۹- تعیین زمان پایش و کنترل(دوره تحلیل)
۱۰ - تعیین مسئول پایش و کنترل(رابرت وهمکاران).

۲-۵ فرایند ارزیابی عملکرد

هر فرایندی شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و اقدامات با توالی و ترتیب خاص منطقی و هدفدار می‌باشد. در فرایند ارزیابی عملکرد نیز هر مدل و الگویی که انتخاب شود، طی مراحل و رعایت نظم و توالی فعالیت‌های ذیل ضروری می‌باشد.
تدوین شاخصها و ابعاد و محورهای مربوطه و تعیین واحد سنجش آنها.
تعیین وزن شاخصها، بلحاظ اهمیت آنها و سقف امتیازات مربوطه
استانداردگذاری و تعیین وضعیت مطلوب هر شاخص.
سنجش و اندازه‌گیری از طریق مقایسه عملکرد واقعی پایان دوره ارزیابی، با استاندارد مطلوب از قبل تعیین شده.
استخراج و تحلیل نتایج.

۲-۵-۱ تدوین شاخصها

شاخص‌ها مسیر حرکت سازمانها را برای رسیدن به اهداف مشخص می‌کند. نگاه اول در تدوین شاخص‌ها متوجه چشم‌انداز و مأموریت و اهداف کلان، راهبردهای بلندمدت و کوتاه‌مدت و برنامه‌های عملیاتی و به فعالیت‌های اصلی متمرکز می‌شود. منابع احصاء و اقتباس برای تدوین شاخص‌‌های ارزیابی عملکرد سازمانهای دولتی، قوانین و مصوبات مجلس و هیات دولت و برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و همچنین چشم‌انداز بیست ساله کشور و استراتژی توسعه صنعتی کشور می‌باشد. در بخش غیردولتی اساسنامه و برنامه‌های عملیاتی و سهم بازار و هر هدفی که مد نظر سازمان می‌باشد ملاک قرار می‌گیرد. برای کمپانی‌ها و گروه‌های صنعتی که چندین شرکت اقماری تحت پوشش دارند می‌توان شاخص‌هایی را در ابعاد عمومی مشترک و در ابعاد اختصاصی هریک از آنها با توجه به وظایف و فعالیت و تکنولوژی و محصول و منابع و مسئولیتی که دارند تدوین نمود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اگر سازمان‌ها بلحاظ استراتژی و نحوه تصمیم‌گیری با هم مقایسه شوند، استراتژی و تصمیم‌گیری کدام اثربخش است؟ سازمانی که به جوهر استراتژی یعنی به ابعاد تحول آفرین فرصت رقابتی تاکید و عمل می‌کند در مقایسه با سازمانی که استراتژی را در اشکال برنامه و فرایند می‌بیند دارای استراتژی اثربخش‌تری است. سازمانی که سبک تصمیم‌گیری آن دارای نگرش جستجوگرانه باشد نه جانبدارانه، مشارکت‌کنندگان آن نقش منتقد داشته نه نقش سخنگو و سازمانی که به نظریات اقلیت بها داده و آن بررسی می‌شود اثربخش‌تر است.
شاخص‌های ارزیابی عملکرد تدوین شده باید ویژگی یک سیستم SMART & D را داشته باشند.
Specific ( S
مخصوص، معین و مشخص باشد. یعنی شاخص‌ جامع و مانع، شفاف و ساده و واضح و رسا و صریح باشد بطوریکه برداشت یکسانی از مفاهیم ایجاد نماید.
Measurable (M
قابل اندازه‌گیری باشد. سنجش آنها به سادگی مقدور باشد. یعنی علاوه بر عملکرد کمی، قابلیت تعریف عملکرد کیفی شاخص در قالب‌های متغیر کمی را نیز داشته باشد.
Achievable (A
قابل دستیابی باشد.
Realestic ®
واقع‌گرایانه باشد. یعنی با فعالیت‌ها و ماموریت‌ها و خط مشی و راهبردهای واقعی سازمان و با حوزه‌های حساس و کلیدی عملکرد سازمان مرتبط باشد.
Time frame ( T )
چهارچوب و محدوده زمانی، یعنی شاخص دوره ارزیابی معین داشته باشد.
Database ( D)
بانک اطلاعاتی، یعنی داده‌ها و اطلاعات لازم و مربوط به شاخص وجود داشته باشد.

۲-۵-۲ تعیین وزن شاخص‌ها و اهمیت آنها

اهمیت هر کدام از ابعاد و محور شاخص‌ها چقدر است؟ آیا شاخص‌ها اهمیت یکسان دارند یا متفاوت؟ کدام شاخص از بیشترین و کدام یک از کمترین اهمیت برخوردار است؟ برای تعیین ضرایب و اوزان شاخص‌ها روش‌هایی از جمله می‌‌توان روش لیکرت، روش گروه غیرواقعی ( (^[۳۱] NGT، روش بوردا (Borda)، روش انتخاب نظریات کارشناسان را می‌توان نام برد.
یکی از روش‌های مهم قابل استفاده در این زمینه که در علم مدیریت نیز کاربرد زیادی دارد، روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی(^[۳۲] (AHP که از اصول اساسی تفکر تحلیلی زیر تبعیت می‌کند:
اصل ترسیم درخت سلسله مراتب
اصل تدوین و تعیین اولویت‌ها
اصل سازگاری منطقی قضاوت‌ها
تصمیم‌گیری براساس روش AHP از مزیت‌های بسیاری از جمله الگوی واحد قابل فهم، تکرار فرایند، اجماع و تلفیق قضاوت‌ها، بده و بستان بین عوامل تشکیل دهنده گزینه‌ها، ترکیب مطلوبیت گزینه‌ها، رویکرد تحلیلی و سیستمی، عدم اصرار بر تفکر خطی، ساختار سلسله مراتبی و اندازه‌گیری موارد نامشهود در تدوین و تعیین اولویت‌ها برخوردار است.
روش AHP با طبقه‌بندی سلسله مراتب ساختاری و وظیفه‌ای براساس مقایسات زوجی اولویت‌ها بنا شده است که تصمیم‌گیرنده، به ترسیم درخت سلسله مراتب تصمیم که عوامل مورد مقایسه و گزینه‌های رقیب مورد ارزیابی در تصمیم را نشان می‌دهد انجام داده و سپس مقایسات زوجی صورت می‌گیرد. همین مقایسات، وزن هریک از عوامل را در راستای گزینه‌های رقیب مشخص می‌سازد و در نهایت یک الگوریتم ریاضی به گونه ماتریس‌های حاصل از مقایسات زوجی را با همدیگر تلفیق می‌سازد که تصمیم بهینه به منظور اختصاص ضرایب به بهترین وجه ممکن حاصل می‌شود. البته نرخ سازگاری تصمیم با قضاوت‌ها در این مرحله واجد اهمیت خاصی بوده و سازگاری مقایسات را مشخص می‌کند. یکی از روش های مقایسه نرخ سازگاری، روش بردارهای ویژه می‌باشد.
۳- استانداردگذاری و تعیین وضعیت عملکرد مطلوب شاخص‌ها برای پایان دوره ارزیابی تعیین معیار عملکرد و مقدار تحقق شاخص بصورت کمی یا کیفی و نرخ رشد عملکرد در سالهای گذشته بصورت میانگین و یا میانگین متحرک برای دو یا چند سال گذشته با در نظر گرفتن اهداف خاص تعیین شده برای آن دوره و پدیده‌های مؤثر در نحوه تحقق آن شاخص، استخراج و معین می‌گردد. در تعیین وضعیت مطلوب عملکرد شاخص باید واقع‌گرایانه و غیر بلند پروازانه عمل‌ کرد و توافق واحدهایی که وظیفه انجام و عمل به آن شاخص را بعهده دارند جلب نمود.

۲-۶ سنجش و اندازه‌گیری و استخراج نتایج

برای هر شاخص، عملکرد واقعی را با بهره گرفتن از مجموع واقعیت‌های موجود مشخص و با استاندارد عملکرد مطلوب مقایسه نسبت به وضعیت تحقق اهداف آن شاخص بررسی و در نهایت تحلیل لازم انجام و در صورت لازم اقدامات اصلاحی جهت بهبود عملکرد در آن شاخص را معین نمود. یک نکته اینکه در نتایج عملکرد، معمولاً رویکرد و دیدگاه حاکم در ارزیابی عملکرد مورد توجه خاص قرار می‌گیرد. مثلا: اگر ارزیابی عملکرد یک فرایند مورد توجه باشد، نتایج این اندازه‌گیری منتهی به تعیین وضعیت مطلوب یا نامطلوب بودن عملکرد آن فرایند می‌گردد. اگر فرایند موجب افزایش ارزش افزوده برای سازمان شود عملکرد آن مطلوب وگرنه علت منفی بودن عملکرد فرایند را باید بررسی کرد.

برای علت‌یابی می‌توان از تکنیک طراحی آزمایشهاDOE)) و برای کاهش خطا از Six segma که در سازمانهای پیشرو بیشتر عملی می‌باشد استفاده نمود.همچنـــین بـــرای بهبود داخل فرایند از روش بهـــــبود مستــمر فــــرایند (CPI) و جهت بهبـــــود کلی و عــــــوامل خــــــارجی فرایند نیازبه مهندسی مجدد BRP)) است.
۲-۷ مدلها و الگوهای سیستم ارزیابی عملکرد

در الگوهای نوین ارزیابی عملکرد، مدلهای کمی مثل معیار بهره‌وری با رویکرد ارزش افزوده، معیار کارآمدی با رویکرد اثربخشی و کارآیی و معیار سودآوری با رویکرد حسابرسی عملکرد و مدلهای کیفی، مثل معیار توصیفی و ارزشی با رویکرد تعهد سازمانی و اخلاق سازمانی و چند معیار دیگر بکار گرفته شده است. دست کم هفت مقیاس برای ارزیابی عملکرد یک سازمان وجود دارد که الزاماً متمایز از یکدیگر نیستند. این مقیاس‌ها عبارتند از: اثربخشی، کارایی، سود و سودآوری، بهره و بهره‌وری، کیفیت زندگی شغلی، خلاقیت و نوآوری و کیفیت.
مهمترین و متداولترین الگو و مدل‌های اجرای فرایند ارزیابی عملکرد ذیلاً اشاره می‌گردد:
الگوی تحلیل سلسله مراتبی (AHP) که در فوق مختصر شرحی داده شد، الگوی کارت امتیاز متوازن^[۳۳]() بنای این الگو ایجاد حلقه اتصال مدیران با عملکرد امروزین به اهداف فردای آنهاست.
برنامه‌ریزی آرمان^[۳۴] GP)) که کاربرد آن برای بهینه‌سازی چندین عامل بطور همزمان با یک مساله چند منظوره است.
الگوی تحلیل پوششی داده‌ها (^[۳۵]DEA) ، این مدل ریاضی را برای تاویل و شفاف‌سازی حدود علی و معلولی بهره‌وری با تحلیلهای واقع‌بینانه تدارک دیده شده است. الگوهای سیستم‌های کیفیت (ممیزی کیفیت ISO، مدیریت کیفیت جامع (TOM)، الگوی مهندسی مجدد^[۳۶] ، مدل ترازیابی و الگوسازی ^[۳۷]، الگوی سنجش کارایی و اثربخشی، الگوی هوشین کانری، الگوی برتری سازمانی بنیاد کیفیت اروپایی ^[۳۸]EFQM)) که به تبعه آن جایزه ملی کیفیت ایران^[۳۹]INQA)) نیز تدوین گردیده است. الگوهای دیگری مثل ۵S، ۶Sigma و چند مدل دیگر نیز وجود دارد که شرح آنها از حوصله این مقاله خارج است(رحیمی، ۱۳۸۹).

۲-۸ بهره وری منابع انسانی

تلاش برای بهبود و استفاده موثر و کارآمد از منابع گوناگون چون نیروی کار سرمایه، مواد، انرژی و اطلاعات، هدف تمامی مدیران سازمان هایی اقتصادی و واحدهای تولیدی صنعتی و مووسات خدماتی می باشد.وجود ساختار سازمانی مناسب، روش های اجرایی کارآمد، تجهیزات و ابزار کار سالم، فضای کار متعادل و از همه مهمتر نیروی انسانی واجد صلاحیت و شایسته از ضروریاتی می باشند که برای نیل به بهره وری^[۴۰] مطلوب باید مورد توجه مدیران قرار گیرد. مشارکت کارکنان در امور و تلاش های هوشیارانه و آگاهانه آنان همراه با انضباط کاری می تواند بر میزان بهره وری و تغییر برای بهبود بهره وری به ویژه در یک محیط متلاطم و توام با ناامنی تاثیر گذارد. روح فرهنگ بهبود بهره وری باید در کالبد سازمان دمیده شود که در آن میان نیروی انسانی هسته مرکزی را تشکیل می دهد. در این میان پرسش اصلی این است که چه مشوق هایی باعث می گردد نیروی انسانی سازمان تحرک بیشتر و سازمان یافته تری را در جهت اهداف سازمان دنبال کند؟ به طوری که حاصل و نتیجه آن ارزش افزوده بیشتر از منابع معین یا بالا رفتن بهره وری باشد( طاهری، ۱۳۸۴: ۲۳۱).
افزایش بهره وری انجام بهتر کارها نیست، بلکه مهمتر از آن انجام بهتر کارهای درست است. منظور از عوامل موثر در افزایش بهره وری تشخیص عوامل اصلی و کلیدی یا کارهای درستی است که می تواند طرف توجه و مورد علاقه مدیران در بهره وری باشد.
تولید، فرآیندی اجتماعی، پیچیده، اطباق پذیر و مداوم است. روابط درونی بین نیروی انسانی و سرمایه و محیط سازمانی-اجتماعی با توجه به برقراری توازن و هماهنگی و ادغام کلی آنها با یکدیگر در فرایند تولید از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. افزایش بهره وری بستگی به آن دارد که مدیر به شیوه ای موفقیت آمیز بتواند عوامل نظام اجتماعی-تولیدی را تشخیص دهد.(خاکی ۱۳۸۴: ۴۱).
مدیریت منابع انسانی، انسان را به عنوان یک عامل حیاتی و ممتاز برای بقاء ، رشد و برتری سازمانی مد نظر قرار می دهد. افزایش بهره وری نیروی کار، افزایش خلاقیت و نوآوری نیروی کار، ایجاد و افزایش تعهد کارکنان، افزایش خدمات مناسبتر از دیدگاه مشتریان، افزایش نقش نیروی کار در تدوین و اجرای استراتژی های سازمانی، بخشی از نقش های در حال تغییر مدیریت استراتژیک منابع انسانی است.

۱-۸-۲ سابقه و تاریخچه اصطلاح بهره وری

واژه «بهره وری» برای نخستین بار به وسیله فرانسواکنه^[۴۱] ریاضیدان و اقتصاددان طرفدار مکتب فیزیوکراسی (حکومت طبیعت) به کار برده شد. «کنه» با طرح جدول اقتصادی، اقتدار هر دولتی را منوط به افزایش بهره وری در بخش کشاورزی می داند.
در سال ۱۸۸۳ فرانسوی دیگری به نام «لیتره»^[۴۲] بهره وری را دانش و فن تولید تعریف کرد. با شروع دوره نهضت مدیریت علمی در اوایل سالهای ۱۹۰۰، فردریک وینسلو تیلور^[۴۳] و فرانک ولیلیان گیلبریث^[۴۴] به منظور افزایش کارایی کارگران، درباره تقسیم کار، بهبود روش ها و تعیین زمان استاندارد مطالعاتی را انجام دادند. «کارآیی» به عنوان نسبتی از زمان واقعی انجام کار به زمان استاندارد از پیش تعیین شده تعریف شد.
بعدها کارآیی را درباره هر یک از عوامل تولید استفاده کردند. اما واژه ای که به تدریج جنبه عمومی تر و کلی تر پبدا کرد و در ادبیات مدیریت رایج گردید، «بهره وری» بود (طاهری، ۱۳۸۴ : ۲۰).

حتی زوج‏هایی که در زمینه‏های ارتباطی با دشواری چندان جدی روبه رو نیستند ممکنست با سوء تفاهم‏های شدید رو به رو شوند که حاصل آنها اغلب یأس و ناامیدی و خصومت است ووقتی خصومت و سوء تفاهم بالا می‏گیرد، زن و شوهر جنبه‏ه ای مثبت یکدیگر را از یاد می‏برند و به تدریج کار به جایی می‏رسد که اصل زندگی مشترک زیر سؤال می‏رود و به این نتیجه می‏رسند که ازدواجشان به کلی اشتباه بوده است و گرفتاری اصلی و عامل سوء تفاهم فراموش می‏شود. (بک، ترجمه قراچه‏داغی، ۱۳۸۰) و متأسفانه نیروهای گریز از مرکزی در کارند که می‏توانند زندگی مشترک را از هم بپاشند و عشق اغلب به تنهایی ضعیف‏تر از آن است که بتواند در برابر این نیروهای مخرب و نتایج حاصل از آن یعنی رنجش عصبانیت و دلخوری دوام بیاورد. لازمه داشتن مناسبات حسنه، کیفیات و خصوصیات فردی متعهد است که میتوان از جمله آنها به تعهد، حساسیت، سخاوت ، ملاحظه، صمیمیت، وفاداری، مسئولیت، اعتماد و اطمینان اشاره کرد زن و مرد به همکاری، مودت، حسن تفاهم و باورهای همگون نیاز دارند. باید انعطاف‏پذیر، پذیرنده و بخشنده باشند. باید خطاهای یکدیگر را تحمل کنند و به خصوصیات هم بها دهند. تنها در صورت وجود این خصوصیات و تقویت آن، به مرور زمان است که باعث می‏شود، ازدواج به بلوغ و شکوفایی برسد.
اختلافات زناشویی معمولاً وجود دارند، مهم این است که زوجین درباره مشکلاتشان به نحو صحیح و سازنده گفتگو کنند و همانگونه که در صدد مبارزه با ویروس و بیماری‏ها بر می‏آیند با آفت زندگی مشترکشان نیز به مقابله و مبارزه برخیزند. در بسیاری از موارد اختلافات زناشویی به دلیل تفاوتهای جسمی و روانی زن و مرد است مثلاً گفتگو برای بسیاری از مردها وسیله تبادل اطلاعات است در حالی که برای بیشتر زنها وسیله همدلی و داد و ستد عاطفی است. روش‏های مقابله با سوء تفاهمات، توجه کردن و گوش دادن و سؤال کردن و مبادله اطلاعات صحیح می‏ّباشد و البته یکی از تکنیک‏های موثر در عرصه روابط انسان تبدیل شکایت به درخواست است. آیرون بک معتقد است به جای آن که انرژی خود را صرف برخوردهای عصبی و بحث‏های زائد و بی نتیجه کنیم، می‏توانیم برای دستیابی به تفاهم و درک متقابل از درخواست، سود جوییم و نکته مهم این که، برای رسیدن به تفاهم هر دو طرف بایستی تلاش کنند. (مرادی، ۱۳۸۶)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نظریه اسنادهای رفتارهای مطلوب و نامطلوب درباره عوامل مؤثر بر رضایت
‏‏ برادیوری و فینچام به بررسی انواع اسنادهای (علل رفتار) زوج‏های دارای رضایت و عدم رضایت زناشویی پرداختند و دریافتند که تفاوت معناداری در شیوه تعبیر و تفسیر زوج‏های خشنود و ناخشنود وجود دارد. در واقع زوج‏های ناخشنود تمایل به تفسیر منفی رفتار همسر خود دارند حتی هنگامی که رفتار خاص مورد علاقه آنان باشد مانند گفتن این جمله که « تو بسیار زیبا هستی». و این تفسیر موجب افزایش نارضایتی در روابط زوجین می‏گرد. متقابلاً زوج‏های دارای رضایت زناشویی رفتار همسران خود را مثبت تفسیر می‏کنند و این شیوه موجب استحکام بیشتر روابط میان آنها می‏گردد.
زوج‏های ناخشنود، رفتارهای نامطلوب را به شکل زیر تفسیر می‏کنند:
ـ ویژگی شخصیتی (درونی)
ـ با دوام (پایدار)
ـ قابل تعمیم به سایر روابط فرد (کلی)
در مقابل رفتار مطلوب را به شکل زیر تفسیر می‏کنند:
ـ وابسته به موقعیت (بیرونی)
ـ جزء ویژگی‏های او نیست و غیر مننظره است. (ناپایدا)
ـ تنها در شرایط خاص کاربرد دارد. (جزئی)
زوج‏های خشنود به شیوه‏ای کاملاً متضاد پاسخ می‏دهند. آنان رفتار نامطلوب را به شکل زیر ارزیابی می‏کنند:
ـ به موقعیت بستگی دارد. (بیرونی)
ـ جزء صفات او نیست و غیرمنتظره است. (ناپایدار)
ـ فقط در برخی از شرایط خاص امکان دارد (جزئی)
و رفتارهای مثبت را اینگونه می‏نگرند:
ـ ویژگی شخصیتی (درونی)
ـ تکرارپذیر(پایدار)
ـ قابل تعمیم به سایر روابط بین فردی (کل) (دایر، ترجمه سپاه منصور، ۱۳۸۶)
دو پیش‏بینی کننده نسبتاً قوی رضایت و ثبات زناشویی عبارتند از:
توانایی زن و مرد برای شروع وارائه پاسخ متقابل به رفتارهای مثبت یکدیگر
توانایی زن و مرد برای جلوگیری از شروع رفتار منفی و اجتناب از نشان دادن واکنش منفی نسبت به رفتار نامطلوب دیگری. وقتی زن و مرد به یکدیگر اعتماد متقابل داشته باشند و در قضاوت نسبت به هم منصف باشند به احتمال زیاد رفتارهای مثبت انجام می‏دهند و از رفتارهای منفی اجتناب می‏کنند. زوج‏هایی که از رابطه زناشویی خود ناراضی هستند، رفتارهای نامطلوب زیر را به عنوان نمونه ذکر می‏کنند: انتقادگر، سرد بودن،کمک نکردن در کارهای خانه و حامی نبودن
آنها اغلب این رفتارها را به صورت زیر توجیه می‏کنند:
« رفتار همسرم ناشی از شخصیت اوست»
«بعید است رفتار همسرم تغییر یابد»
«رفتار همسرم نشانه یک مشکل اساسی در زندگی زناشویی ما است»
«رفتار همسرم نشانه خودخواهی اوست»
«همسرم بایدبه خاطر این رفتارهایش سرزنش شود.»
زوج‏هایی که از رابطه زناشویی هماهنگی برخوردارند، رفتارهای ناخوشایند یکدیگر را با این شیوه‏های انطباقی توجیه می‏کنند:
«رفتار همسرم تحت تأثیر موقعیت او است»
«همسر من همیشه اینگونه رفتار نمی‏کند»
«رفتار همسرم نشان دهنده کل رابطه ما نیست»
«با این که رفتار همسرم خوب نبود ولی مطمئنم که به من علاقهمند است»
«من می‏توانم این رفتار همسرم را ببخشم»
جای تعجب نیست که تبیینهای غیرانطباقی از رفتارهای نامطلوب همسر به نارضایتی زناشویی بیشتری منجر شود. اگر رفتار نامطلوب یکی از زوجین، به عنوان نشانه شخصیت نامطلوب یا قصد بدی وی تلقی شود، به احتمال زیاد فرد مقابل نسبت به او واکنش خصمانه یا اجتنابی نشان می‏دهد. در این موارد شکیبایی و همکاری جهت رسیدن به توافق یا یافتن راه‏هایی برای مشکل توصیه می‏شود. (برادبوری، کارنی^[۱۲۰]، ۱۹۹۳)
گاتمن در ۱۹۹۴ اعلام کرد که تعارض منجر به حرکت مارپیچ رو به پایین چهار سوارکار می‏شود این حرکت مارپیچ رو به پایین در سراشیب شامل سرازیر شدن واکنش‏ها، هیجان و نگرش‏هایی می‏شود که گام به گام زوج‏ها را جهت جدایی، طلاق یا ناخشنودی و یا تنها زندگی کردن در زیر یک سقف می‏کشاند. زوجین رفتارهایی می‏کنند و گاتمن آنها را چهار سوارکار نامید که نوعی سرازیر شدن افراد و آمدن به سمت زوال و فروپاشی است. رفتارهای خرابکارانه‏ای که به سمت فاجعه‏آمیز بودن حرکت می‏کنند و شامل موارد زیر است:
۱ـ انتقاد^[۱۲۱]
۲ـ تحقیر^[۱۲۲]
۳ـ حالت دفاعی^[۱۲۳]
۴ـ دیوار بستگی^[۱۲۴] (همکاری نکردن) (مانع تراشی کردن)
در انتقاد به جای این که به رفتار فرد بپردازند، شخصیت فرد را مورد حمله قرار می‏دهند و به طور منفی بیان میَشود. دلیل اینکه انتقاد بسیار مخرب‏تر از شکایت^[۱۲۵] است، این است که به طور منفی بیان می‏شود و به شخصیت و رفتار کلی فرد حمله می‏شود، به جای این که تنها به یک عمل یا یک رفتار فرد بپردازند. (اسچورمن ـ کروک ۲۰۰۱) و در اغلب دعواها بیاناتی مانند «تو همیشه و تو هرگز» شنیده می‏شود. (استئوبر، ۲۰۰۵)
باید توجه داشت زوج‏هایی که کیفیت ازدواج بالاتری را گزارش دادند، عقیده داشتند که رفتار منفی طرف مقابل یک دلیل موقعیتی دارد و بنا به شرایط بوده (هوجات^[۱۲۶]، ۱۹۹۷، لوسیر^[۱۲۷] و همکاران، ۱۹۹۳ فنیچام و برادبوری،۱۹۹۸)
زوج‏هایی که کیفیت ازدواج پایین‏تری را گزارش کردند، عقیده داشتند که رفتار منفی طرف مقابل کلی و ثابت است و بخشی از ترکیب شخصیتشان است که منجر به دیدگاه منفی در کیفیت ازدواج می‏شود. (لوسیر و همکاران، ۱۹۹۳، برادبوری و فنیچام، ۱۹۹۰)
هرگاه زوجین به انتقاد، عیب‏جویی و نکوهش بپردازند به دنبال آن تحقیر می‏آید، تحقیر مقدمه‏ای می‏شود برای تضعیف روحیه هیجانی، عاطفی طرف مقابل و پایه‏ای برای بی اعتبار کردن رابطه می‏شود. رفتارهای تحقیرآمیز به احساس (وجود، ظرفیت شخصیت انسان) طرف مقابل حمله می‏کنند. و دلیلی برای افزایش و تشدید هیجان منفی می‏شود. تحقیر شامل اهانت (توهین)، تمسخر و شوخی خصمانه است و وقتی که طرف مقابل احساس می‏کند که به شخصیتش حمله می‏شود، احساس می‏کند که باید دفاع کند. حالت تدافعی، مشاجرات را شدت می‏بخشد و به صورت توجیه کردن، انکار مسئولیت و شکایت کردن طرفین از یکدیگر مطرح می‏شود. گرچه حالت تدافعی معمولاً به معنای خرابکاری و کارشکنی عمدی در رابطه نیست ولی یکی از رفتارهای تعارضی غیرسازنده است که می‏تواند باعث مشاجره شود. (استئوبر، ۲۰۰۵)
پس همسر سعی می‏کند که محرک‏های منفی را از طریق اجتناب‏ و سپس دیوار سنگی خاتمه بدهد تا این که حملات کلامی و خشن ادامه نیابد. (اسچورمن ـ کروک، ۲۰۰۱)

آسیای صغیر، ارمنستان، ترکیه و ایران

A.microsephalus

غرب ایران، شاه چنار و تفرش

A.pycnocladus

نواحی جنوبی ایران، بوشهر

A.kurdicus

از یونان تا نواحی غرب ایرانمثل کرمانشاه و همدان

A.verusdiv

شرق ایران

A.keratensis

کوههای غرب ایران، الوند و اراک

A.leiocladas

ایران به عنوان بزرگترین تولید کننده صمغ کتیرا در جهان بر تجارت صمغ کتیرا تسلط داشته و با کیفیت ترین صمغ کتیرا را عرضه می کند. ترکیه دومین تولیدکننده بزرگ کتیراست، اما صمغ کتیرای ترکیه کیفیت پایین تری دارد و مقادیر بسیار کمتری از صمغ توسط سوریه و افغانستان صادر می شود. ۵۰ سال پیش، ایران سالانه بیش از ۴۰۰۰ تن صادرات کتیرا داشت، اما در دهه های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ این مقدار به چند دلیل کاهش یافت : ۱- یک سری ابهامات جدی در مورد ایمنی صمغ کتیرا از نظر توکسیکولوژی وجود داشت که منجر به نگرانی هایی در مورد کاربرد آن در صنایع غذایی شد. ۲- جنگ بین ایران و عراق منجر به کمیابی و نامعلومی منابع آن شد و با بالا رفتن قیمت آن از اعتبار ایران در بازار کاسته شود. ۳- با تایید زانتان به عنوان صمغ ارزان تر با مصارف غذایی بازار جهانی صمغ کتیرا نقصان یافت. صمغ زانتان دارای مزایایی از جمله کیفیت ثابت، استریل بودن و قیمت پایین تر می باشد (۷۵-۷۶). اما به دلیل برخی خصوصیات منحصر به فرد کتیرا نمی توان بطور کامل آن را با سایر صمغ ها جایگزین کرد. صمغ کتیرا از سال ۱۹۶۱ توسط GRAS با کاربردهایی چون امولسیفایر، پایدار کننده (Stabilizer)، تغلیظ کننده (Thickener) و عامل کمکی (Adjuvant) در مقادیر ۳/۱-۲/۰ % در مواد غذایی پذیرفته شده است. همچنین توسط کمیته متخصصین افزودنی های مواد غذایی WHO/FAO( JECFA) تحت عنوان ADI Non specified- (بالاترین رده امنیت غذایی) طبفه بندی شده است. و دارای شماره E₄₁₃ در لیست افزودنی های پذیرفته شده توسط کمیته علمی غذایی جامعه اروپا می باشد (۷۷-۷۸). از جمله خصوصیات منحصر به فرد صمغ کتیرا ایجاد ویسکوزیته بالا، امولسیفایر (Bifunctional)، پایداری در محیط اسیدی عالی، طول عمر نگهداری طولانی، ایجاد احساس دهانی نرم (Smooth) و حالت خامه ای((Creamy می باشد که باعث شده کتیرا هنوز مورد توجه صنایعی که دنبال کیفیت ممتاز و برتر هستند باشد (۱۹-۲۰).
صمغ کتیرا پلیمر شاخه دار، کربوهیدرات آبدوست هتروژن است که دارای گروه های متوکسیل می باشد. وزن مولکولی آن حدود ۸۴۰۰۰۰ دالتون است و پلی ساکاریدی پیچیده و اسیدی است که با مقدار اندکی پروتئین، نشاسته و مواد سلولزی باند شده است (۲۱, ۷۹). همچنین عناصری مثل کلسیم، منیزیم و پتاسیم نیز در ساختار این صمغ به صورت یون های مثبت حضور دارند. در اثر تجزیه اسیدی این صمغ، د-گالاکتورونیک اسید، د-گالاکتوز ، ال-فوکوز، د-زایلوز، ال-آرابینوز و ال-رامنوز به دست می آید. میزان این قندها با توجه به گونه صمغ متفاوت است. صمغ هایی با ویسکوزیته بالا دارای مقادیر بیشتری فوکوز، زایلوز، گالاکتورونیک اسید و گروه های متوکسیل هستند و مقادیر آرابینوز و بخش های نیتروژنی در آنها کمتر است. صمغ هایی با ویسکوزیته پایین تر مقادیر کمتری گالاکتورونیک اسید و گروه های متوکسیل دارند ولی میزان آرابینوز و گالاکتوز در آن ها بیشتر است (۲۰, ۸۰-۸۱).
صمغ کتیرا از نظر شیمیایی از دو بخش تشکیل شده است. یک بخش تراگاکانتیک اسید یا باسورین که ۷۰-۶۰ % صمغ را شامل می شود و در آب نامحلول است و قابلیت تورم و تشکیل ژل را دارد. بخش دیگر تراگاکانتین نام دارد که در آب محلول است و تشکیل یک محلول کلوئیدی را می دهد. بخش قابل تورم در آب، اسید تراگاکانتیک، در اثر هیدرولیز اسیدی د-گالاکتورونیک اسید، د-گالاکتوز ، ال-فوکوز، د-زایلوز و مقدار ناچیزی ال-رامنوز تولید می کند. این قسمت اسیدی مولکول صمغ کتیرا حاوی یون های مثبت کلسیم، منیزیم و پتاسیم است. خصوصیات صمغ کتیرا به میزان زیادی بستگی به خصوصیات این بخش دارد، چرا که این بخش از وزن مولکولی بالا و شکل مولکولی میله برخوردار است (۵۱, ۷۸, ۸۲).
تراگاکانتین یک پلی ساکارید خنثی است که یک آرابینوگالاکتان بسیار منشعب می باشد و قند ال-آرابینوز قند غالب آن است. ساختار آن شامل توالی پیاپی د-گالاکتوز است که به شاخه های ال-آرابینوز متصل می باشد و به آن شکل کروی داده است. صمغ کتیرا یکی از مقاوم ترین صمغ ها در شرایط اسیدی است و به همین خاطر که برای استفاده از این صمغ در شرایط اسیدی باید قبل از اضافه کردن آن به سامانه، صمغ کاملا هیدراته شده و آب جذب کرده باشد. خصوصیات شیمیایی دو گونه کتیرا در جدول۲-۲ آمده است (۲۰).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فعالیت سطحی
صمغ کتیرا یک پلی ساکارید هتروژن به منظور پایدارسازی امولسیون های روغن در آب بکار می رفته و این موضوع به توان صمغ کتیرا در قوام و بالا بردن گرانروی فاز پیوسته که منجر به جلوگیری از برخورد گویچه های چربی می شده است، نسبت داده می شود. علاوه براین مکانسیم دو نوع مفتولی و خرمنی صمغ کتیرا اثرات متفاوتی بر کاهش کشش سطحی و بین سطحی سیستم روغن در آب دارد. مطابق مطالعات پیشین نوع مفتولی اگرچه توانایی کمتری در افزایش ویسکوزیته دارد اما قادر است کشش سطحی و بین سطحی را بیشتر کاهش دهد (۱۷, ۸۳). بنابراین بنظر می رسد صمغ کتیرا با دو مکانسیم باعث پایدارسازی امولسیون ها می شود (Bifunctional stabilizer). مقدار HLB صمغ کتیرا معادل ۹/۱۱ محاسبه شده است که بسته به نوع خرمنی یا مفتولی در بازه ۹/۱۳-۱۱ در نظر گرفته می شود (۷).
ویسکوزیته
یکی از مهم ترین خصوصیات برای ارزیابی صمغ بوده و معیاری از کیفیت صمغ می باشد. تولید محلول های ویسکوز توسط صمغ کتیرا به دلیل جذب آب فراوان توسط گروه های هیدروکسیل فراوان در در این پلیمر منشعب می باشد (۱۹).
۲-۴- جدول آنالیز شیمیایی دو گونه صمغ کتیرایی ایرانی (بلاغی و همکاران در سال ۲۰۱۰)

پارامتر

گونه

A.gossypinus

A.fluccosus

رطوبت (gr/100gr)

۸۳/۸۶

۳۶/۷۳

۰/۲۸

۲۰

خطا

-

-

-

-

-

-

۲۹

کل

۳۳

۳۳

۴۰

۲۷

۳۷

۲۹

ضریب تغییرات (درصد)

* معنا دار در سطح ۵ درصد
** معنا دار در سطح ۱ درصد
ns عدم معنا دار بودن
فصل پنجم
بحث
۵-۱- بحث
در این مطالعه کاربرد سطوح مختلف سولفات و نیترات نیکل سبب افزایش بهبود عمر گلجایی گل­های شاخه بریده ژربرا به مدت دو الی چهار روز نسبت به شاهد گردیده است. عمر گلجایی گل­های شاخه بریده در صورت بهینه بودن شرایط نگهداری آن­ها به چند عامل بستگی دارد، وجود منابع در دسترس انرژی مثل کربوهیدرات‌ها، غلظت گاز اتیلن به ویژه اگر فرازگرا باشند و غلظت باکتری های موجود در محلول نگهدارنده یا در انتهای ساقه آن­ها که تمام این عوامل می توانند توسط یون نیکل تحت تاثیر قرار بگیرند. چرخه کربس یک مسیر بسیار مهم تولید کننده انرژی است که مقادیر مورد نیاز و کافی انرژی را جهت فرآیندهای تخصصی رشد و نمو گیاهی تامین می کند. هرگونه ایراد در این راکتور انرژی گیاهی می ­تواند بر قدرت عمومی گیاه و توانایی آن در جهت ادامه زندگی گیاهی تاثیر گذار باشد. نیکل کوفاکتور کوانزیم آ سنتاز^[۱۱۰] است که آنزیم کوآنزیم آ تولید می کند. غیبت مقادیر کافی کوآنریم آ به این معنا است که پیرووات که از این چرخه بیرون می آید نمی­تواند استیل کوآنزیم آ تولید کند و چرخه کربس را تغذیه کند این مسئله سبب کاهش تولید انرژی می­گردد و باعث تجمع لاکتیک اسید در سطوح سمی می­گردد (بایی و همکاران^[۱۱۱]، ۲۰۰۶؛ وود و ریلی^[۱۱۲]، ۲۰۰۷). بنابراین تامین نیکل کافی می تواند تضمینی برای تولید انرژی کافی و عدم تجمع مقادیر سمی لاکتیک اسید باشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

پژوهش‌های اندکی وجود دارد که سعی کرده‌اند رابطه کمبود نیکل و آمینواسیدهای درونی گیاه را روشن کنند. کمبود نیکل در گیاه جو سبب افزایش آمینواسیدهای آزاد درونی و ترکیبات غیر پروتئینی شاخساره‌ها و بذرها به ترتیب در حدود ٢٠% و ۴٠% می‌شود (براون و همکاران^[۱۱۳]، ۱۹۹۰). گریداس و همکاران^[۱۱۴] )۱۹۹۹) نشان دادند که گیاهانی که دچار کمبود نیکل بودند و در محیط کشت حاوی اوره رشد نموده بودند دچار کمبود آمینو اسیدها گردیدند.
١٢
استحکام ساختارهای گیاهی، ناشی از تولید لیگنین نیز می‌تواند تحت تاثیر نیکل قرار بگیرد. یک مثال کلاسیک در این زمینه قدرت چوب درخت است. اندام‌های ضعیف و شکننده غیر معمول که در شرایط کمبود شدید نیکل ایجاد می‌شود شاهدی بر این موضوع است (وود و همکاران، c2004)، به این معنا که نیکل در فرآیندهای فیزیولوژیکی دخالت دارد که بر میزان لیگنین که در شاخساره‌ها تجمع می یابد موثر است (وود و ریلی، ۲۰۰۷).
نیکل بر چرخه اسید شیکمیک موثر است. این چرخه در تشکیل سایر هورمون‌های داخلی گیاه از جمله پدیده گلدهی، سالیسیلیک اسید موثر است. همین هورمون نیز روی تأثیر دارد . از طرف دیگر با توجه به نقشی که نیکل در آنزیم سنتز کننده کوانزیم آ (COA) دارد (وود و ریلی، ۲۰۰۷). روشن است که تامین نیکل باعث افزایش تولید استیل کوآنزیم آ، می‌گردد که برای تأمین موالونیک اسید ضروری است، خود این ماده پیش‌ساز هورمون‌های داخلی گیاه از جمله اسید آبسیزیک، جیبرلین و سیتوکینین می‌باشد.
یون نیکل خاصیت ضد اتیلنی دارد. این عنصر می تواند یک کمپلکس آنزیم- فلز ایجاد کند و همین موضوع باعث جلوگیری از عمل آنزیم آی- سی- سی- اکسیداز می گردد. در نتیجه اتیلن تولید نمی­ شود یا حداقل تولید آن کاهش معنی داری می­یابد (ژانگ و همکاران^[۱۱۵]، ۲۰۰۶). از آنجا که اتیلن تأثیر مستقیمی در رسیدن و فرایند پیری دارد هر چه تولید آن کاهش یابد احتمال افزایش عمر پس از برداشت گیاه افزایش می‌یابد و این مورد در پژوهش حاضر مشاهده گردید. جمالی و راحمی (۲۰۱۱) گزارش کردند که کاربرد نیترات نیکل با غلظت ۴۵ میلی گرم بر لیتر سبب بهبود عمر پس از برداشت گل‌های میخک شد.
علت عدم پاسخ مثبت گل‌های شاخه بریده ژربرا به کاربرد عنصر نیکل به تنهایی، شاید مناسب نبودن غلظت آن بوده است و یا به نظر می­رسد عنصر نیکل به میزان کافی در محیط وجود نداشته است که بتواند سبب بهبود عمر گلجایی گردد البته علت دیگر شاید وجود حالت اسیدی در محلول نگهدارنده گل‌ها در این سری از تیمارها بوده است. چون روش اعمال عنصر نیکل به تنهایی شامل حل کردن آن در اسید نیتریک بود و همین عامل سبب ایجاد خاصیت اسیدی با پی اچ پایین در محلول نگهدارنده شده که شاید خود همین عامل یک عامل منفی بود که می توانست اثرات مثبت یون نیکل را بپوشاند و باعث بی‌تاثیر شدن این عناصر بر عمر پس از برداشت گل‌ها شود.
کاهش وزن تازه و وزن خشک گل­ها در پژوهش حاضر تحت تاثیر تیمارها قرار گرفت به گونه ­ای که در گل­های دریافت کننده تیمار سولفات و نیترات نیکل وزن خشک بالاتری داشتند و وزن تازه آن­ها در طی مدت آزمایش به میزان بیشتری حفظ گردید. گیاهان زینتی گلدانی دارای یک تعادل بین قسمت ساقه و ریشه هستند یعنی قسمت‌های بالایی گیاه با انجام عمل فتوسنتز مواد غذایی مورد نیاز تمام قسمت‌های گیاه را تامین می کند و ریشه ها آب و عناصر مورد نیاز برای رشد و نمو را تامین می‌کنند و هر دو قسمت در تامین هورمون‌ها گیاهی و تعادل آن‌ها که لازمه بسیار از فرآیندهای گیاهی است موثراند (رید و ژیانگ^[۱۱۶]، ۲۰۱۲). جدا کردن گل (در مورد گل‌های شاخه بریده) از گیاه مادری این تعادل و تقسیم کار را بر هم می‌زند و گل در عمر محدود پس از برداشت خود متکی به آن‌چه در سلول‌های خود انباشته است می گردد بنابراین در طی مدت نگه‌داری گل، وزن تازه کاهش می‌یابد به علاوه این که ساختارهای درون سلول و ماکروملکول‌ها هم شروع به شکستن می‌کنند (کادر^[۱۱۷]،۲۰۰۲). چون در این حالت استراتژی گیاه تغییر می کند. وقتی گیاه بر روی ریشه‌های خود رشد می کند، هدف حداکثر رشد است اما بعد از جداسازی از گیاه مادری هدف حداکثر بقا است. بنابراین با توجه به اولویت‌ها شکستن ذخایر سلولی آغاز می‌شود پس وزن خشک گل‌ها نیز کاهش می یابد (تایز و زایگر^[۱۱۸]،۲۰۱۰).کاربرد عنصری مانند نیکل که بر روی متابولیسم قند‌ها و ترکیبات نیتروژن دار موثر است و همچنین خاصیت ضد تولید اتیلن دارد یا حداقل میزان آن را کاهش می‌دهد، می‌تواند سبب جلوگیری از کاهش وزن تازه و حفظ وزن خشک گل­ها گردد، زیرا در این سری از گل­ها ماکروملکول­های داخلی سلول کمتر می شکنند یا حداقل برای مدت بیشتری باقی می‌مانند. احتمالاً به همین علت است که درصد قند در نمونه های تیمار شده با عنصر نیکل نیز سولفات و نیترات نیکل نسبت به شاهد کمتر کاهش یافته است. گاد و همکاران (۲۰۰۷) ، در پژوهش نشان دادند که ۳۰ میلی‌گرم نیکل به ازای هر کیلوگرم خاک گلدان سبب بهبود درصد مواد قندی^[۱۱۹]TSS) ) میوه­های گوجه فرنگی گردید. حضور یون نیکل در خاک کشت گیاه سویا سبب افزایش وزن خشک شاخساره­ها گردید (کاراندیش و همکاران^[۱۲۰]، ۲۰۰۲). شانتاروم و راو^[۱۲۱] (۲۰۰۰) نشان دادند که نیکل اثر مثبت به افزایش وزن خشک گیاه گوجه فرنگی داشته است.
همان‌طور که گفته شد یکی از دلایل کاهش عمر پس از برداشت گل‌های بریده وجود میکرو­ارگانیسم­ها در ساقه و محلول نگهداری گل­ها می‌باشد (کاظمی و عامری، ۲۰۱۲). به خوبی روشن شده است که مسدود شدن مسیر آوندهای چوبی به وسیله این میکروارگانیسم‌ها که درون مجاری آوندی یا محلول نگهدارنده تجمع می یابند می تواند سبب کاهش کیفیت و عمر پس از برداشت گل­های شاخه بریده گردد (مرندی و همکاران، ۲۰۱۱). گزارش شده است که بین جمعیت باکتریایی موجود در محلول نگهدارنده و توانایی هدایت آب در ساقه گل یک رابطه منفی موجود است (کاظمی و همکاران، ۲۰۱۱). گل­های شاخه بریده به آلودگی میکروبی در انتهای ساقه یا در محلول نگهداری حساس‌اند و هر چه این آلودگی بیشتر باشد عمر پس از برداشت یا گلجایی آن­ها کوتاه تر می‌شود (بالسترا و همکاران^[۱۲۲]، ۲۰۰۵). با کتری­های موجود در آب گلدان می­توانند سبب مسدود شدن آوند­ها در سطوح برش گردند (کاظمی و همکاران، ۲۰۱۱). اثر دیگر باکتری­ های موجود در آب گلدان، تولید اتیلن توسط آن­هاست که همین موضوع می تواند روی فرایند پیری و کاهش عمر گلجایی اثر قابل توجهی داشته باشد (زاگروی و رید^[۱۲۳]، ۱۹۸۶). کاربرد نیکل در این پژوهش باعث کاهش باکتری­ ها در محلول نگهداری گل­ها و نیز در ته ساقه­ها شد که همین موضوع روی عمر پس از برداشت گل­ها تاثیر مثبت داشت، همچنین این پدیده سبب بهبود قطر گل­ها و وزن تر و خشک آن­ها در طی دوران نگهداری آن­ها گردید. نقش نیکل در افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها مدت‌هاست که به اثر مستقیم این عنصر بر عامل بیماری‌زا یا ساز و کارهای مقاومتی گیاه به بیماری‌ها نسبت داده‌اند. کار و میشرا^[۱۲۴] (۱۹۷۴) نتیجه گرفتند که احتمالاً نیکل به علت اثر سمیت مستقیم که بر پاتوژن‌ها دارد باعث کاهش ایجاد بیماری می‌گردد. گراهام و همکاران^[۱۲۵] (۱۹۸۵) نشان دادند که تیمار نیکل بر ریشه‌های گیاه نخود گاوی باعث کاهش %۵٠ حمله انواع قارچ‌ها گردید. علت این کاهش هنوز به طور روشن مشخص نیست. بدون در نظر گرفتن ساز و کارها، یک اثر مستقیم بین تیمار گیاهان با نیکل و افزایش تحمل و مقاومت به بیماری‌ها ثبت گردیده است. به هر حال کاربرد نیکل سبب کاهش تعداد باکتری‌های موجود در محلول نگهدارنده و ته ساقه گل­ها در این پژوهش گردید همین موضوع سبب کاهش ممانعت آن­ها در مسیر آوندی گل­ها گردید که در نهایت سبب بهبود جذب آب بهتر توسط گل­ها گردید.
در پژوهش حاضر فعالیت آنریم­های سوپر اکسیددیسموتاز و پراکسیداز بعد از کاربرد تیمارها افزایش یافت. سعیدی سار و همکاران^[۱۲۶]، (۲۰۰۶) نشان دادند که کاربرد عنصر نیکل در تلفیق با جیبرلین و اسید ابسیزیک می‌تواند سبب افزایش فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداز گردد که نتایج به دست آمده در این پژوهش هماهنگ با این مطالعه بود.
غلظت بالاتر کاروتنوئید و پروتئین در گل­هایی که تیمار نیکل را دریافت کرده بودند به دست آمد. نکته جالب این که به طور کلی علت بهبود پایه ای پروتئین ها و همچنین این رنگدانه در نمونه­هایی که تیمار نیکل دریافت کرده بودند را می­توان به این صورت شرح داد: عنصر نیکل بر روی متابولیسم نیتروژن و چرخه ترکیبات نیتروژن دار در داخل گیاه تاثیرگذار است و باعث بهبود عملکرد چرخه می‌شود (بایی و همکاران، ۲۰۰۶). همچنین عنصر نیکل بر متابولیسم کربوهیدرات­ها در داخل گیاه موثر است و تضمین کننده تامین بهینه انرژی برای رشد و نمو گیاه است (وود و ریلی، ۲۰۰۷). برای سنتز رنگدانه­ها وجود اسکلت­های کربنی حاصل از متابولیسم ترکیبات کربوهیدراتی و وجود ترکیبات نیتروژن‌دار ضروری است (تایز و زایگر، ۲۰۱۰). بنابراین بهینه شدن این دوچرخه سبب بهبود وضعیت رنگدانه­ها می‌شود. در مورد نیتروژن کل هم می ­تواند این گونه گفت که همان طور که شرح داده شد استراتژی گیاه در هنگام جدا شدن از گیاه مادری تغییر می یابد و هدف نهایی بقای طولانی تر گیاه است بنابراین در این شرایط گیاه برای ادامه زندگی وابسته به منابع موجود می­ شود. بهبود متابولیسم گیاه در اثر وجود نیکل، کاهش تعداد میکروارگانیسم­ها، افزایش فعالیت آنزیم­ های آنتی اکسیدان سبب بهبود سلامت گیاه می‌شود پس پیری به تعویق می­افتد و ساختارهای سلولی از جمله پروتئین­ها برای مدت بیشتری حفظ می‌شوند.
۵-۲- نتیجه گیری
در این مطالعه، همه تیمارهای نیکل، سولفات و نیترات نیکل نسبت به شاهد کم و بیش در بهبود ویژگی‌های پس از برداشت گل­های شاخه بریده ژربرا موثر بودند. نیترات نیکل در غلظت ۵۰ میلی گرم در لیتر عمر گلجایی گل شاخه بریده ژربرا به مدت حدود ۴ روز نسبت به شاهد (آب مقطر) افزایش داده است. در این آزمایش نیترات نیکل و سولفات نیکل در غلظت‌های بالا (۵۰ میلی‌گرم در لیتر) بر افزایش شاخص‌های مهم دیگر پس از برداشت گل ژربرا مانند قطر گل ، در صد قند (TSS)، میزان پروتئین گلبرگ، میزان رنگیزه کاروتنوئید، جذب آب و فعالیت‌های آنزیمSOD و POD تاثیرگذار بوده اند. عنصر نیکل با غلظت‌های استفاده شده تاثیر کمتری بر روی شاخص‌های مورد بررسی داشته‎اند.
۵-۳- پیشنهادها
بررسی برهمکنش نمک‌های نیکل بر ویژگی­های پس از برداشت گل­های شاخه بریده.
کاربرد سایر ترکیبات افزایش دهنده عمر پس از برداشت مثل اسید سالیسیلیک با این دو نمک نیکل و بررسی برهمکنش آن­ها بر ویژگی­های پس از برداشت گل­های شاخه بریده.
کاربرد نمک‌های سولفات و نیترات نیکل در مراحل قبل از برداشت گل­ها و بررسی تأثیر آن­ها بر ویژگی‌های پس از برداشت گل­های شاخه بریده.

۴-۲-۱- ساخت دیوار حائل و نقض حقوق بشردوستانه
حقوق بین الملل بشردوستانه شامل مجموعه ای از قواعد و مقررات است که به هنگام وقوع مخاصمه مسلحانه و نیز در دوران اشغال نظامی به منظور حمایت از افراد و محدود کردن عملیات نظامی به وجود آمده است .
به صورت کلی اسناد بین المللی مربوط به حقوق بشردوستانه شامل کنوانسیون های چهارگانه ژنو ۱۹۴۹ و الحاقات و نیز کنوانسیون لاهه می شود .
برای بررسی دقیق باید این موضوع مشخص شود که آیا فلسطین سرزمین اشغالی است یا خیر تا بتوان قابلیت اعمال این دسته از قوانین را مورد بررسی قرار داد .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جامعه بین المللی سرزمین هایی را که بعد از سال ۱۹۶۷ به اشغال اسرائیل درآمد را سرزمین های اشغالی می داند ولی اسرائیل همواره ادعا می کند از آنجا که این سرزمین ها تحت مدیریت خود اسرائیل بوده اند هیچگاه نمی توان آن را اشغالی دانست و بنابراین فلسطین به عنوان «دول معظم متعاهد » مندرج در ماده ۲ کنوانسیون چهارم ۱۹۴۹ ژنو نیست و از آنجا که اسرائیل عضو کنوانسیون لاهه نیز نمی باشد بنابراین هیچ یک از اسناد فوق الذکر برای اسرائیل لازم الرعایه نیست . اما باید به این نکته توجه شود که مقررات این کنوانسیون ها به قواعد عرفی تبدیل شده اند و همه دولت ها از جمله اسرائیل نیز نسبت به تعهدات مندرج در آن ملتزم هستند . دیوان در ادعای اسرائیل مبنی بر اشغالی نبودن سرزمین فلسطین به ماده ۴۲ کنوانسیون لاهه ۱۹۰۷ استناد می کند که بیان داشته :
« یک سرزمین هنگامی که تحت اشغال ارتش متخاصم قرار بگیرد سرزمین اشغالی است » .
پس سرزمین هایی که بعد از سال ۱۹۶۷ به اختیار اسرائیل درآمده اشغالی است و سایر موضوعات این قضیه را تحت الشعاع قرار نمی دهد . ^[۲۲۰] مجامع بین المللی نیز بارها اسرائیل را به عنوان دولت اشغالگر شناخته اند . به عنوان مثال می توان به قطعنامه ۱۳۲۲ مصوب سال ۲۰۰۰ شورای امنیت و نیز قطعنامه های ۳۰۰۵ مورخ ۱۹۷۲ و نیز قطعنامه مورخ ۱۹۷۱ مجمع عمومی و نیز قطعنامه کمیسیون حقوق بشر شورای اقتصادی و اجتماعی مورخ ۱۹۷۲ اشاره کرد و بعلاوه به موجب اعلامیه دولت های عضو کنوانسیون ژنو ۱۹۹۱ . دولت های شرکت کننده قابلیت اعمال کنوانسیون های ژنو نسبت به سرزمین های اشغالی را مسلم دانسته و ضرورت اجرای کامل این قوانین را یادآور شدند .
کنوانسیون های چهارگانه ژنو ۱۹۴۹ توسط اسرائیل بصورت بدون حق شرط به تصویب رسیده است اما همانطور که گفته شد اسرائیل فلسطین را به عنوان یکی از دول متعاهد به رسمیت نمی شناسد و بر همین مبنا حقوق بین الملل بشردوستانه را قابل اجرا در فلسطین نمی داند و دیوان نیز با توجه به درگیری مسلحانه و سابقه اجرای این کنوانسیون ها در سرزمین های اشغالی توسط اسرائیل و نیز احکام ، محاکم اسرائیل به رد این موضوع پرداخته و می افزاید :
«دیوان معتقد است که کنوانسیون چهارم ژنو در تمامی سرزمین های اشغالی به دنبال وقوع مخاصمه مسلحانه بین دو یا چند دول متعاهد قابل اجرا است . اسرائیل و اردن در آغاز مخاصمه ۱۹۶۷ عضو این کنوانسیون بودند بنابراین کنوانسیون مزبور در سرزمین های اشغالی که در سمت شرق خط سبز قرار داشتند و به اشغال درآمدند قابل اجرا است بدون اینکه نیازی به تحقیق بیشتر در این مورد باشد . »
اسرائیل همواره از قبول مسئولیت در موارد حقوق بشردوستانه شانه خالی می کند و دلایلی نیز برای آن برمی شمرد . یکی از دلایل اسرائیل همواره این بوده است که این رژیم در بسیاری از معاهدات و کنوانسیون های مورد استناد جامعه بین المللی شرکت نداشته و بر همین اساس بر طبق ماده ۲۶ عهدنامه ۱۹۶۹ وین در مورد معاهدات که بیان می دارد .
« هر معاهده لازم الاجرا تنها برای طرفین آن معاهده تعهدآور است و باید با حسن نیت انجام شود »از اعمال آنها خودداری می کند .
و دلیل دومی که اسرائیل در برخورد با مسئله فلسطین بیان می دارد این است که فلسطین به صورت کشوری مستقل یا بخشی از یک کشور شناخته نشده بوده تا بتوان آنرا عضوی از جامعه جهانی عضو معاهدات و مشمول مقررات آنها دانست .
این نوع استدلال ها از طرف اسرائیل در پرونده رای مشورتی دیوان بین المللی دادگستری در مورد دیوار حائل نیز بیان شد . اما مورد پذیرش واقع نشد . دیوان در پاسخ به این اشکالات بیان داشت : که اولاً اسرائیل قبلاً این قوانین مخصوصاً کنوانسیون های چهارگانه ژنو را در مناطق اشغالی را به اجرا در می آورده دیوان عالی اسرائیل در رای ۳۰ می ۲۰۰۴ خود نیز این قواعد بین المللی را در مناطق اشغالی قابل اجرا دانسته است و مضافاً به اینکه دیوان با توجه به شروط اعمال ماده ۲ مشترک که صرف وجود درگیری نظامی را برای اجرای مقررات بشردوستانه کافی می داند استدلال اسرائیل دارای وجه حقوقی نیست .
از طرف دیگر باید گفت حقوق بشردوستانه از چنان درجه اهمیت بالایی برخوردار است که میتوان گفت این دسته از مقررات و قواعد بین المللی بیانگر شماری از حقوق بنیادین انسانی هستند که خصلت قواعد آمره را پیدا کرده اند و به لحاظ محتوا نیز بیان کننده حقوق بین الملل عرفی هستند . ^[۲۲۱] رویه های قضائی بین المللی نیز بر پایه همین طرز تلقی است . ^[۲۲۲]
با توجه به ابعاد مهم بین المللی این قضیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در دهمین اجلاس فوق العاده خود در ۸ دسامبر ۲۰۰۳ بر اساس قطعنامه شماره ES-10/14 از دیوان بین المللی دادگستری تقاضای نظر مشورتی کرد . هر چند که رای مشورتی دیوان بین المللی دادگستری فاقد جنبه الزام آور می باشد ولی این نظر به صورت بسیار واضح و روشن به همه ابعاد قضیه پرداخت و به موضوع بصورت همه جانبه پرداخته شد .
سوال مجمع عمومی از دیوان به قرار زیر است :
بر اساس آنچه که در گزارش دبیر کل شرح داده شده است و با توجه به قوانین و اصول بین المللی از جمله کنوانسیون چهارم ژنو سال ۱۹۴۹ و قطعنامه های شورای امنیت و مجمع عمومی پیامدهای حقوقی ناشی از احداث دیوار توسط اسرائیل در فلسطین اشغالی در داخل و نواحی شرق بیت المقدس چیست ؟
در گزارش دبیر کل سازمان ملل به تبعات ساخت دیوار حائل برای مردم فلسطین اشاره شده است اولین و مشهودترین اثر ایجاد دیوار حائل به محاصره درآوردن فلسطینیان و کاهش شدید آزادی تردد و عبور و مرور فلسطینیان است . بر طبق گزارش اداره مرکزی آمار فلسطین دیوار حائل تاکنون سی روستا را از خدمات بهداشتی ، بیست و دو روستا را از خدمات آموزشی و هشت روستا را از منابع سالم آب و سه روستا را از خدمات برق محروم کرده است . ^[۲۲۳]
یکی از اصول اساسی عهد نامه لاهه بیان شده است
«قدرت اشغالگر باید به مالکیت خصوصی در سرزمین های اشغالی احترام بگذارد از این رو انهدام اموال خصوصی بدون ضرورت مبرم نظامی یاد در صورتی که صرفاً در جهت هدف های انتقام جویانه یا خسارت بار به دشمن باشد ممنوع است » .
و نیز بر اساس کنوانسیون های چهارگانه ژنو قدرت اشغالگر باید به اموال خصوصی احترام بگذارد اما می توان این اموال را به صورت موقت مورد استفاده قرار دهد و در صورت استفاده نیروی اشغالگر می باید پرداخت غرامت را به عهده بگیرد . ^[۲۲۴]
اسرائیل برای احداث دیوار حائل بسیاری از مزارع و باغات و مناطق مسکونی را مصادره و آنها را تخریب کرده است و در مواردی اندک برای صاحبان آنها دریافت غرامت را امکان پذیر می داند . ساخت دیوار با انهدام ، مصادره و تخریب اموال فلسطینیان همراه بوده و هیچ منفعتی را نیز برای آنها دربر نداشته است . اسرائیل همواره امنیت شهرک نشینان را یکی از دلایل مهم ساخت دیوار می داند اما باید به این نکته توجه داشت که ساخت این دیوار در مناطق اشغالی صورت می گیرد و نقض حقوق بین الملل است .
بر اساس کنوانسیون لاهه اموال خصوصی قابل مصادره نمی باشند . ^[۲۲۵] و نیز بر اساس کنوانسیون چهارم ژنو انهدام یا تخریب آنها در صورتی مجاز است که ناشی از ضرورت عملیات نظامی بوده باشد . ^[۲۲۶] اسرائیل همواره ضرورت نظامی را به عنوان یکی از عوامل رافع مسئولیت مورد استناد قرار می دهد در ماده ۴۹ کنوانسیون ژنو ۱۹۴۹ ضرورت نظامی را یکی از عوامل رافع مسئولیت برای نیروی اشغالگر می داند و نیز در ماده ۵۲ همین کنوانسیون ضرورت نظامی را یکی از موارد جواز تخریب اموال خصوصی می داند .
توجیه دیگر اسرائیل برای تخطی از قوانین بین المللی استناد به ماده ۵۱ منشور ملل متحد در مورد دفاع مشروع است . ماده ۵۱ منشور بیان می کند :
«در صورت وقوع حمله مسلحانه علیه یک عضو ملل متحد تا زمانی که شورای امنیت اقدامات لازم برای حفظ صلح و امنیت بین المللی را به عمل آورد هیچ یک از مقررات این منشور به حق ذاتی دفاع از خود ، خواه فردی یا جمعی لطمه ای وارد نخواهد کرد ، اعضا باید اقداماتی را که در جهت اعمال این حق به عمل می آورند را فوراً به شورای امنیت گزارش دهند . این اقدامات به هیچ وجه در اختیار و مسئولیتی که شورای امنیت بر طبق این منشور دارد و به موجب آن برای حفظ و اعاده صلح و امنیت بین المللی و در هر موقع که ضروری تشخیص دهد ، اقدام لازم را به عمل خواهد آورد . تاثیری نخواهد داشت .»
اسرائیل همچنین علاوه بر استناد به این ماده به قطعنامه های ۱۳۶۸ و ۱۳۷۳ شورای امنیت مصوب سال ۲۰۰۱ استناد می کند و مدعی اعمال حق ذاتی دفاع از خود از طریق ساخت دیوار حائل می باشد .
در موارد ادعائی اسرائیل برای ساخت این دیوار باید مد نظر داشت که اقدامات نظامی قدرت اشغالگر که آن را بر اساس ضرورت می داند باید متناسب نیز باشد در این قضیه به هیچ وجه تناسبی بین اقدامات فلسطینیان و احداث دیوار وجود ندارد بعلاوه اقداماتی که در قالب ضرورت و دفاع مشروع صورت می گیرد نیز باید اقداماتی نظام مند و در چهارچوب حقوق بین الملل باشد و برای این اهداف نمی توان به اقداماتی دست زد که خود ناقض حقوق بین الملل باشند . ^[۲۲۷]
همچنین دیوان در مورد استناد اسرائیل به دفاع مشروع اظهار نظر می کند که حق ذاتی دفاع از خود در مورد حمله مسلحانه هر دولت نسبت به دولت دیگر به رسمیت شناخته شده است لیکن اسرائیل در خصوص وقوع حمله علیه خود که قابل انتساب به یک دولت خارجی باشد هیچ ادعائی ندارد و نیز اسرائیل نسبت به سرزمین های اشغالی دارای کنترل موثر است و ساخت دیوار را به دلیل وجود تهدیدی می داند که از داخل همان مناطق صورت می گیرد و نه خارج از آن ، پس وضعیت با آنچه که شورای امنیت با صدور قطعنامه های ۱۳۶۸ و ۱۳۷۳ در نظر داشته است متفاوت است . ^[۲۲۸] بر این اساس دیوان به این نتیجه رسید که ماده ۵۱ منشور ربطی به این قضیه ارتباطی ندارد . ^[۲۲۹]
همانطور که گفته شد اسرائیل در ساخت دیوار حائل به مواد ۴۹ و ۴۳ کنوانسیون چهارم ژنو در مورد ضرورت جنگی استناد می کند . بند ۲ ماده ۴۹ کنوانسیون چهارم ژنو ممنوعیت انتقال اجباری اشخاص مورد حمایت ساکن در اراضی اشغالی در صورتی که ضرورت های عالیه نظامی قدرت اشغالگر توجیه کند تخصیص می زند این ماده بیان می کند که :
« دولت اشغالگر می تواند در صورتی که امنیت اهالی یا ضرورت های عالیه نظامی ایجاب کند به تخلیه تمام یا قسمتی از ناحیه اشغال شده مبادرت کند . »
در بند ۲ ماده ۴۹ صحبت از تخلیه ساکنین اهالی سرزمین های اشغالی است و نه انتقال اجباری آنها و همچنین این انتقال و تخلیه جمعیت به صورت موقتی است و برای حفظ امنیت و منافع ساکنین آن منطقه . این ماده دارای شروطی است که از آن جمله بازگشت اهالی تخلیه شده به محض پایان مخاصمه که در مورد دیوار حائل این بازگشت غیر قابل انجام است .
ساخت دیوار حائل موجب تخریب و انهدام اموال و اراضی مردم غیر نظامی شده است . لزوم حفظ حرمت اموال خصوصی مردم از طرف دولت اشغالگر با صراحت در ماده ۴۶ عهدنامه چهارم لاهه مقرر شده است . ماده ۴۶ : «دولت اشغالگر باید به مالکیت خصوصی در سرزمین های اشغالی احترام بگذارد و انهدام اموال خصوصی بدون ضرورت مبرم نظامی و یا به خاطر اهداف انتقام جویانه و وارد آوردن خسارت به دشمن ممنوع است » .
دیوان ضمن توجه به موضوع ضرورت نظامی معتقد است که اگرچه در بعضی شرایط معین ضرورت نظامی در سرزمین های اشغالی حتی پس از پایان عملیات نظامی مورد استناد قرار می گیرد اما در مورد دیوار حائل این اقدام برخلاف نهی صریح ماده ۵۳ کنوانسیون ژنو بوده و دیوان قانع نشده است که « تعقیب اهداف امنیتی توسط اسرائیل » موجب احداث دیوار حائل شده باشد . ^[۲۳۰]
همچنین دیوان ساخت دیوار در مسیر مورد نظر را تنها راه محافظت از منافع اسرائیل در برابر تهدیدهایی که ممکن است علیه آن صورت بگیرد نمی داند .^[۲۳۱] بنابراین دیوان نتیجه می گیرد که احداث دیوار در مسیری که حقوق فلسطینیان را به شدت پایمال می کند با هیچ ضرورت نظامی و ملاحظات امنیتی توجیه پذیر نیست و نقض تعهدات بین المللی اسرائیل است .
باید مد نظر داشت که اسرائیل بر این مناطق کنترل موثر دارد و می تواند با تشدید کنترل از اقداماتی که برخلاف مصالح خود می داند جلوگیری نماید اما حق ندارد که به بهانه حفظ امنیت شهرک نشینان این دیوار حائل را ایجاد کند زیرا تاسیس این شهرک ها خود نقض فاحش حقوق بشردوستانه است که بارها توسط سازمان های بین المللی محکوم شده است .
به طور کلی می توان گفت که ساخت این دیوار مقررات کنوانسیون ۱۹۰۷ لاهه و نیز مواد ۲۷ و ۴۹ ، ۵۲ و ۵۳ و ۵۹ ، ۶۴ و ۱۴۷ کنوانسیون چهارم ژنو را نقض می کند .^[۲۳۲]
۴-۲-۲ ساخت دیوار حائل و حقوق بشر :
اسرائیل و بعضی از حقوق دانان غربی معتقدند که حقوق بشر به منظور حفظ حرمت و حیثیت انسانی در زمان صلح تدوین شده است و نیز برای حفظ حرمت و حیثیت انسان در مخاصمات مسلحانه نیز حقوق مخاصمات مسلحانه تدوین گردیده است و این دو در شرایط خاص خود قابل اعمال هستند . اما بر اساس نظر اکثر حقوقدانان حقوق بشر و حقوق بشردوستانه هر دو در جهت حفظ حرمت و شان انسان به وجود آمده اند و به صورت مکمل برای رسیدن به این هدف کار می کنند . نخستین کنوانسیون بین المللی حقوق بشر در تهران نیز این مطلب را مورد تایید قرار داده است .^[۲۳۳]
این کنوانسیون با تصویب قطعنامه شماره ۲۳ با عنوان « رعایت حقوق بشر در زمان مخاصمات مسلحانه » حقوق بشردوستانه را دنباله حقوق بشر می داند .
مجمع عمومی سازمان ملل نیز در قطعنامه ۲۶۷۵ دسامبر ۱۹۷۰ مربوط به « اصول بنیادین / مربوط به حمایت از جمعیت غیر نظامی در زمان مخاصمات مسلحانه بیان می کند که حقوق بنیادین بشر ، آنگونه که در حقوق بین الملل مقرر است و در اسناد بین المللی آمده در زمان مخاصمات مسلحانه همچنان قابل اجراست .»
این حقوق که از آنها می توان به « حقوق بنیادین » یاد کرد به عنوان حقوقی هستند که همیشه قابل اعمال هستند و در همه حال باید رعایت شوند . ^[۲۳۴] دیوان نیز در رای مشورتی خود هر دو شاخه حقوق بشر و حقوق بشردوستانه را مکمل یکدیگر می داند و بر اجرای حقوق بشر در زمان مخاصمات مسلحانه تاکید می کند . »^[۲۳۵]
اسرائیل همواره به این موضوع که حقوق بشر در زمان صلح و صرفاً به منظور حمایت از شهروندان در برابر دولت متبوع آنها قابل اجراست استفاده می کند و رفتار با فلسطینیان را خارج از گستره ی اسناد و قوانین حقوق بشر موضوعه می داند و در گزارشات خود به کمیته حقوق بشر نیز از این موضوع دفاع می کند و بیان می کند : « و سایر اسناد مشابه حقوق بشر مستقیماً در مورد شرایط حاکم بر سرزمین های اشغالی قابل اجرا نیست . »
در بیان این نظر اسرائیل به بند ۱ ماده ۲ میثاق حقوق مدنی – سیاسی توجه نداشته است که به تصریح بیان می کند :
«دولت های عضو این میثاق متعهد می شوند که حقوق شناخته شده در این میثاق را درباره کلیه افراد مقیم در قلمرو و تابع حاکمیتشان بدون هیچ گونه تمایزی محترم شمارند و اجرای آن را تضمین کنند » .
اصولاً می توان گفت که صلاحیت کشورها در اجرای میثاقین و اسناد حقوق بشری یک صلاحیت سرزمینی است و دولت ها می بایست فراتر از صلاحیت ملی خود به اجرای این دسته مقررات اقدام کنند . با توجه به هدف و موضوع میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی طبیعی به نظر می رسد که دولت های عضو میثاق حتی در فرض اخیر ملزم به رعایت این دسته از حقوق هستند .