، حرکت و استیفای اقسام آن، اثولوجیا، الهیات شفا، تاریخ تمدن اسلامی، و مقدمه‌ای بر رباعیات خیام. ^[۱۳۳]
***
فصل سوم: وفات
فاضل تونی در چند سال آخر زندگی، چند بار به عللی به بیمارستان می‌روند و بستری می‌شوند: یک بار به علت جراحی پروستات؛ یک بار به علت سکته‌ی مغزی؛ و یک بار هم به علت سکته‌ی قلبی.
۳ـ ۱٫ سکته قلبی
مرحوم محمد خوانساری درباره‌ی جراحی پروستات و سکته‌ی ایشان می‌گوید که قریب پنج سال قبل^[۱۳۴] برای عمل غده‌ی پروستات، چندی در بیمارستان نجمیه‏ بستری شد و گروه کثیری از طبقات مختلف و مخصوصاً دوستان و همکاران آن مرحوم‏ به عیادتش آمدند و حتی برخی از آنان گاه یک روز در میان به بالین ایشان می‏آمدند. عمل جرّاحی به‌خوبی انجام گرفت و پس از چندی از بیمارستان به منزل انتقال یافت و پس از گذراندن دوره‌ی نقاهت با وجود ضعف باز شروع به تدریس فرمود.
پس از چندی سکته‏ای^[۱۳۵] عارض آن مرحوم شد که باز به کوشش اطبّا و فداکاری‏ عیال آن مرحوم در طیّ چند ماه خطر آن هم مرتفع شد و دست‌ها و پاها به حرکت افتاد؛ ولی دیگر قادر به تدریس نبود و به تدریج بر اثر کبر سنّ نیروی حیاتی آن استاد عزیز رو به کاهش می‏رفت و مانند چراغی که به تدریج روغنش به تحلیل رَود، از انرژی‏ و نیروی ایشان پیوسته کاسته می‌شد، تا جایی که دیگر قدرت خروج از منزل نداشت.^[۱۳۶]
۳ـ ۲٫ همسر وفادار
در تمام این مدّت، زوجه‌ی محترم خداپرست و متّقی ایشان، مردانه کمر خدمت‏ بسته و مانند زنان تارک دنیا خود را صمیمانه وقف بر آن مرحوم ساخته بود و پروانه‌صفت به گرد آن شمعی که به تدریج رو به خاموشی می‏گرائید، می‏گردید و همچون زوجه‌ی حضرت ایّوب سعی می‏کرد غبار غم و اندوه بر خاطر شریف شوهر ایشان ننشیند. دستورهای اطبا را با دقت مو به مو اجرا می‏کرد؛ از عیادت‌کنندگان پذیرائی‏ می‏فرمود؛ کمتر مرحوم فاضل را تنها می‏گذاشت؛ نمی‏گذاشت از تنهائی دلتنگ شوند و برای بالارفتن از تخت و پائین آمدن از آن، ایشان را با کمال محبت‏ کمک می‏کرد؛ مواظب خوراک و دوا و نظافت ایشان بود. وظیفه‏ای بسیار خطیر داشت:

از همه مهم‌تر، هرگز اظهار ملال و خستگی و بی‌حوصلگی نمی‏کرد و همه‌ی این‏ خدمات را از روی خلوص و محبت و دلسوزی و در عین خوش‌خویی انجام می‏داد. چه به خوبی از قیمت گوهر گرانبهائی که دست داشت واقف بود.^[۱۳۷]
۳ـ ۳٫ خاطره‌ای ناگوار از درس شفای استاد
ماجرای سکته‌ی مغزی فاضل تونی از نگاه علامه حسن‌زاده خاطره‌ای ناگوار است. ایشان می‌گوید:
… مدت مدیدی بسیاری از طبیعیات شفا را در نزد وی [فاضل تونی] خواندم … در این درس شفا کسی با من شرکت نداشت، فقط من تنها به محضرش تشرف می‌یافتم. یک روز چهارشنبه که روز آخر درس هفته است، دیدم آن جناب درست و موزون مطلب شفا را تقریر نمی‌فرماید و پریشان می‌گوید و من چند بار سؤال پیش آوردم و جواب مقنعی نفرموده است؛ چنین انگاشتم که شاید مانعی پیش آمده است و درس را مطالعه نفرموده است. روزهای پنجشنبه و جمعه و دیگر تعطیلی‌ها در محضر استاد شعرانی دروس ریاضی فرا می‌گرفتم. لذا فردای آن روز چهارشنبه‌ی یاد شده، برای درس ریاضی به حضور استاد شعرانی شرفیاب شدم و در آن محضر نیز تنها بودم. غرض این‌که بسیار خامی و بی ادبی از من سر زد که به استاد شعرانی عرض کردم: حضرت آقا! دیروز جناب استاد فاضل تونی درس شفا را درست تقریر نفرموده است و من چند بار سؤال پیش آورده ام ولکن از ایشان جواب موزون و مطبوع نشنیدم؛ لاجرم سکوت کردم و پیگیری نکردم.
استاد شعرانی در هنگام گفتارم به نوشتن اشتغال داشت، بدون این‌که سر را بلند کند و مرا نگاه کند، به حالت انقباض و گرفتگی چهره، با لحنی خاص و اعتراض آمیز فرمود: درس‌ها و بحث‌هایت را کم کن، و شفا را پیش‌مطالعه کن و در آن بیشتر زحمت بکش. من خاموش شدم، ولی انفعالی شدید به من روی آورد که شاید استاد شعرانی این گستاخی را از من درباره‌ی خودش نیز احتمال دهد که در محضر استادان دیگر از ایشان همچنین بی ادبی از من صادر شود.
تا فردای آن روز که روز جمعه بود و برای درس ریاضی تشرف حاصل کردم، در حالی که آن حالت انفعال بر من حاکم بود، به محض نشستن رو کرد به من و فرمود:
آقا! [درباره] آن اعتراض دیروز شما بر آقای فاضل تونی، حق با شما است. زیرا که ایشان به سکته‌ی مغزی دچار شده است و الان در بیمارستان بستری است و آن پریشانی گفتارش از رویداد طلیعه سکته بود.

بشیری زنجانی: تشخیص موضوع موسیقی مطرب برعهده عرف است.^[۲۲۲]
گفتار دوم: موسیقی و غناء از نظر مراجع تقلید و پاسخ آیات عظام
در کتاب «مسائل جدید از دیدگاه علماء و مراجع تقلید»
درباره که فرق غناء و موسیقی، سئوالی مطرح شده و پاسخ چند تن از مراجع تقلید آمده است که به قرار ذیل می‌باشد.
سوال: با توجه به ترویج موسیقی از طرق بعضی مراکز فرهنگی، برخی می‌گویند غناء حرام است و موسیقی اشکال ندارد، لطفاً فرق بین غنا و موسیقی را بیان فرمایید:
پاسخ مراجع:
آیت الله خامنه‌ای: غنا خوانندگی مطرب و ملهی متناسب با مجالس عیش و نوش است و موسیقی نوازندگی با همان اوصاف است و در حکم با هم فرقی ندارند و هر دو حرام است.
تبریزی: غنای(آواز خوانی مناسب مجالس خوش گذرانی که در مضمون باطل باشد) و گوش دادن به آن حرام است و بنابراحتیاط واجب باید از مطلق خوانندگی که با ترجیع صوت (چهچهه) است ولو در مضمون باطل نباشد اجتناب نمود و نیز موسیقی لهوی(نواختن با آلات مخصوصه که مناسب خوش گذرانی باشد) و گوش دادن به آن حرام است و بین انواع آن فرقی نیست چه سنتی باشد یا غیر آن.
فاضل لنکرانی: غناء آوازی است که در آن صدا در گلو می گردانند که به زبان عرفی چهچهه می‌گویند و طرب انگیز هم باشد و مناسب مجالس لهو و لعب هم باشد که این حرام است و موسیقی به یک تعریف، ترکیب اصوات است به نحوی که خوشایند باشد لذا اگر مناسب مجالس لهو و لعب باشد حرام است.
مکارم شیرازی: کلیه صداها و آهنگ‌های مناسب مجالس لهو و فساد، حرام است و تشخیص آن به مراجعه به اهل عرف خواهد بود.
صافی گلپایگانی:غنا عبارت از آوازی است که مشتمل بر ترجیع و صوت و طرب انگیز و مناسب با مجالس طرب باشد و موسیقی گاه بر غنا و گاه بر آلات مختلف موسیقی مانند، تار، سنتور، دف و غیره اطلاق می‌شود.
موسیقی را اگر به همان معنای غنای و آوازها و سازها و به کار گرفتن آنها بدانیم قرار گرفتن موسیقی که قدیم الایام بین اهل لهو و بزم متداول بود و در کشورها و مناطق مختلف انواعی از آن به کاربرده می‌شده و می‌شود همه حرام است.
سیستانی: غنا سخن باطلی است که باآواز مخصوص، اهل لهو و لعب می‌خوانند و حرام است و قرآن و دعا و مانند آن را با کیفیت بخوانند و به احتیاط واجب غیر آنها و غیر سخن باطل هم جایز نیست و موسیقی مناسب مجالس لهو و لعب حرام است و غیر آن حرام نیست.^[۲۲۳]
مظاهری: غنا یعنی خوانندگی و موسیقی یعنی نوازندگی و هر دو اگر مطرب و محرک باشد حرام است.
گفتار سوم: گزیده استفتائات حضرت امام خمینی درباره موسیقی
بند اول: حضرت امام خمینی در پاسخ به این سوال که در زورخانه‌ها مرسوم است موقع ورزش افراد، ضرب‌(طبل یا تنبک) می‌زنند آیا این کار جایز است یا خیر؟ فرمودند: ج: «اگر به نحو مناسب با مجالس لهو لعب باشد جایز نیست.»
بند دوم: آیا آهنگ‌هایی که از رادیو و تلویزیون پخش می‌شود از نظر شرعی اشکال ندارد؟ ج: موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد.»
بند سوم: فرمودید:«موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک اشکالی ندارد» تشخیص این امر به عهده کیست؟ج: عرفی است.
بند چهارم: آیا در اجرای یک قطعه موسیقی مجاز، استفاده از انواع آلات موسیقی با اشکال و صداهای گوناگون، دارای محدودیتی است؟ ج: چنانچه آلات مختص به لهو باشید، باید از آنها اجتناب شود استعمال آنها جایز نیست و استعمال آلات مشترکه در مورد جواز اشکال ندارد.
بند پنجم: چنانچه در اجرای یک قطعه موسیقی نیاز به صدای زنان به طور دسته جمعی (گروه همخوان یا کر) باشد، می‌توان از وجود آنها استفاده نمود؟ ج: اگر فساد داشته باشد باید اجتناب شود.
بند ششم: از آنجا که آلات لهو و لعب استفاده‌های مشروع از قبیل نواختن سرودها را دارد، آیا خرید و فروش آن بی‌اشکال است؟ ج: خرید و فروش آلات مشترکه به قصد منافع محلله آن اشکال ندارد. توضیح این که: آلات مشترکه یعنی وسایلی که می‌شود با آنها کار حرام و گناه انجام داد و می‌شود کارهای حلال و مجاز،، بدون شک خرید و فروش و هرگونه مبادله و معامله‌ای براین گونه لوازم جایز است. در بسیاری از لوازم و ابزاری که در زندگی روزمره به کار می‌رود می توان کار حرام و یا حلال انجام داد. مثلاً چاقو را می‌‌توان برای قتل انسان و یا ذبح حیوان به کار برد و اگر آن را در راه حرام به کار گیرند، مرتکب حرام شده‌اند. لذا اگر از آلات موسیقی نیز استفاده محلل یعنی به قصد امور سازنده و مشروع به کار رود حلال می‌شود و اگر در مجالس پایکوبی و رقص و لهو و لعب استفاده شود حرام می‌گردد.^[۲۲۴]

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نتیجه‌گیری
واقعیت این است که اظهار نظر در مورد استفاده از موسیقی کار هر کسی نیست و باید به متخصص آن در این باب رجوع کرد و لیکن آنچه از گفتار بزرگان با وجود اختلافات در این مسئله می‌‌توان بدست آورد این است که می‌توان از موسیقی در مسیر صحیح آن استفاده کرد و آن را به طور مطلق طرد نکرد و از طرفی موسیقی هنری که تلفیقی از دانش، اندیشه و فطرت خدادادی است و پایه آن پایه الهی دانسته می‌شود لذا می‌توان از این هنر برخاسته از فطرت خدادادی استفاده بهینه کرد، و از طرف دیگر، امروزه دنیای غرب و استعمارگر از این هنر متعالی در راستای اهداف سوء خود استفاده ابزاری زیادی کرده و برای پیاده کردن اهداف شوم خود از این راه به عنوان یکی از موثرترین راه‌ها برای تاثیرگذاری برروی جوانان بهره‌های فراوانی برده است و تا حدود بسیار زیادی نیز از آن نتیجه گرفته، و لیکن متاسفانه در کشورهای در حال توسعه و کشورهای شرق این مسئله مورد غفلت قرار گرفته و آنها فقط پذیرنده آن چیزهایی هستند که به آنها القاء و غالب می‌شود و از خودشان در این زمینه‌ها چیزی ندارند، لذا این گونه کشورها نیز می‌توانند با استفاده مطلوب از این هنر و تولید موسیقی‌های مناسب و دارای محتوا از آن به عنوان یکی از راه‌های انتقال مفاهیم و فرهنگ خود استفاده کنند چه این که به لحاظ علمی صوت و موسیقی نوعی موج است و موج نیز یکی از راه‌های انتقال انرژی شناخته شده است بنابراین تمامی پدیده‌های طبیعت جلوه‌هایی از زیبایی ذات حق است و آفرینش تجلی یک موسیقی است.
خالق متعال فن تصویرگری را به نیکوترین وجه خلق کرده است.
«صورکم فاحسن صورکم»^[۲۲۵]این زیبایی‌ها در قالب نظم و ترکیبی معین جلوه گر شده است، و زیبایی از نظم و ترکیب جدا نیست، اصوات موزون و ترکیبی که تشکیل دهنده نغمات موسیقی است خوشایند انسان است. جلوه‌های از موسیقی موجود در طبیعت را در صدای ترنم جویباران و چهچه بلبلان می‌توان حس کرد. پس بنابراین اولاً انسان به فطرت الهی مفطور گشته «فطرت الله التی فطر الناس ….»^[۲۲۶] و ذاتاً به مظاهر حسن و زیبایی گرایش دارد و شرایع آسمانی هم بر نیازهای فطری و تمایلات درونی او منطبق است و خداوند خواسته است که انسان از خوبیها و لذتهای موجود در طبیعت بهره‌مند شود.
ثانیاً، شریعت اسلام برای بسط و توسعه دامنه ممنوعیتها نیامده است و اساساً با حکمت صانع منافات دارد که نیازمندیهایی را در جان انسان به ودیعت نهد و ممنوعیتهای شدید پیش روی او گذارد. بنابراین درباره ممنوعیتها باید قائل به موارد نص در شرع شد.
ثالثاً، اگر به نصوص و ادله تحریم غناء نگاه افکنیم، در خواهیم یافت که این ادله به اشکال لهوی و باطل غنا انصراف می‌یابد و مصداق قطعی آنها «قول زور» و «لهوالحدیث» می‌باشد که در آن زمان متعارف بوده است. واقعیت آن است که موسیقی در آن دوران و در تمامی ادوار تاریخی غالباً در خدمت مقاصد حیوانی و عشرت طلبی و سرگرمیهای باطل بوده و کمتر زمانی بوده است که این هنر ظریف در خدمت اشاعه و ترویج فضایل و ارزشها و در راه مقاصد کمالی به کار آمده باشد.
حال اگر امروزه بتوان آن را از شائبات گناه و فجور پاک نمود و به وسیله آن پر معناترین مفاهیم حماسی، عرفانی، و حکمت آموز را به مخاطبان منتقل کرد، آیا بازهم حکم به تحریم آن موجه است؟
اکنون علل و اسبابی که به تحریم آن می‌ انجامد، می‌توان اینگونه ذکر نمود:
۱- نفس خوانندگی به روش مبتذل و آلوده انجام شود. هرگونه سبک و آهنگی که احساس عقلانی را سرکوب و مایه تهییج شهوانی باشد، حرام است.
۲- محتوا و مضامین آواز، سخنان رکیک و مفاهیم مبتذل و آلوده‌ای باشد که دعوت کننده به سوی شهوات است.
۳- عمل خوانندگی و نوازندگی همراه با امور محرمه و ملابسات باطله از قبیل اختلاط مردان و زنان، رقصهای مختلط آنان و غیره باشد، چنان که در بعضی از روایات به این مسائل تصریح شده است، پس حکم به تحریم مستند به مقارنات و ملابسات غنا می‌باشد.
پیشنهادات
در تعاریف موسیقی و غنا از دیدگاه فقهای امامیه متقدمین و متاخرین اختلافاتی در تعابیر و تفاسیر وجود دارد.
برخی بر حرمت غنا صحه گذاشته‌اند و برخی بر حلیت آن آنچه انتظار می‌ رود این فقها باید وظیفه مکلفین را معین نمایند که آنها در برابر موسیقی و غنا در شکلهای گوناگون چه تصمیمی را اتخاذ نمایند به ویژه در فقه امامیه تقلید امری اجتناب ناپذیر است پس در این مقام مستمعین نیز وظایفی دارند که باید بدان عمل نمایند از آنجا که موسیقی و غنا با درون انسان رابطه مستقیم دارد:
۱-افراد باید به منظور تشخیص غنا و غیر غنا به مرجع تقلید خود رجوع نمایند.
۲- عرف را باید ملحوظ نظر قرار دهند چنانچه عرف موسیقی و غنا را فرض کند پس همان نظر قابل اعتنا است.
۳- در صورتی که فرد در برابر موسیقی و غنا دچار تردید شود پیشنهاد می گردد در چنین محیط‌هایی شرکت ننمایند.
۴- بدلیل خلاء مقالات و تحقیقات انجام شده پیشنهاد می‌شود اساتید دانشگاه‌ها موضوع مباحث موسیقی و آواز و غنا را بیشتر مدنظر قرار دهند تا دامنه تحقیقات و پژوهش در این باره بیشتر گردد.
۵- چون بحث موسیقی یک بحث مورد ابتلای عامه مردم است.
فهرست منابع و ماخذ
منابع عربی
- قرآن کریم
۱- آمدی، عبدالواحدبن محمد، غررالحکم و دررالکلم، نشر فرهنگ اسلامی، تهران، ۱۳۷۸.
۲- ابن ادریس، محمدبن احمد، السرائر، قم، موسسه النشرالاسلامی، ۱۴۱۰ق.
۳- ابن عبدالقادر، المختار، صحاح اللغه، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۹۹۴ م.
۴- انصاری، مرتضی، المکاسب المحرمه، قم، الموتمر العالمی ….، ۱۴۱۵ ق.
۵- افلاکی، شمس الدین احمد، مناقب العارفین، تصحیح حسین یازیجی، چاپ ۱، تهران، انتشارات دن.
۶- ابن سینا، ابوعلی رساله فی الموسیقی، دکن هند، بی‌تا.