۱-۲-۳- فرسایش پذیری خاک^[۱۳]
فرسایش پذیری در حقیقت بیان کمی حساسیت ذاتی خاک نسبت به جداشدن ذرات از بستر و انتقال آن توسط عوامل فرساینده است. به عبارت دیگر فرسایش پذیری خاک مقاومت خاک در برابرجدا شدن و انتقال ذرات است. خصوصیاتی از خاک که در فرسایش پذیری آن موثرند عبارتند از سرعت نفوذ، مقدار مواد آلی، بافت، ساختمان و کلوئیدهای خاک (رفاهی،۱۳۸۵).
۱-۲-۴- هدر رفت خاک: مقدار خاک شسته شده از یک سطح معین را گویند که بر حسب تن در هکتار یا گرم در متر مربع بیان می شود (مهدوی، ۱۳۷۸).
۱-۲-۵- نقش بافت، ساختمان و مواد آلی در هدر رفت خاک
بین مقدار سیلت یک خاک و فرسایش پذیری آن ارتباط نزدیکی وجود دارد. هر چه مقدار سیلت خاک بیشتر باشد و میزان فرسایش پذیری آن افزایش می یابد، زیرا سیلت چسبندگی ندارد. ارتباط بین درصد سیلت خاک و میزان فرسایش پذیری تحت تاثیر درصد مواد آلی و رس خاک می باشد. بین دو خاک با میزان سیلت برابر ولی مواد آلی و رس متفاوت، خاکی که میزان مواد آلی و رس بیشتری دارد، کمتر فرسایش پذیر است ( رفاهی،۱۳۸۵).
۱-۲-۶- نقش سازند زمین شناسی در هدررفت خاک
با شناخت سنگ ها، حساسیت آن ها نسبت به فرسایش تا حدودی معلوم می شود. مثلا سنگ های آذرین با فرسایش کم در مقابل آب و هوا و یخبندان مقاوم هستند و سنگ های رسوبی مانند مارن های دوره میوسن با مقدار گچ و نمک زیاد پتانسیل فرسایشی بیشتر و سنگ‌های آهکی مقاومت بیشتری در مقابل فرسایش دارند (احمدی،۱۳۷۷).
۱-۲-۷- نقش درجه شیب در هدر رفت خاک
نقش شیب زمین در فرسایش بر حسب خصوصیات خاک متفاوت است. اثر شیب در خاک های قابل نفوذ کاهش می‌یابد زیرا آب پیش از سرعت گرفتن در داخل خاک نفوذ می‌کند. با افزایش شیب پایداری خاک کاهش می‌یابد، به عبارت دیگر نیروی انتقال ذرات به طرف پایین افزایش می‌یابد. در صورت یکسان بودن سایر شرایط، شیب های تند فرسایش بیشتری ایجاد می‌کنند. زیرا در شیب تند، آب به سرعت به طرف پایین جاری می‌شود و انرژی جنبشی و قدرت فرسایندگی آن بیشتر می‌شود. اگر شیب زمین چهار برابر شود سرعت جریان دو برابر می‌شود یا با دو برابر شدن سرعت جریان، انرژی جنبشی و در نتیجه قدرت فرسایندگی آن چهار برابر می‌شود (مهدوی،۱۳۸۷).
۱-۲-۸- نقش جهت شیب در هدر رفت خاک
شیب های آفتاب گیر معمولا نسبت به شیب‌های سایه‌گیر فرسایش بیشتری ایجاد می‌کنند، زیرا شیب‌های آفتاب‌گیر نسبت به شیب‌های سایه‌گیر گرمتر بوده و تبخیر بیشتری دارند، بنابراین ذخیره آب خاک کم شده، رشد پوشش گیاهی کمتر است. همچنین، در شیب‌های آفتاب‌گیر تابش شدید خورشید با تجزیه مواد آلی، چسبندگی خاک از دست رفته و مستعد فرسایش می‌شود (پارساخو، ۱۳۹۱).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۲-۹- رواناب^[۱۴]
زمانی که شدت بارندگی خالص در سطح زمین بر شدت نفوذ فزونی یافته و ذخیره چالاب سطحی پر شود، رواناب ایجاد خواهد شد. در حقیقت، رواناب از محاسبه اختلاف بین شدت بارندگی و نرخ نفوذ‌پذیری خاک بدست می‌آیدوقتی میزان مواد منتقله بیش از توان حمل رواناب باشد، رسوب گذاری شروع خواهد شد (فرسیت و همکاران، ۲۰۰۶؛ رفاهی، ۱۳۸۵).
۱-۲-۱۰- الگوی جریان رواناب روی ساختمان جاده جنگلی
با وقوع بارندگی، رواناب از دامنه بالادست جاده روی شیروانی خاکبرداری سرریز شده و این جریان به همراه رواناب حاصل از شیروانی خاک‌برداری وارد جوی کناری می‌شود (پارساخو، ۱۳۹۱). در جاده گرده ماهی شکل نیمی از رواناب حاصل از شیروانی خاک‌ریزی وارد جنگل می‌شود (دابی و همکاران،۲۰۰۴).بخشی از جریان آب داخل جوی کناری از طریق آبروهای عرضی وارد دامنه پایین دست جاده شده و در سطح جنگل رسوب می‌کند و بخش دیگر مستقیما وارد آبروهای جنگلی می‌شود (پارساخو،۱۳۹۱).

شکل ۱-۲- الگوی جریان رواناب روی ساختمان جاده جنگلی (فو و همکاران ۲۰۱۰)
۱-۲-۱۱- مدل برآورد رسوب SEDMODL
^[۱۵]SEDMODLیک برنامه مدل­سازی مبتنی برGIS^[16]است که در سال ۱۹۹۹ توسط شرکتی در شهر بیزایالات متحده آمریکا و با همکاری انجمن ملی بهسازی هوا و رودخانه توسعه پیدا کردند. این مدل­ها قسمت­ هایی از یک جاده با پتانسیل رسوبدهی بالا در یک حوزه آبخیز را معین و مشخص می­ کنند. وضعیت دوری و نزدیکی جاده­ها به شبکه رودخانه، توسط داده ­های مکانی سنجیده می­ شود (آکای و همکاران^[۱۷]، ۲۰۰۸؛ سارفیلت^[۱۸] و همکاران، ۲۰۱۱).
۱-۲-۱۲- مدل برآورد رسوب WARSEM
WARSEM^[19]یامدل فرسایش سطح جاده واشنگتنتوسط گروه منابع طبیعی واشنگتن طراحی شده است .این برنامه قادر است فرایند رسوبگذاری و زهکشی را از یک حوزه آبخیز پهناور گرفته تا یک قسمت کوچک از جاده مدل­سازی کند. به کمک این مدل می­توان یک برنامه دراز مدت برای مدیریت پایدار جاده تدوین نمود (داف وهمکاران، ۲۰۱۰ ).
۱-۲-۱۳- سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)
به دلیل نیاز به تسریع امور اجرایی، محدود بودن منابع مالی و افزایش هزینه‌‌ها در کشور ما، استفاده از فن‌آوری‌های برتر مانند فناوری اطلاعات، سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) و تکنولوژی سنجش از دور(RS)^[20]در امور جنگل‌داری ضروری و از اهمیت زیادی برخوردار است. سامانه اطلاعات جغرافیایی، یک سیستم رایانه‌ای برای مدیریت داده‌های مکانی است. هدف نهایی در کلیه پروژه‌های این سیستم،‌ ترکیب داده‌های مختلف از منابع گوناگون به منظور توصیف، آنالیز پدیده‌ها یا ایجاد نقشه‌های جدید است که می‌توانند در تصمیم گیری‌ها مورد استفاده قرار گیرند (هوشیارخواه، ۱۳۸۵).
فصل دوم
پیشینه تحقیق
۲-۱- سابقه ی تحقیق در داخل کشور:

• • راهبری سی‌سخت و عبدی(۱۳۸۹) میزان تاثیر چهار عامل عرض روسازی، شیب طولی جاده، درصد پوشش گیاهی، و سن جاده در تولید رسوب جاده های جنگلی را با کمک CULSED در جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود کنارمورد بررسی قرار دادند. میزان رسوب تولیدی به کمک این مدل ۱۹/۱۳ تن در سال برآوردشد. برای نشان دادن میزان حساسیت تولید رسوب نسبت به هر یک از عوامل فوق، از ضریب همبستگی اسپیرمن بین دو متغیر استفاده کردند، نتایج نشان داد همبستگی میان عرض جاده و میزان رسوب تولیدی بیشترین و همبستگی بین سن و رسوب تولیدی کمترین مقدار است.

• • حسینی و همکاران (۱۳۹۱) از مدل پیش ­بینی تولید رسوب SEDMODL، برای تخمین میزان متوسط سالیانه تولید رسوب در جاده­های جنگلی سری ۱ جنگل­های داراب کلا استفاده کردند سپس فاکتورهایی مانند طول جاده، عرض جاده، میزان رسوب دهی با توجه به وضعیت زمین­ شناسی، فاکتور مربوط به سطح جاده، فاکتور ترافیک، شیب، بارندگی و فاکتور تحویل دادن رسوب با بهره گرفتن از نقشه­های GIS محاسبه کردند ونتایج نشان داد میزان فرسایش که در جاده­های منطقه ۵۱۴/۷۷ تن در سال می­باشد و از مقدار کل با توجه به فاکتور تحویل رسوب ۱۷۵/۱۳ تن در سال به آبراهه­ ها و رودخانه­ها وارد می­ شود.

• • پارساخو (۱۳۹۱) به اندازه‌‌‌گیری مقدار رواناب و هدررفت خاک بخش‌های مختلف ساختمان جاده جنگلی در سری‌های لت تار و لولت – ساری پرداخت و با بهره‌گیری از SEDMODLنقشه خطر رسوب‌دهی شبکه جاده به دست آمد. به منظور ارزیابی کارایی این مدل نرخ رواناب و هدر رفت خاک با باران ساز مورد اندازه‌گیری مستقیم قرار گرفت. نتایج نشان داد که زمان لازم تا ظهور رواناب در جنگل و شیروانی خاکریزی طولانی تر از شیروانی خاکبرداری و سطح جاده بودسطح جاده در مقایسه با شیروانی خاکبرداری شیروانی خاکریزی و جنگل رواناب بیشتری تولید می‌کند. هم‌چنین کارایی SEDMODL در برآورد هدررفت خاک ۲۳درصد بدست آمد.

۲-۲- سابقه ی تحقیق در خارج از کشور:

• • لوس و بلک (۱۹۹۹) به بررسی رسوب تولید شده ناشی از جاده جنگلی در ساحل اورگان ایالت متحده آمریکا پرداختند. به این منظور جاده جنگلی را به هفتاد و چهار قطعه تقسیم کردند و به بررسی رابطه بین تولید رسوب و ویژگی­های جاده مانند فاصله میان زهکش­های عرضی، شیب جاده، بافت خاک و ارتفاع دیواره خاکبرداری پرداختند. نتایج نشان داد که تولید رسوب از جاده­های که بافت لوم رسی سیلتی دارند حدود ۹ برابر بیشتر جاده­هایی که بافت لومی شنی دارند است،هم‌ چنین خاک های دارای مقدار زیاد رس در مقایسه با خاک های در بردارنده مقادیر زیاد سیلت، پتانسیل فرسایش پذیری کمتری دارند و دانه‌های ریز شن سریعتر از دانه‌های درشت حرکت کرده وشسته می‌شوند.

• • لوس و بلک (۲۰۰۱) به مطالعه تاثیرات ترافیک و نگهداری جاده بر تولید رسوبات جاده جنگلی در ساحل اورگان ایالت متحده آمریکا پرداختند. نتایج نشان داد که ترافیک سنگین در طول بارندگی و یا خراش جاده به منظور ایجاد کانال میزان فرسایش در جاده را افزایش می­دهد. در خاک­های ریزدانه و با مواد روسازی شده با کیفیت در پلات­های مورد مطالعه کندن (احداث) کانال رسوب بیشتری تولید می­ کند که این رسوب تولیدی معادل رسوبی است که ممکن است از تردد ۱۲ کامیون حمل بار در روز ایجاد شود.

• • گلن مورفی و وینگ (۲۰۰۵) به بررسی رسوبات دریافتی در جوی­ها در روش­های بهره برداری تک گزینی و متمرکز در یک دوره ۲۰ ساله در ۴۹۰۰ هکتار از جنگل­های کوهستانی ساحل اورگان ایالت متحده آمریکا با بهره گرفتن از سه مدل در یک package پرداختند. مدل SPECTRUMبرای برنامه­ ریزی زمان برداشت در یک پریود ۱۵۰ ساله و مدل NETWORK 2000 برای تعیین جاده­ها در یک دوره ۲۰ ساله برداشت از جنگل و عبور کامیون­های حامل چوب استفاده شد. مدل SEDMODL2 نیز برای تخمین رسوبات دریافتی در جوی­ها بکار گرفته شد. نتایج نشان داد که در برداشت جنگل به شیوه متمرکز ۳۶ درصد کاهش در کل رسوبات دریافتی در جوی­ها نسبت به شیوه تک گزینی مشاهده گردید. جاده­ها در شیوه متمرکز رسوب کمتری تولید می­ کنند اما میزان تردد در این جاده­ها بالاست.

• • آکای و همکاران (۲۰۰۷) مدل­هایی را بر اساس روابط تجربی میان فاکتورهای محرک فرسایش تحت عنوان SEDMODL برای حوزه آبخیز جنگلی باسکنوس واقع در غرب شهر کهرمنمرس ترکیه طراحی کردند که امکان محاسبه حجم سالانه رسوب حاصل از شبکه جاده­های جنگلی را به کمک تکنیک­های GIS فراهم ­نمود. در این تحقیق مقدار رسوب حاصل از جاده­های جنگلی درجه دو با روسازی شنی، طول ۸۹۳/۵ متر، عرض ۵ متر و شیب طولی ۱۴ درصد ۸۳۹/۰ تن در سال بدست آمد.

• • فیو و همکاران (۲۰۰۷) در جنوب شرق استرالیا به بررسی مدل WARSEM در پیش بینی رسوب دریافتی در دو منطقه Moruya-Deua و حوزه آبخیز رودخانه تورسو پرداختند. نتایج حاصل از این مدل نشان داد که رسوبات ناشی از فرسایش جاده سالیانه ۱۷۰۰۰ تن در سال می­باشد و کمتر از ۸ درصد از رسوبات دریافت شده از جوی­ها نشأت می­گیرند و جالب اینکه تنها ۲ درصد از کل بخش جاده نیمی از این رسوبات را تولید می­ کند.

• • فیو و همکاران (۲۰۰۸) در جنوب شرق استرالیا به بررسی مدل WARSEM در پیش بینی رسوب دریافتی در دو منطقه Moruya-Deua و حوزه آبخیز رودخانه تورسو پرداختند. نتایج حاصل از این مدل نشان داد که میزان فرسایش سالیانه جاده­ها در این دو منطقه به ترتیب ۳۵۰۰۰ و ۲۱۰۰۰ تن در سال و تحویل رسوب به رودخانه به ترتیب ۶ و ۹ درصد بود. نتایج این مطالعه نشان داد که WARSEMنرخ فرسایش خاک را بیشتر از میزان واقعی برآورد کرد.

• • مایرس (۲۰۰۸) در پژوهشی که در مورد کاهش رسوب در یافتی از جاده های جنگلی در جنگل تحقیقاتی مک دونالد دام ایالت متحده آمریکا پرداختند به این نتیجه رسیدند که رسوب ایجاد شده از جاده جنگلی در طول بارندگی ناشی از زیر لایه ها نیست بلکه از مواد روسازی شده (سنگریزه­ها) است و مدیران جاده جنگلی برای کاهش تولید رسوب جاده بایستی مواد روسازی مقاوم را به کارگرفته و به خوبی آن را متراکم کنند تا در برابر تایر ماشین­ها وایجاد شیار مقاومت نمایند. تراکم مواد سطح جاده و کنترل حداقل حمل بار و عدم برداشت چوب در هوای بارانی به بهبود سطح جاده و کاهش تولید رسوب کمک می­ کند.

• • فیو و همکاران (۲۰۰۹) میزان فرسایش و رسوب جاده جنگلی را با ترکیب دو مدل WARSEM(مدل پیش بینی رسوب) و CatchMODS(مدل تکنیک­های ردیابی رسوبات ژئوشیمیایی) در جنوب شرقی استرالیا برآورد کردند. این مطالعه به منظور ارائه اطلاعات جامعی در مورد رسوب معلق در مورویا و حوضه رودخانه تورسو انجام گرفت. نتایج حاصل از ترکیب این دو مدل در دو منطقه مورد مطالعه نشان داد که میزان رسوب حاصل از جاده به ترتیب ۹% و۱۰% از کل رسوبات دریافتی در حوزه آبخیز بود.

• • سارفلیت و همکاران (۲۰۱۱) ثابت کردند که برآورد تولید رسوب جاده در یک حوزه آبخیز در ایالت ارگون آمریکا از طریق اندازه گیری‌های میدانی رواناب و رسوب بهبود پیدا می‌کند. آن‌ها برای برآورد میزان رواناب ورسوب از مدل‌های DHSVM، WARSEM و SEDMODEL2 استفاده کردند. نتایج اندازه‌گیری‌های صحرایی نشان داد که میزان تحویل رسوب ۹/۶ تن در هکتار در سال برآورد شد، در حالی که با SEDMODEL2 و WARSEM تعدیلشده توسط مقادیر رواناب و رسوب اندازه‌گیری شده در صحرا، میزان تحویل رسوب به ترتیب ۲۸درصد و ۳۴ درصد کمتر از مقادیر به دست آمده توسط مدل‌های تعریف شده بدست آمد.

• • اسگاست و همکاران (۲۰۱۱) میزان تولید رسوب ۴۴ قطعه از جاده های جنگلی مناطق معتدله و مرطوب ایالت ارگون و کالیفرنیا را به کمک مدل‌هایWARSEM، SEDMODEL2، WEPPو RUSLEبرآورد نمودند. مدل‌های یاد‌ شده، میزان تولید رسوب را ۲تا ۸ برابر بزرگتر از مقدار واقعی ارائه دادند.مقادیر به دست آمده توسط این چهار مدل برای هر قطعه از جاده بسیار متنوع بود.

• • ارهان کاسکن (۲۰۱۲) به برسی میزان تولید رسوب جاده جنگلی به کمک مدل‌های WEPP، SEDMODL، STJ-EROS در جنگل Anbardağ که در سواحل دریای سیاه کشور ترکیه واقع شده پرداخت وبه این نتیجه رسید میزان رسوب اندازه‌گیری شده توسط مدل SEDMODL کمتر از دو مدل دیگر برآورد و برای مدیران جنگل‌ها استفاده ازدو مدل SEDMODL و STJ-EROS آسان است ونتایج آن‌ها هم به واقعیت نزدیکتر می‌باشد.

۲-۲-۳- جمع بندی نظرات ارائه شده

۲-۵-۲ : انواع استعاره از لحاظ وجود مشبه ­به
۱- استعاره مصرحه:
استعاره مصرّحه(تحقیقیه): اگر از کل تشبیه فقط “مشبه­به” بماند استعاره را مصرحه یا آشکار می­گویند؛ که خود بر چندین قسم است: (استعاره مصرحه مجرده، استعاره مصرحه مطلقه، استعاره مصرحه مرشحه، استعاره اصلیه و تبعیه، استعاره نزدیک و استعاره دور، وفاقیه و عنادیّه  از انواع دیگر استعاره مصرحه میباشد).
ا. استعاره مصرحه مجرده: مشبه­به + صفات یا اجزاء مشبه(یعنی در کلام مشبه­به با ملائمات مشبه همراه است).
ب. استعاره مصرحه مطلقه: مشبه­به+ صفات یا اجزاء مشبه و مشبه­به(یعنی مشبه­به را ذکر کنیم و با ان هم از ملائمات مشبه­به و هم از ملائمات مشبه چیزی بیاوریم).
از این سایه پروردگان مرغها
بدرم اگر گردم از غم رها
مرغ استعاره مصرحه و استعاره از مردان زن صفت راحت طلب .
ج. استعاره مصرحه مرشحه: مشبه­به + صفات یا اجزاء همان مشبه­به(یعنی مشبه­به را همراه با یکی از ملائمات خود ان مشبه­به ذکر
از لعل تو گریابم انگشتری زنهار           صد ملک سلیمانم در زیر نگین باشد (حافظ)
لعل، استعاره آشکار از لب سرخ یار است، زیرا حافظ به قرینه از آن زنهار خواسته.
د‌.     استعاره اصلیه و تبعیه:
اصلیه: هر گاه اسم یا گروه اسمی، استعاره واقع شوند، استعاره را اصلیه میگویند:
ای گل خوش نسیم من بلبل خویش را مسوز               کز سر صدق می­ کند شب همه شب دعای تو
“گل خوش نسیم” استعاره از معشوق و بلبل استعاره از عاشق است.( شمیسا ، ۱۳۸۱ :۶۰ ).
استعاره تبعیه: اگر صفت و فعل استعاره شوند، استعاره را تبعیه گویند.
تا بماند جانت خندان تا ابد      همچو جان پاک احمد بااحد (مولوی)
در این بیت “خندان” که صفت است، استعاره از شادابی و با طراوت بودن است.
ه‌.     استعاره آشنا و شگفت
استعاره نزدیک و آشنا: در این استعاره به راحتی می توان به جامع(وجه شبه) پی­برد.
آه از آن نرگس جادو که چه بازی انگیخت              آه از آن مست که بر مردم هشیار چه کرد
دراین بیت، نرگس استعاره­ای آشکار از چشم است.
استعاره دور و شگفت: استعاره­ای است که جامع دیریاب باشد:
دل به می دربند تا مردانه وار                    گردن سالوس و تقوا بشکنیم (حافظ)
شاعر در عالم خیال سالوس و تقوا را به صورت انسان یا حیوان مجسم کرده است.
و‌.     استعاره وفاقیه و عنادیه
استعاره وفاقیه: استعاره­ای که گرد آوردن و جمع بین مشبه و مشبه­به در آن ممکن باشد:
“مرده را اگر بیاموزی و راه بنمایی زنده خواهد شد".
استعاره عنادیه: عکس وفاقیه است، یعنی آوردن مشبه و مشبه­به بصورت یکجا ممکن نباشد:
تا شدم حلقه به گوش در میخانه عشق                هر دم آید غمی از نو به مبارکبادم
در این بیت، استعاره عنادیه روی داده است؛ زیرا تبریک به مناسبت آمدن غم، که هر دو در یکجا نمی­گنجد ( شمیسا ، ۱۳۸۱ : ۶۱ ) .

2. 2. استعاره مکنیّه

هر گاه از ارکان تشبیه، فقط مشبه با یکی از لوازم مشبه­به بیاید؛ استعاره مکنیّه است. که اگر “مشبه­به” حذف شده، جاندار یا انسان باشد، استعاره مکنیه، “تشخیص” یا “شخصیت بخشی” است و اگر “مشبه­به” حذف شده، جاندار نباشد استعاره، فقط مکنیّه است:
تو را از کنگره عرش می­زنند صفیر                   ندانمت که در این دامگه چه افتاده است(حافظ)
مشبه­به “قصر” است که غیر جاندار و از لوازم کنگره عرش می­باشد.
-استعاره مکنیه (تشخیص):
به چشم عقل در این راهگذار پر آشوب          نگر که کار جهان بی­ثبات و بی­محل است(حافظ)
مشبه­به “انسان” است و جاندار؛ و چشم از لوازم و ملائمان انسان می­باشد.( احمدنژاد ، ۱۳۸۲ : ۵۳ ) .
۲-۶ : اسطوره
اسطوره یکی از اصطلاحات بسیار مهم در مباحث ادبی امروز است. ادبیات و اسطوره در پیوند تنگاتنگ باهم قرار دارند. شعر و اسطوره نیز می توانند با زبان نمادین با مخاطب خود ارتباط برقرار کنند. در روزگار ما و در عصری که بشر همه چیز را به دیده تعقل می نگرد، دیگر اساطیر مجال پیدایش نمی یابند، ادبیات معاصر دیگر اسطوره ای را خلق نمی کند، بلکه بیشتر به بازآفرینی اسطوره های شناخته شده می پردازد. با شناخت اسطوره، می توان به معنا و کارکرد آن در ادبیات معاصر پی برد.
هنگام به کار بردن واژه اسطوره، بیشتر به یاد فرهنگ های ابتدایی و باستانی می افتیم. اسطوره ها که در اصل رویای جمعی انسان ها هستند، از خلاقیت های قومی سر چشمه گرفته اند و نماد زندگی دوران پیش از دانش و نشان مشخص روزگاران باستان هستند. تحول اساطیر هر قوم، معرف دگرگونی شکل زندگی،دگرگونی ساختارهای اجتماعی و تحول اندیشه و دانش است. در ادبیات ایران، اسطوره پردازی بیشتر در شعر نمایان می شود. شاعران پیشین و معاصر، همواره در بازآفرینی اسطوره ها توانمند بوده اند. چنان که فردوسی در شاهنامه به بازآفرینی بخش مهمی از اساطیر ایرانی پرداخته است . می توان سرچشمه های عناصر اسطوره ای در شعر معاصر ایران را از یک سو در شعر کهن حماسی، مانند شاهنامه فردوسی، اسکندرنامه نظامی، گرشاسب نامه اسدی طوسی و گشتاسب نامه دقیقی طوسی و از سوی دیگر، در شعر دوره مشروطیت ، یافت. ( کریمی ، رضایی ، ۱۳۸۷ : ۱۷۱ ) .
با توجه به پیوند گسترده اسطوره و ادبیات، می توان گفت شعر نیز از مقوله اسطوره است و از همان دنیایی سرچشمه می گیرد که اسطوره از آن زاده می شود. اسطوره در شعر، موجب باروری واژه ها می شود، به گونه ای که واژ ه ها می توانند جنبه های پر رمز و راز اسطوره ها، آیین ها و باورهای اسطور ه ای را به گونه‌ای زیبا بازتابانند. یکی از مهم ترین جنب ه های پیونددهنده شعر و اسطوره، ویژگی شاعرانه بودن اسطوره هاست، چرا که آفرینش شعر و اسطوره، بیشتر مدیون نیروی تخیل هنرمندانه آفریننده شعر و اسطوره است . از یک سو، زبان رمزگونه شعر، جایگاه مناسبی برای خلق یا بازآفرینی اسطوره است و از سوی دیگر، ((اسطوره ابزار بیانگر کنش منطق رمزی است )) ( دیکور ، ۱۳۷۸ :۳۰ ) . به عنوان مثال شاملو نیز در عرصه بازآفرینی اسطوره ها از توانمندترین شاعران معاصر است . از اسطوره ها و عناصر اسطوره ای که در شعر احمد شاملو به کار رفته، و فقط شامل چهره های اساطیری ایرانی و غیرایرانی است، می توان به این موارد اشاره کرد: مسیح، هرکول، بودا و نیروانا، سیزیف، ایوب، اسرافیل، آدم، دیوژن، نوح، هابیل و قابیل، زال، ابراهیم، آشیل، اسفندیا ر، سیاوش، خضر، زرتشت، فریدون،اسکندر:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مسخی است دردناک
که مسیح را
شمشیر بر کف می گذارد
در کوچه هایِ شایعه
تا به دفاع از عصمت مادر خویش
برخیزد

۵-۱۵-۲ نقش فلزات درآلودگی سبزی­ها

وجود منابع غنی از ویتامین­ها، مواد معدنی و فیبر در سبزیجات، توجه انسان را به مصرف سبزیجات و میوه­جات بیشتر نموده که برای سلامتی مفید است. با این حال، این گیاهان هم حاوی فلزات ضروری و هم سمی، با طیف گسترده­ای از غلظت­ها هستند. (خیریه و همکاران^[۴۶]، ۲۰۰۴؛ چوجناسکا و همکاران^[۴۷]، ۲۰۰۵). فلزاتی مانند مس و روی برای فعالیت­های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی بدن مهم بوده و برای حفظ سلامتی در طول زندگی ضروری هستند (پرنتیک^[۴۸]، ۱۹۹۳؛ لیندر و اعظم^[۴۹]، ۱۹۹۶). فلزاتی مانند سرب، کروم، کادمیوم و مس مواد سمی تجمعی هستند. این فلزات باعث ایجاد خطرات زیست محیطی شده و فوق العاده سمی­اند (الن و همکاران^[۵۰]، ۱۹۹۰).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

تجمع سرب در بدن موجب اختلال در جذب ویتامین D و متابولیت­های کلسیم می­ شود (موترام^[۵۱]، ۱۹۷۹). حداکثر مقدار مجاز سرب در گیاه برای انسان ۵ میلی­گرم در کیلوگرم وزن بدن می­باشد (علیزاده و همکاران، ۱۳۸۷).
یون کادمیوم می ­تواند به راحتی همراه با سبزیجات و مواد غذایی در کلیه و کبد حیوانات جذب شود و بر روی سلامتی آنها اثر بگذارد (دملو^[۵۲]، ۲۰۰۳؛ شارما و همکاران^[۵۳]، ۲۰۰۹). حداکثر مقدار غلظت مجاز کادمیوم در گیاه جهت مصرف انسان نباید از ۱/۰ میلی­گرم در کیلوگرم تجاوز کند (تالینن و روسلوت^[۵۴]، ۱۹۹۷). فلزات سنگین در ایجاد سرطان، جهش­زایی و نقص جنین در انسان دخالت دارند (رضوان و سلامه^[۵۵]، ۲۰۰۶). از این رو تعیین سرب و کادمیوم از سبزیجات و مکمل­های دارویی یک مسئله مهم است که توجه بسیاری از دانشمندان را در سراسر جهان به خود جلب کرده است (بانرجی و همکاران^[۵۶]،‌ ۲۰۱۰؛ مالکی و زراسوند^[۵۷]، ۲۰۰۸).
آلودگی سبزیجات به فلزات سنگین ممکن است به دلیل آبیاری با آب آلوده، کودهای شیمیایی، آفت‏کش­های حاوی فلز، تولید گازهای گلخانه­ای صنعتی، حمل و نقل، فرایند برداشت، ذخیره­سازی و یا در هنگام فروش باشد (مالکی و زراسوند، ۲۰۰۸).

۶-۱۵-۲ فلزات سنگین در خاک

فلزات سنگین در حالت استاندارد خود، چگالی بیش از حدود ۵ گرم بر متر­مکعب دارند و وزن مخصوص آنها حدود ۵ برابر وزن مخصوص آب است (لیده^[۵۸]، ۱۹۹۲). آلودگی خاک­ها و محیط­های آبی با فلزات سنگین یک مشکل جدی و در حال گسترش است.
ورود فلزات سمی از طریق فعالیت­های انسانی باعث آلودگی بسیاری از خاک­ها شده است به­ طوری که شدت آلودگی در این خاک­ها یا بیش از حد طبیعی است و یا به زودی به آن خواهد رسید (سازمان بهداشت جهانی^[۵۹]، ۲۰۰۳؛ ویلسون و تمپل^[۶۰]، ۲۰۰۱). میزان مجاز ورود و تجمع فلزات سنگین به ظرفیت تبادل کاتیونی خاک وابسته است. میزان ورود فلزات در خاک با افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی خاک افزایش می­یابد. هم­چنین حدود مجاز ورود فلزات سنگین به خاک بر اساس گونه‏های گیاهی تعیین می­گردد زیرا تحمل گیاهان به انواع فلزات سنگین متفاوت است (لوگان و چنی^[۶۱]، ۱۹۸۳). محلول خاک اطراف ریشه اولین منبع ورود فلزات سنگین به بافت­های گیاهی است. به طور عموم هر چه غلظت فلزات سنگین در خاک افزایش یابد، مقدار قابل دسترس آنها برای گیاه افزایش می­یابد (دتمرمن^[۶۲]، ۱۹۸۴).
عوامل تأثیرگذار زیادی بر جذب فلزات مؤثر می­باشند به طوری که به جز نوع و مقدار کلوئیدهای خاک، عوامل کنترل کننده ­ای نظیر: pH، غلظت یونی محلول، غلظت کاتیونی فلز، حضور کاتیون­های فلزی رقابت کننده و وجود لیگاندهای آلی و معدنی در آن نقش دارند. هم­چنین مکانیزم­ های جذب می­توانند برای یون­های فلزی مختلف متفاوت باشند اما یون­هایی که با مکانیسم­های مشابه به داخل ریشه جذب می­شوند احتمالاً با همدیگر رقابت می­ کنند. از سویی شواهد واضحی وجود دارد که شکل‏ها و گونه‏های مختلف گیاهان در توانایی جذب، تجمع و تحمل فلزات سنگین تفاوت بسیار زیادی با هم دارند. بدین ترتیب مشخص می­ شود که در بررسی سمیت فلزات در سیستم­های مختلف و پیچیده گیاه- خاک، عوامل زیادی وجود دارند که مرتبط با ویژگی­های خاک، خصوصیات گیاه و دیگر عوامل زیست محیطی می­باشند. ورود فلزات سنگین به زنجیره غذایی و رسیدن به غلظت­های بحرانی، اثرات سوء متابولیکی و فیزیولوژیکی در موجودات زنده به جای می‏گذارد (ناظمی و خسروی، ۱۳۸۹).

۱۶-۲ بررسی پتانسیل خطر فلزات سنگین بر سلامت انسان در سبزیجات مورد مطالعه

آلودگی خاک و محصولات کشاورزی به فلزات سنگین به طور گسترده­ای در کشورهای مختلف جهان مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفته است. در میان آلاینده­های محیط زیست، عناصر سنگین به علت خواص سمی و تجمع­پذیری و هم چنین ماندگاری زیاد در بدن موجودات زنده دارای اهمیت ویژه­ای هستند. این فلزات توسط خاک جذب شده و سبب آلودگی زمین­های کشاورزی می­ شود و نهایتًا وارد چرخه خاک -گیاه -حیوان و انسان شده و ممکن است به حد آستانه سمی برای گیاه، حیوان یا انسان برسد چگونگی توزیع و محل انباشتگی این عناصر در بین اندام­های گیاهی حائز اهمیت می­باشد، زیرا توزیع آنها در اندام­های مختلف یکنواخت نیست. معمولا تجمع این عناصر در دانه و میوه کمتر از برگ و ریشه است از این­رو توانمندی جابجایی و انتقال عناصر سنگین در گیاه به نوع عنصر، اندام گیاهی و سن آن بستگی دارد )صالحی پور باورصاد و همکاران، ۱۳۹۲).

۱۷-۲ نفت سفید

نفت سفید یا نفت ­چراغ (نفت بی­بو) که در ایران به طور معمول آن را نفت می‌نامند، مایعی بیرنگ و کمی سنگین­تر از بنزین است که بوی مخصوص آن پس از تبخیر شدن از بین می‌رود. نفت سفید از آغاز پیدایش صنعت نفت تا ۵۰ سال، مهمترین فرآورده نفتی بود. این ماده نخست بعنوان نفت چراغ در وسایل روشنایی بکار می‌رفت و هنوز هم در مواردی برای تولید روشنایی بکار می‌رود. چگالی نفت در حدود ۷۸/۰گرم بر سانتی­متر­مکعب است که افزایش چگالی آن معرف وجود درصد بیشتری از هیدروکربن­های نفتی و آروماتیک است و کیفیت آن بستگی به نوع اجزاء تشکیل دهنده آن و حدود نقطه جوش آن دارد. نفت ­سفید یک مایع هیدروکربنی قابل اشتعال بی­رنگ است و اثرات سمی زیادی بر روی گیاهان، حیوانات و انسان­ها دارد. آن از تقطیر جزء به جزء نفت در دمای ۱۵۰ و ۲۷۵ درجه سانتی گراد به دست آمده است (خداویسی، ۱۳۹۱).

۱۸-۲ مواد سازنده نفت سفید

نفت سفید مخلوط پیچیده­ای از هیدروکربن­های پارافین (آلکان­ها)، نفتن­ها (سیکلوپارافین، سیکلوآلکان)، آروماتیک­ها و هیدروکربن­های الفینی (آلکن‏ها) با تعداد کربن _۹ Cتا _۱۶C می­باشد (ایروین و همکاران، ۱۹۹۷؛ آکپووتا و همکاران، ۲۰۱۱). در صورت رها شدن در طبیعت بخش نفت سفید بزرگترین مشکل آلودگی به شمار می ­آید (سولانو­سرنا و همکاران^[۶۳]، ۲۰۰۰).

۲۱-۲ موارد کاربرد نفت سفید

۱- روشنایی: از کروزن جهت روشنایی و همچنین برای علامت دادن به کمک آتش استفاده می­ شود چون نقطه اشتعال کروزن بالاتر از ۳۵ درجه است لذا از نظر آتش سوزی خطری ندارد. زندگی حداقل ۷۰-۸۰ میلیون خانواده روستایی در هند هنوز هم برای روشنایی به نفت سفید وابسته است (منس^[۶۴]، ۲۰۰۱).
۲- بعنوان سوخت: کروزن سوخت اغلب تراکتورها و ماشین­های مورد استفاده در کشاورزی و همچنین بعنوان منبع نیرو در برخی توربین­های هواپیماها و موتورهای جت هواپیماها می‌باشد.
۳- حلال حشره­کشهاست
۴- به عنوان خوراک واحدهای تهیه پودرهای شوینده استفاده می­ شود.

۲۲-۲ اثر نفت سفید بر رشد و تحمل گیاه

در حال حاضر نفت سفید یکی از معمول­ترین فرآورده ­های نفتی است که به طور بسیار گسترده استفاده می­ شود. با این حال داده ­های آزمایشگاهی قابل دسترس در مورد تحمل گیاه به آلودگی خاک توسط نفت سفید اندک است (شارونووا و برئوس، ۲۰۱۲). گیلیازو و گایسین (۲۰۰۳) به اثر بازدارندگی نفت سفید در خاک چرنوزم بر روی بقا و عملکرد گیاهان زراعی اشاره کردند.
وحید خداویسی (۱۳۹۰) در مطالعه­ ای آزمایشگاهی که بر گیاهان جعفری، گشنیز و هویج آلوده به غلظت­های ۰، ۲، ۴، ۶، ۸ و ۱۰ نفت سفید انجام داد مشاهده کرد که با افزایش غلظت نفت تمام شاخص­ های رشدی گیاه کاهش یافته است. اما فاکتور­های فیزیولوژی شامل پرولین، رنگیزه­های فتوسنتزی، کربو هیدرات­ها، شاخص قهوه­ای شدن آنتو سیانین و نیترات رودکتاز در گیاهان افزایش یافته است. همچنین میزان فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، روی و مس) در گیاه افزایش یافته است
نعمت زکوی (۱۳۹۳) در مطالعه­ ای آزمایشگاهی که بر گیاهان جعفری، گشنیز و هویج آلوده به غلظت های ۰، ۴، ۸، ۱۲ نفت سفید، در حضور و عدم حضور مایکوریزا انجام داد مشاهده کرد که با افزایش غلظت نفت طول ریشه کلنی شده و درصد کلونیزاسیون کاهش یافته اما درصد وابستگی میکوریزای و همچنین میزان پرولین در گیاهان کشت شده در حضور مایکوریزا افزایش یافت
شارونووا و برئوس (۲۰۱۲) در مطالعه آزمایشگاهی بر روی خاک چرنوزم (خاک با هوموس بالا) آلوده به نفت سفید (۱-۱۵ درصد وزنی)، درصد جوانه­زنی ۵۰ گیاه از ۲۱ خانواده (زراعی و وحشی، یک ساله و چندساله، تک لپه و دو لپه) را بر اساس نوع نفت سفید، غلظت و شکل گیاه مورد بررسی قرار دادند. با توجه به نتایج بدست آمده، گیاهان آزمایش شده در سه گروه: مقاوم، کم تحمل و بدون تحمل تقسیم بندی شدند که در آن درصد جوانه­زنی نسبی به ترتیب بیش از ۷۰ درصد، ۳۰ تا ۷۰ درصد و کمتر از ۳۰ درصد بود. غلظت­های مؤثر (EC) 10، ۲۵ و ۵۰ درصد نفت سفید که باعث کاهش جوانه­زنی می­شوند به عنوان پارامتر­های فیتوتوکسیته کننده خاک معرفی شدند. مقادیر EC به گونه­ های گیاهی و تنوع در طیف وسیعی از غلظت­های نفت سفید: ۰۲/۰-۳/۷ درصد (_۱۰EC)، ۰۵/۰-۱/۸ درصد (_۲۵EC) و ۲/۰-۷/۱۲درصد (_۵۰EC) بستگی دارد. مقایسه نشان داد که در سطوح بسیار بالای آلودگی (۱۰ و ۱۵ درصد) سمیت­زایی نفت سفید، ۶/۱-۳/۱ برابر بیشتر از سوخت دیزل و ۴/۱-۳/۱ برابر سمی­تر از نفت خام بود و در سطوح پایین (۱ و ۲ درصد) و متوسط (۳ و ۵ درصد) سطوح سمی بودن این آلاینده ۲/۱-۱/۱ بود. به طور میانگین تحمل گیاهان به آلودگی خاک در محدوده خانواده در مقایسه با نمونه شاهد آلوده نشده به شرح زیر کاهش یافت:
غلات (۶۰-۱۰ درصد) < آفتابگردان (۷۰ - ۵ درصد)< کلم­سالان (۹۵ - ۲۵ درصد) < لگومینوز (۱۰۰ -۱۰ درصد)
گیاهان وحشی مورد آزمایش نسبت به گیاهان زراعی حساسیت بیشتری به سمیت نفت سفید از خود نشان دادند. همچنین مقاومت گیاهان به آلودگی در گونه­ های تک لپه­ای نسبت به دو لپه­ای­ها متوسط یا کم بود. شواهد و مدارک نشان می­دهد که عواملی مانند ساختار و خصوصیات پوسته، ساختار جوانه، نوع ذخیره سازی ترکیبات و نوع جوانه زنی بذر (زیرزمین و یا بالای سطح زمین) از اهمیت بیشتری برخوردار است (شارونووا و برئوس، ۲۰۱۲).
بعد از اینکه هیدروکربن­های نفتی همراه با هوا به سطح خاک رسید میزان تجزیه­ آن خیلی کندتر می‏گردد. هیدروکربن­های نفتی انباشته شده در لایه­ های بالایی خاک به طور معنی­داری باعث تغییر شکل ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی و میکروبیولوژیکی خاک و همچنین کاهش جوانه­زنی و رشد گیاهان شده، در نتیجه باعث ایجاد سمیت برای گیاه می­ شود (سالانیترو، ۲۰۰۱).
هیدرو کربن­های نفتی وقتی که در تماس با بافت­های گیاهی قرار می­گیرند بطور مستقیم اثراتی سمی­­ بر روی گیاهان بجا می‏گذارند. با این حال، پاسخ گیاهان به هیدروکربن­های نفتی متفاوت است. برخی از گیاهان در مقابل این آلودگی، مقاوم هستند، در مقابل بعضی از گیاهان مقاوم می‌توانند باعث پاکسازی آلودگی خاک گردند. به دلیل تفاوت در روش‌های آزمایشگاهی و مزرعه‌ای، تنوع در گونه‌های گیاهی، نوع خاک، رژیم‌های رطوبتی، تنوع در غلظت هیدروکربن‌های نفتی و مدت زمان آلودگی، نتایج آزمایشگاهی قابل دسترس، در مورد تحمل گیاه به آلودگی خاک توسط نفت سفید اندک است (برئوس و لاریونوا، ۲۰۰۶ ؛ نئومن و رینولد، ۲۰۰۴).

۲۳-۲ موجودات زنده ذره­بینی خاک

موجودات زنده ذره­بینی خاک بعنوان جزء زنده خاک معمولاً کمتر از یک درصد حجم خاک را به خود اختصاص می‏دهد با این وجود تعداد و تأثیر آنها در سیستم خاک بسیار زیاد است و عموماً بر روی مواد آلی تجمع پیدا می­ کنند. کانی­های رسی به عنوان حامل موجودات خاکزی، آنزیم­ها، محصولات متابولیکی و مواد بازدازنده یا تقویت کننده رشد محسوب می­شوند. وجود منافذ با مقدار کافی آب و هوا از نیازهای اساسی برای زنده ماندن اغلب موجودات خاکزی هستند (برنر و کریج^[۶۵]، ۲۰۰۵).
در پروفیل خاک با افزایش عمق جمعیت میکروب­ها به علت کاهش مواد غذایی به شدت کاهش پیدا می‏کند. میزان فعالیت موجودات زنده ذره­بینی خاک در هر منطقه به رشد گیاه، نوع گیاه، نوع خاک، حاصلخیزی خاک، عملیات زراعی و همچنین ماکرو و میکروکلمیا محیط بستگی دارد (میشرا و همکاران، ۲۰۰۶). میکروفلورای خاک در برگیرنده گروه ­های مختلفی از موجودات شامل باکتری­ ها، قارچ­ها، پروتوزواها و میکومایست­ها می­باشد. در بین باکتری­ ها فراوان­ترین گروه باکتری­ ها از نوع میله­ای- کوکسی بوده که در مراحل، جوانی در محیط کشت بصورت میله­ای گرم منفی هستند. علاوه بر آنها اکتینومایست­ها نیز به فراوانی در خاک یافت می­شوند. بطور کلی مطالعات نشان داده است که ۶۵ درصد از کل باکتری­ های خاکزی از کورینه فرم­ها، ۲۵ درصد باسیلوس­ها و مابقی را خانواده­های دیگر مثل ریزوبیاسه (Rhizobiacea)، سودوموناس­ها (Pesudomonas)، آزوتوباکتریاسه(Enterobacteriaceae) شامل می­شوند (میشرا و همکاران، ۲۰۰۶). تعداد باکتری­ ها در خاک سطحی بطور میانگین ۱۰^۹ ‍× ۵ باکتری در هر گرم خاک می­باشد. در خاک­های غرقاب از آب یا بسیار متراکم تعداد باکتری­ های هوازی کاهش یافته، ولی تعداد بی­هوازی­ها و میکروهوازی­ها افزایش می­یابد. برخلاف سایر موجودات زنده ذره­بینی خاک اغلب باکتری­ ها خاک­های غنی از مواد غذایی با pH خنثی تا کمی قلیایی و نسبت C/N پایین را ترجیح می­ دهند (رامسای و همکاران^[۶۶]، ۲۰۰۰).
تعداد میکروب­ها در خاک دارای گیاه به طور معنی­داری نسبت به خاک بدون گیاه بالاتر است به ویژه در ریزوسفر (وانگ و همکاران، ۲۰۰۸ آ، وانگ و همکاران، ۲۰۰۸ ب).

۲۴-۲ اثر آلاینده­های زیست محیطی بر روی موجودات زنده ذره­بینی خاک

موجودات زنده خاک به آلاینده­های زیست محیطی و همچنین مدیریت خاک واکنش نشان می­ دهند. مواد محرک رشد مثل نیترات حاصل از نزولات و یا نیتروژن موجود در علف­کش­ها رشد برخی از باکتری­ ها و قارچ­ها را افزایش می­دهد. تخلیه عناصر غذایی، وجود عدم تعادل در کود دهی، اسیدیته، فلزات سنگین و دیگر مواد آلاینده و سمی مثل آلاینده­های هیدروکربنی فعالیت برخی از موجودات حساس را کاهش می­دهد و یا سبب مرگ آنها می­ شود. هر تغییری در بستره یا شرایط محیطی منجر به تغییر ساختار میکروبی و سرعت واکنش‏های متابولیکی می­گردد. همچنین تغییراتی تحت تأثیر عوامل فوق سبب ناپایداری سیستم می­ شود. فرایندهای بیولوژیک ناشی از مواد آلوده کننده موجب تقلیل در ذخایر عناصر غذایی و کاهش ظرفیت نگهداری آب در خاک می­ شود. نکته مهم که بایستی به آن اشاره کرد، تغذیه گیاه بطور کامل بستگی به فعالیت متابولیکی موجودات زنده ذره­بینی خاک دارد. بنابراین تغییرات در جامعه موجودات زنده خاک اثر مستقیم و غیر­مستقیم بر سلامت و بقاء گیاهان و بالطبع آن جوامع بشری دارد (شریفی حسینی، ۱۳۸۷؛ کوچکی و همکاران، ۱۳۷۶).
در ضمن باکتری­ ها و سایر موجودات زنده ذره­بینی خاک با ذخیره عناصر سنگین و ترکیبات سمی دیگر از تجمع بالای آن در گیاه و ورود آنها به سیستم بدن انسانی از مضرات ناشی آز آنها جلوگیری می­ کنند. حال با کاهش شمار این موجودات زنده ذره­بینی میزان تجمع عناصر سنگین و سمی در گیاه افزایش یافته و این می‏تواند تهدیدی برای زندگی بشر باشد (ریلی و چاوان^[۶۷]، ۲۰۰۷). غلظت­های بالای آلاینده­ها و شرایط نامطلوب ممکن است در مکان­های آلوده شده اثرات منفی بر روی میکروارگانیسم­ها بگذارد، که نتیجه آن اثر منفی بر روی میزان زیست­پالایی است (اوبیوکو و ال- موتاوا^[۶۸]، ۲۰۰۱).

۲۵-۲ پیامد زندگی باکتری­ ها در خاک

پیامد زندگی باکتری­ ها و کارکرد آنها بیشتر به تغذیه آنها بر می­گردد. بزرگترین کار باکتری­ ها در خاک تجزیه و تخریب مواد آلی و ترکیبات آلی می­باشد. باکتری­ ها قادرند ساده­ترین تا پیچیده­ترین ترکیبات را تجزیه کنند. اغلب باکتری­ ها ساپروفیت هستند، ساپروفیت­ها مواد معدنی و آلی ساده را جذب می­ کنند، در حالی­که برای بهره­ گیری از پلیمرهای آلی بواسطه تولید آنزیم­ های برون سلولی این پلیمرها را تجزیه می­ کنند و از آنها به عنوان منبع کربن و انرژی بهره می­گیرند. توان باکتری­ ها در تولید آنزیم­ های برون سلولی بالا بوده و توان تولید آنزیم­ های برون سلولی گوناگونی را دارند که بسیاری از آنها توانایی تجزیه و تخریب ترکیبات آلی خیلی پیچیده را نیز دارند و کارایی بالایی در پیش برد چرخه کربن دارند (صفری سنجابی، ۱۳۸۱).

۲۷-۲ باکتری­ های تجزیه­کننده نفت­ سفید

خاک به سه دلیل زیر خاصیت پالایش­پذیری دارد:
۱- خاصیت فیزیکی: وجود منافذ و خلل و فرج.
۲- خاصیت جذب سطحی: وجود بارهای ناهمنام.
۳- خاصیت بیولوژیکی: وجود موجودات زنده ذره­بینی باکتری، قارچ، کرم خاکی
در میان روش­های زیستی، استفاده از باکتری­ ها در حذف آلودگی بازدهی بسیار خوبی دارد و مورد مطالعه فراوان قرار گرفته است (اطلس، ۱۹۸۱؛ براگ و همکاران^[۶۹]، ۱۹۹۴؛ سرنیگ لیا^[۷۰]، ۱۹۹۲).
به طور کلی مطالعات نشان داده است که ۶۵ درصد از کل باکتری­ های خاکزی از کورینه فرم­ها، ۲۵ درصد باسیلوس­ها و مابقی را خانواده­های دیگر مثل ریزوبیاسه، سودوموناس­ها، آزوتوباکتریاسه شامل می­شوند (میشرا و همکاران، ۱۳۸۵). در زمینه جداسازی و شناسایی باکتری­ های تجزیه­گر ترکیبات نفتی و استفاده از آنها با حجم بالا برای رفع آلودگی مطالعات متنوعی صورت گرفته است. امروزه اکثر زیست شناسان اعتقاد دارند که باکتری­ های رودوکوکوس، مایکوباکتریوم، آلکالیژن، سودوموناس، استافیلوکوکوس، آرتروباکتر، نوکاردیا، اسینتوباکتر^[۷۱]، مورکسلا^[۷۲]، بیژرینکا^[۷۳]، به عنوان کارآمدترین باکتری­ های تجزیه­گر ترکیبات سنگین نفت می­باشند (هارب هاجان^[۷۴]، ۲۰۰۵).
اکثر باکتری­ ها بصورت هوازی و با این مکانیسم وارد عمل می­شوند. در ابتدا باکتری زنجیره بنزن بوسیله دی اکسیژناز به Cis‐dihydrodiols تبدیل کرده و سپس به دی فنول و به همین ترتیب فرایند اکسیداسیون تا رسیدن به محصول تری­کربوکسیلاز اسید ادامه می­یابد. چند باکتری PAHs^[75] را به Trans‐dihydrodiols کاتالیز می­ کنند. PAH بیشترین تخریب را بوسیله مخلوط باکتری­ های هوازی تجزیه­گر خواهد داشت (اصغر زاده و صالح راستین، ۱۳۷۳). تجزیه و تخریب مواد نفتی بطور کم توسط باکتری­ های بی­هوازی مثل باکتری­ های احیاء کننده گوگرد صورت می­گیرد (بوردیناو، ۱۹۹۳).

۲۸-۲ تجزیه بیولوژیکی نفت سفید در خاک

نمونه

با توجه به نتایج به دست آمده از جدول ماتریس همبستگی و سطح معناداری(۰۰۰/۰)، می توان گفت که با اطمینان ۹۵/۰ و سطح خطای کوچک تر از ۰۵/۰ بین استفاده از سیستم جامع اطلاعات بیمارستانی و بهبود فرایند درمان بیمار رابطه معناداری وجود دارد. از طرفی مقدار این رابطه که برابر با ۵۴۴/۰ است، به صورت مستقیم و بالاتر از حد متوسط می باشد. بدین معنی که با افزایش استفاده از سیستم جامع اطلاعات بیمارستانی، فرایند بهبود درمان بیمار نیز در حد بالایی کاهش خواهد یافت.
فرضیه هشتم: سیستم جامع اطلاعات بیمارستان با کاهش هزینه ها(بیمارستان- بیمار) رابطه مستقیم و معناداری دارد.
جدول ۴-۲۲: ضریب همبستگی پیرسون فرضیه هشتم

کاهش هزینه ها

سیستم جامع اطلاعات بیمارستان

۰.۴۵۱
۰.۰۰۰
۱۱۰

۱.۰۰۰
.
۱۱۰

ضریب همبستگی پیرسون سیستم جامع اطلاعات بیمارستان
سطح معناداری
نمونه

با توجه به نتایج به دست آمده از جدول ماتریس همبستگی و سطح معناداری(۰۰۰/۰)، می توان گفت که با اطمینان ۹۵/۰ و سطح خطای کوچک تر از ۰۵/۰ بین استفاده از سیستم جامع اطلاعات بیمارستانی و کاهش هزینه ها(بیمارستان- بیمار) رابطه معناداری وجود دارد. از طرفی مقدار این رابطه که برابر با ۴۵۱/۰ است، به صورت مستقیم و در حد متوسط می باشد. بدین معنی که با افزایش استفاده از سیستم جامع اطلاعات بیمارستانی، هزینه های بیمارستان و بیماران نیز کاهش خواهد یافت.
۴-۳-۳- آزمون خودهمبستگی^[۱۰۰] دوربین- واتسن^[۱۰۱]
در رگرسیون، بیشتر در مواقعی که رفتار متغیر وابسته در یک بازه زمانی مورد مطالعه قرار میگیرد ممکن است با مشکل مستقل نبودن خطاها برخورد کنیم به این نوع ارتباط در داده ها خودهمبستگی میگویند. در صورت وجود خودهمبستگی در خطاها نمیتوان از رگرسیون خطی استفاده کرد. به عبارتی دیگر، یکی از مفروضاتی که برای رگرسیون مدنظر قرار می‌گیرد، استقلال خطاها (تفاوت بین مقادیر واقعی و مقادیر پیش بینی شده توسط معادله رگرسیون) از یکدیگر است. در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد. به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر از آزمون دوربین- واتسون استفاده می‌شود(کرامر، ۱۳۹۰: ۲۱۶).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

برای بررسی این فرض به صورت شهودی میتوان از نمودار کردن توالی متغیر«studentized» در spss استفاده کرد. اما راه مطمئن تر استفاده از آزمون دوربین واتسون میباشد. آماره دوربین واتسون بین ۰ تا ۴ میباشد. اگر بین باقیمانده ها همبستگی متوالی وجود نداشته باشد، مقدار این آماره باید به ۲ نزدیک باشد. اگر به صفر نزدیک باشد نشان دهنده همبستگی مثبت و اگر به ۴ نزدیک باشد نشان دهنده همبستگی منفی میباشد(کرامر،۱۳۹۰: ۲۱۷). در مجموع اگر این آماره بین ۵/۱ تا ۵/۲ باشد، بین خطاها خودهمبستگی وجود نداشته و استفاده از آزمون رگرسیون مناسب می باشد. در جدول ۴-۲۳ نتایج آزمون دوربین واتسن تحقیق قابل مشاهده می باشد.
جدول ۴-۲۳: آزمون دوربین- واتسن

Durbin-Watson

Std. Error of the
Estimate

Adjusted R Square

R Square

R

Model

۲۷/۲

۴۹۵۲۷/۰

۱۸۹/۰

۲۲۳/۰

۴۷۵/۰

بر این مبنا توازن کامل نتیجه آگاهی کامل است. و ولایت الهی از آن کسانی است که به وزانت و عدالت کامل نایل شده اند. پس برآیند آنچه ذکر شد این است که «اولوا العلم» کسانی هستند که نسبت به حقایق هستی آگاهند و عامل به مقتضیات عدالت.
۴ـ۲) مسئله تجلی رب در عبد
«و لما جاء موسی لمیقاتنا و کلمه ربه قال رب ارنی انظر الیک قال لن ترانی ولکن انظر الی الجبل فان استقر مکانه فسوف ترانی فلما تجلی ربه للجبل جعله دکا و خر موسی صعقا فلما افاق قال سبحانک تبت الیک و انا اول المومنین»
در یک تعریف می توان گفت «تجلی» پاسخی است از جانب «متجلی» به استدعای موجودات و به عبارت دیگر بخششی است که بر اساس نیاز و قابلیت موجودات به آنها اعطا می شود.
شاید در یک نگاه بتوان تجلی و متجلی را با مفاهیم اثر و موثر، شعاع و نور و فعل و فاعل مقایسه کرد ولی باید دانست که این مفاهیم مفهوم تجلی را نمی رساند. چرا که در تبیین رابطه اثر و موثر و فعل و فاعل در مورد خداوند با دشواری مواجهیم چون در این مورد میان فعل و فاعل و اثر و موثر جدایی نیست همچنانکه در مورد خدا، تجلی از متجلی جدا نیست و در آنجا دوگانگی وجود ندارد و در صورت قایل شدن به دوگانگی رد پای ثنویت به ظرافت خود را می نمایاند و معذورات عدیده فلسفی رخ خواهد داد.
بر این اساس باید گفت متجلی در تجلی ظاهر است و انسان متجلی را در تجلی می فهمد و ادراک می کند و نسبت به آن علم پیدا می کند و اگر تجلی نباشد راهی برای درک متجلی نخواهد بود. پس تجلی، متجلی را می نمایاند اما نه تمام قد بلکه «من وجهٍ» و از این روست که خداوند به موسی علی نبینا و آله و علیه السلام می فرماید «لن ترانی» یعنی هرگز مرا نخواهی دید. پس متجلی خود را به میزان تجلی به متجلی علیه می شناساند و می نمایاند. از طرف دیگر تجلی که همان عطای فیض الهی است همچنانکه اشاره شد به قدر قابلیت های موجودات است که «العطیات بقدر قابلیات».

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در مورد انسان آنچه متفاوت است با سایر موجودات این است که ظرف قابلیت های انسان از انعطاف بی حد و حصری برخوردار است چرا که هم در مسیر شقاوت و هم در مسیر سعادت حد و حصری برای او متصور نیست و نوسان وجودی انسان در این مراتب است که تعیین کننده میزان قابلیت های اوست از این رو ارتقاء مراتب وجودی انسان موجب دریافت تجلیات حضرت رحمان است متناسب با مرتبه وجودی انسان.^[۲۸]
۱ـ۴ـ۲) نگرشی اخلاقی ـ معرفتی به مسئله تجلی
در راستای مطالبی که تاکنون تقریر شد برخی از زاویه اخلاق و عرفان آیه شریفه «تجلی» را مورد بررسی قرار داده اند و معتقدند کوه از آن حیث که صلب و سخت است، نماد انانیت انسان است و عظمت کوه نیز نمادی است برای عظمت خلقت انسان و رفعت کوه نیز نمادی است برای رفعت معنوی انسان چراکه اوج سیر آدمی با هیچ موجودی قابل قیاس نیست و اهل معرفت چه خوش گفته اند که «رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند» و رفعت معنوی صرفا منحصر در انسان است.
و گفته شده است که حواس انسان در مقام وحدت یکی می شود و نه تنها حواس یکی می شود که حس و عقل و عقل و اراده و عقل و قلب هم یکی می شوند، که این مقام مقام وحدت و جمع الجمعی انسان است که نیازمند عالی ترین مراتب سلوک است. بنا بر این مراد از اندکاک گذار از سد انانیت است و علقه های دنیویه که نتیجه آن یکی شدن تمام حواس و بدل شدن آن ها به ادراک شهودی و درک مقام حضور و فنای فی الله خواهد بود. و فنای فی الله مرتبه لا تعین است و اوج بی خودی و تعبیر آن به حلول و اتحاد مستلزم کفر است بلکه در این مقام انسان مستحیل در ولایت الله جل جلاله شده و مصداق ولی الهی می شود و در این مقام انسان کامل که آیینه تمام نمای صفات حق تبارک و تعالی است محقق است و به همین دلیل است که عرفا انسان را باب الله الاعظم دانسته اند و معتقدند که غیر از راه وجود انسان کامل راه دیگری به سوی حق نیست.
پس ولایت انسان و خلافت او در زمین بستگی تام دارد به میزان عبودیت انسان نسبت به ذات اقدس الهی و هر چه این نسبت برقرار تر باشد میزان معرفت انسان به حضرت الله عز اسمه بیشتر و درک مقام حضور برای انسان شدیدتر می شود؛ و راز ولایت انبیای عظام و اهل بیت کرام و تابعین آنها از فقها را در همین گفتمان باید جستجو کرد یعنی سنخیت وجودی با حضرت رب الارباب.
فصل دوم: شیعه و گفتمان مهدویت
گفتار نخست: فلسفه امامت در تشیع
پس از روشن شدن مسئله ولایت «الله» تعالی و نیز اعطای امانت «ولایت اله» به انسان به عنوان کمال غایی او از جانب خداوند، بر این نکته تاکید می کنیم که خداوند متعال برای هدایت جوامع بشری و آحاد انسان ها ناگزیر باید نمونه های کامل از اولیاء خود را بر بشریت عرضه نماید تا از طرفی حجت اله بر ابناء بشر تمام و از طرف دیگر نحوه پیمودن راه کمال به اتم وجه در اختیار انسان ها قرار گیرد. بنا بر این در ادبیات کلامی شیعه مفهومی تحت عنوان «امامت» مطرح می شود که یکی از اصول خمسه اعتقادی در عقاید اسلامی تشیع است؛ به این معنا که برای محقق شدن حیات طیبه ایمانی و آرمان شهر اسلامی لاجرم نیازمند زعیمی اله هستیم تا به واسطه هدایت و رهبری او، مومنان با معنای حقیقی زندگی آشنا شده و به حریم اله شدن راه یابند و جامعه انسانی ـ ایمانی در سطحی وسیع و فراگیر مستحیل در ولایت «الله» تبارک و تعالی شود و از رهگذر آن حیات بشری در زمی ن تجلی گاه شود برای اوصاف جمالیه و جلالیه ذات اقدس حضرت حق جل جلاله.
در این راستا برای اتقان هرچه بیش تر این نگاه ایدئولوژیک در صدد هستیم که ادله ای عقلی را بر ضرورت وجود امام و زعیم اله اقامه کنیم که در بردارنده براهن کلامی، فلسفی، عرفانی و تجربی ـ عقلی است.
۱) برهان لطف
یکی از ادله عقلی که از ناحیه متکلمان بر ضرورت وجود امام معصوم علیه السلام در هر زمان اقامه شده بر هان لطف است. ابتدا به نکاتی که مربوط به این بر هان است اشاره می کنیم و سپس به تبیین بر هان می پردازیم.
۱ـ۱) قاعده لطف
متکلمان مسلمان در رابطه با ارتباط خداوند متعال با بندگانش قواعدی چند را مطرح کرده و بر اساس آن ها نوع و کیفیت تکلیف را مشخص نموده اند. یکی از مهم ترین آن ها قاعده لطف است که از دیرباز مورد توجه متکلمان مسلمان بوده و در مباحث مختلف کلامی همانند ضرورت تکلیف، بعثت انبیاء، نصب امامان، عصمت پیامبران و امامان و … کاربرد دارد. پیشینه بحث درباره قاعده لطف که از مسائل مورد اختلاف میان اشاعره و عدلیه است به قبل از عصر شیخ طوسی بر می گردد.
۲ـ۱) تعریف قاعده لطف و اقسام آن
در تعریف قاعده لطف باید به این نکته توجه داشت که لطف بر اساس یک تقسیم منقسم به دو قسم می شود: لطف محصل و لطف مقرب که هر یک تعریف خاص خود را دارد. گرچه بعضی از متکلمان در تعریف قاعده لطف هر دو را یک جا تعریف کرده اند، اما برخی دیگر فقط یکی از آن دو را تعریف کرده اند، بدون آن که متذکر این نکته شوند که کدامیک از این دو نوع را مورد بحث قرار داده اند.
به هر تقدیر لطف محصل آن لطفی است که با آن مکلف به اختیار خویش طاعت را بر می گزیند و اگر چنین لطفی به او نشود طاعت نخواهد کرد.
علامه حلی در «کشف المراد» در رابطه با لطف محصل می فرماید: «و قد یکون اللطف محصلا و هو ما یحصل عنده الطاعه من المکلف علی سبیل الاختیار»؛ (حلی، ۱۳۱۲ : ۳۲۵) «و گاهی لطف محصل است، و لطف محصل لطفی است که با آن مکلف با اختیار خود به اطاعت دس ترسی پیدا می کند…».
و لطف مقرب آن است که مکلف با آن لطف به انجام واجبات نزدیک تر گردیده و از ارتکاب محرمات دور تر می شود، و تأثیری در تمکن مکلف نسبت به فعل نداشته، و در حدی نباشد که از مکلف سلب اختیار نماید.
علامه حلی می فرماید: «اللطف هو ما یکون المکلف معه أقرب الی فعل الطاعه و أبعد من فعل المعصیه، و لم یکن له حظ فی التمکین، و لم یبلغ حد الالجاء»؛ (حلی، ۱۳۱۲ : ۳۲۴)
«لطف چیزی است که مکلف با آن به فعل طاعت نزدیک تر و از انجام معصیت دور تر می شود، و برای آن در تمکین کردن مکلف بهره ای نبوده و او را به حد اجبار نمی رساند».
این تعریف که از سوی علامه حلی ارائه شده جامع ترین تعریف برای لطف مقرب است.
در اینجا چند تعریف برای این دو را که تحت عنوان مطلق لطف آورده شده است نقل می نماییم:
الف ـ «ما عنده اختار المکلف الطاعه او یکون اقرب الی اختیار ها، و لولاه لما کان اقرب الی اختیار ها مع تمکنه فی الحالین»؛«لطف عنایتی است که با وجود آن مکلف طاعت را اختیار کرده و نزدیک تر به اختیار آن خواهد شد، که اگر آن لطف نباشد مکلف به اختیار طاعت نزدیک تر نخواهد بود، با وجود اختیار در هر دو صورت».
ب ـ «ما یختار المرء عنده واجبا أو یجتنب عنده قبیحا علی وجه لولاه لما اختار و لما اجتنب، او یکون اقرب الی اداء الواجب و اجتناب القبیح»؛ «لطف عنایتی است که انسان با آن اختیار واجب کرده و عمل قبیحی را اجتناب می نماید، به صورتی که اگر آن لطف نبود، انسان اختیار واجب یا اجتناب قبیح نمی کرد. یا عنایتی است که با آن انسان نزدیک تر به انجام واجب و اجتناب فعل قبیح خواهد شد».
ج ـ «و هو ما یقرب العبد الی الطاعه و یبعده عن المعصیه، أو یختار عنده الطاعه»«لطف عنایتی است از جانب خداوند که با آن عبد را به طاعت نزدیک کرده و از معصیت روی گردان می کند یا با آن لطف بنده اختیار اطاعت خواهد نمود».
۳ـ۱) شرایط و ویژگی های لطف
لطف با دو قسمش شرایط و ویژگی های ذیل را داراست؛
الف) تقریب و تبعید به حد اجبار نرسند، زیرا با تکلیف منافات دارند؛
ب) لطف در توانا ساختن مکلف بر انجام این تکلیف مؤثر نباشد؛
ج) لطف متفرع بر اصل ثبوت تکلیف است؛
د) باید بین لطف و ملطوف فیه مناسبت باشد؛ به این معنا که لطف، داعی و انگیزه برای حصول ملطوف فیه باشد. ( علم الهدی، ۱۴۱۱ق: ۱۸۷)
هـ) مکلف، به لطف و مناسبت آن با ملطوف فیه آگاه باشد. ( علم الهدی، ۱۴۱۱ق: ۱۸۷)
ی) لطف شامل مؤمن و کافر می شود و از حصول آن برای کافر، عدم کفرش لازم نمی آید. (اضل مقداد،۱۳۸۲، ج ۶: ۱۵۳)
۴ـ۱) وجوب لطف بر خداوند متعال
متکلمان عدلیه برای اثبات وجوب لطف بر خداوند دو دلیل اقامه کرده اند: یکی از طریق امتناع نقض غرض بر خداوند متعال، و دیگری از راه جود و کرم الهی.
الف) امتناع نقض غرض که غالبا از سوی متکلمان عدلیه ارائه شده مبتنی است بر مسأله مورد اختلاف بین اشاعره و عدلیه یعنی مسأله حسن و قبح عملی.
ب) جود و کرم اله که از سوی شیخ مفید رد شده است بیش تر جنبه فلسفی دارد تا کلامی، و شبیه استدلالات حکما است، همانند استدلال ابن سینا درباره لزوم نبوت.
۱ـ۴ـ۱) تقریر دلیل اول: امتناع نقض غرض
خداوند حکیم انسان ها را بدون غرض تکلیف نکرده است بلکه حصول غرضی را از تکلیف آن ها در نظر داشته است که همان تکامل شخصیتی آن هاست توسط عمل به تکالیف. این مطلب مبتنی است بر امتناع غرض دار نبودن افعال الهی که در جای خود بحث و اثبات شده است.
حال اگر خداوند متعال بداند که انسان ها اطاعت را پیشه خود نکرده و به تکالیف شرعی عمل نمی نمایند و در نتیجه غرض از تکلیف حاصل نخواهد شد مگر این که لطفی تحقق پذیرد، اگر در این حال به بندگانش لطف نکند غرض خویش را نقض کرده است و این بر خداوند حکیم علی الاطلاق محال است. بنابراین لطف بر خداوند عزوجل واجب است از باب تحصیل غرض.
خواجه طوسی می فرماید: «و اللطف واجب لتحصیل الغرض به …»؛ (حلی، ۱۳۱۲: ۳۲۴) «لطف بر خداوند واجب است؛ زیرا که غرض از تکلیف به آن حاصل می شود».
علامه حلی در شرح آن می فرماید: «اللطف واجب خلافا للأشعریه، و الدلیل علی وجوبه انه حصل غرض المکلف فیکون واجبا و الا لزم نقض الغرض.
بیان الملازمه ان المکلف اذا علم ان المکلف لا یطیع الا باللطف فلوکلفه من دونه کان ناقضا لغرضه، کمن دعا غیره الی طعام و هو یعلم انه لا یجیبه الا اذا فعل معه نوعا من التأدب، فاذا لم یفعل الداعی ذلک النوع من التأدب کان ناقضا لغرضه، فوجوب اللطف یستلزم تحصیل الغرض»؛ (حلی، ۱۳۱۲: ۳۲۵) «لطف واجب است به خلاف نظر اشاعره. و دلیل بر وجوب آن این که به لطف هدف خداوند در خارج تحقق پیدا می کند و لذا واجب است تا نقض غرض لازم نیاید.